روزنامه خراسان
1400/07/18
اوج گیری نانوی ایرانی
شاخص های جهانی از رشد فناوری نانو درایران حکایت دارد پدر فناوری نانوی ایران در گفت وگو با خراسان از نیازها و الزامات تداوم این روند رو به رشد گفته است مصطفی عبدالهی- نامش را بسیار شنیده ایم و از این پس بیشتر هم خواهیم شنید؛ «فناوری نانو» عرصه ای نو برای توسعه کشور است و اگرچه از زمان ورود ما به این حوزه دانشی، تنها دو دهه گذشته اما سرعت حرکت و دستاوردهایمان، ما را در شاخصی مثل ثبت بین المللی اختراعات نانویی، در رتبه بیستم جهانی قرار داده است حتی بالاتر از سوئد، ایرلند، اسپانیا، نروژ و دانمارک. ثبت جهانی 200 اختراع نانویی طبق تازه ترین گزارش اداره ثبت اختراع و نشان تجاری آمریکا (USPTO) ایران در مسیر فناوری نانو بسیار موفق بوده و 273 اختراع مرتبط با نانو را در دفاتر پتنت آمریکا و اروپا ثبت کرده است. رتبه ایران از نظر تعداد پتنت‌های ثبت شده هم بیستم در جهان است. روند رو به رشد جهانی ما فناوری نانو در جهان، معیارها و شاخص های ارزیابی متعددی دارد و ما در آن همواره روندی صعودی داشته ایم. مثلا از نظر شاخص تولید علم و تعداد مقالات، از رتبه 57 در سال 2001 به رتبه چهارم در سال 2019 رسیده ایم. سال گذشته نیز در رتبه بندی دانشگاه جورجیا، ایران رتبه پنجمِ اثرگذاری در فناوری نانو را کسب کرد. از نظر تعداد پتنت (حق مالکیت فکری و ثبت اختراع) هم از رتبه 30 جهان با 12 پتنت در سال 2013، حالا به رتبه 20 رسیده ایم. ماجرای نانو چیست؟ اما احتمالا هنوز بسیاری از ما با فناوری نانو آشنایی نداریم و این اطلاعات می تواند راهنمای خوبی برایمان باشد: - فناوری نانو موج چهارم انقلاب صنعتی و پدیده‌ای عظیم است که به تمامی گرایش های علمی راه یافته است. - در این فناوری، کارها روی مقیاس نانو(یک میلیاردم متر)، به عنوان کوچک ترین مقیاس ممکن صورت می گیرد اما باتاثیری بسیار بزرگ در زندگی انسان. - صرفه جویی در انرژی و زمان، تامین محصول بیشتر با هزینه کمتر، افزایش کیفیت محصول، کاهش وابستگی اقتصادی و افزایش درآمدهای ملی، از جمله فواید این فناوری است. - نانو فناوری یک دانش میان‌رشته‌ای است و به رشته‌هایی مثل پزشکی، مهندسی مواد، داروسازی، دام پزشکی، زیست‌شناسی، فیزیک کاربردی و حتی مهندسی مکانیک، برق و شیمی نیز مربوط میشود. خروجی ملموس نانو برای ما حالا لازم است با تاثیر مستقیم این فناوری بر زندگی هم آشنا شویم. محصولات فناوری نانو در ایران به طور کلی در سه گروه «کالا»، «خدمات» و «تجهیزات» دسته بندی می شود. بیش از 55 درصد حجم بازار کالاهای فناوری نانو، به حوزه ساخت و ساز مربوط می شود و بعد از آن صنایع اپتوالکترونیک، خودرو، نفت و گاز، نساجی، پلیمر و کامپوزیت، اصلی ترین زمینه های آن است. این هم فهرستی از کالاهای تولید شده بر پایه نانو: محصولات دارویی، بهداشتی و آرایشی، فرش های دستباف و ماشینی آنتی باکتریال، شیرآلات، کاشی، رنگ، لوازم جانبی خودرو، لباس، جوراب، نخ، پارچه و ...