روایت تهران

روایت تهران مهرشاد کاظمی ‌هنگامی که آقامحمدخان قاجار تهران را به‌عنوان پایتخت ایران انتخاب کرد، شاید هیچ‌گاه تصور نمی‌کرد روزگاری برسد که تهران به کلان‌شهر تبدیل شود. حالا تهران برای خودش تاریخی پر از روزها و رویدادها، حادثه‌ها و حماسه‌ها و هزار و یک خاطره دارد. تهران سابقه تاریخی و میراث فرهنگی قابل‌توجهی دارد. خاستگاه اولیه روستایی تهران در حوالی امامزاده اسماعیل (ع) در بازار تهران امروزی شکل گرفت و کم‌کم به سمت شمال پیش رفته است. آنچه در تاریخ روستایی تهران به‌عنوان یک رویداد مهم تلقی می‌شود، حمله مغول به ری و به تبع آن مهاجرت روستانشینان به‌ویژه شیعیان به مناطق شمالی از جمله تهران بود که همین امر آغازی بر تحول فرهنگی و تمدنی شد. جمعیت قابل توجه شیعیان، موقعیت استراتژیک شهر، نزدیکی به قزوین پایتخت آن روزگار و آب و هوای مناسب، شاه طهماسب را مجاب کرد تا در سال ۹۶۱ هجری قمری پیرامون روستای تهران حصارکشی کند و تهران دوره شهری خود را آغاز کند. در دوره‌ای که تهران پایتخت ایران شد، اهمیت آن از نظر نظامی و اقتصادی دوچندان شد. کوچ اقوام مختلف به تهران از جمله لرهای شیراز، ایل افشار، اعراب ورامین، یهودیان دماوند و مسیحیان اصفهان تحولی در آمار جمعیتی تهران پس از حمله مغول ایجاد کرد. در دوره فتحعلی‌شاه ساخت امارت‌های باشکوه به سبک معماری اصفهان از جمله مدرسه و