؛ و البته حوزه های تخصصی مثل «تجهیزات، خدمات و ملزومات صنعتی»، «صنایع آب، کشاورزی و بسته بندی» و «انرژی و نفت». یک مثال ساده از خدمات و تجهیزات مبتنی بر نانو هم این که در حوزه ای مانند پزشکی، می توان بیماری هایی همچون سرطان و پارکینسون را خیلی زودتر و دقیق تر، تشخیص داد و آن ها را مهار کرد. حالا با این توضیحات مشخص می شود چرا رهبر انقلاب نگاهی راهبردی به فناوری نانو داشته و گفته اند: «گفتمان‌سازی خیلی مهم است یعنی در کشور این فکر، این گفتمان، این اندیشه به‌وجود بیاید که باید مسئله نانو را دنبال کرد. خب، نانو خیلی مهم است؛ نمی خواهیم بگوییم از همه مسائل کشور، از همه مسائل فنّی مهم‌تر و بالاتر است؛ نه، [امّا] یکی از مسائل مهم پیشرفت علمی و فنّی کشور است.» 5 درخواست پدر فناوری نانوی ایران دکتر «هاشم رفیعی‌تبار» به عنوان پدر علم فناوری نانو در ایران شناخته می شود. فیزیک دان برجسته ای که سال ها تجربه خود در انگلستان و ژاپن را به کشورش آورده و از سال 1380، حرکت ما دراین مسیر را کلید زده است. دکتر رفیعی تبار استعداد و توانمندی نخبگان ما در این فناوری را بسیار قابل تحسین می داند و معتقد است اگر توجه بیشتری به این فناوری شود، آینده ای درخشان تر پیش رو خواهیم داشت. اگرچه در کشور، «سند گسترش کاربرد فناوری نانو در افق 1404» تصویب شده اما غفلت از نیازها و الزامات، تحقق این چشم انداز را سخت خواهد کرد. پدر نانو در ایران، راهکارهایی دارد که توجه به آن توسعه این فناوری در کشور را دست یافتنی خواهد کرد: * «فناوری اطلاعات»، «زیست شناسی و ژنتیک مولکولی»، «علوم عصب شناختی» و «نانوفناوری»، چهار حوزه علوم و فناوری قرن 21 است که نانوفناوری در مرکز آن ها قرار دارد. روند حرکت ما در این حوزه ها قابل قبول بوده اما جهان به سمت همگرایی این حوزه ها حرکت کرده و باید مسئولان و دانشگاهیان ما هم این رویکرد را مد نظر قرار دهند. * امکانات آزمایشگاهی پیشرفته، یکی از نیازهای جدی محققان ماست. * نانو فناوری ما در منطقه سر آمد است اما همکاری های بین المللی، بسیار کلیدی است و باید تلاش کنیم با دانشمندان و مراکز تحقیقاتی جهان همکاری بیشتری داشته باشیم. * دانشمندان جوانی در حوزه نانو داریم که باید از حمایت هایی مثل تامین مالی دوره تحصیل، معافیت سربازی و ایجاد امنیت شغلی برخوردار شوند. * دانشگاه های ما باید برای انتخاب دانشجویان نانوفناوری آزادی عمل داشته باشند و وزارت علوم این حق را به آن ها بدهد.
سایر اخبار این روزنامه
اوج گیری نانوی ایرانی
روزنامه خراسان رضوی 17 ساله شد
بدرود! پدر با نمک «حبیب»
پیام رهبر انقلاب در پی حادثه انفجار در مسجد قندوز
سوداگری منافقین با جاه‌طلبی بنی‌صدر
ثروتمند شدن با منتالیسم؟
وقف،فرهنگ و دوران پساکرونا
حکاکی خونین در مرداب خیانت!
زنگ‌خطر 3 میلیون سالمند مجرد در 1430
شکست سیاست اجاره بهای ابلاغی!
تاریخ سازی در اسلو
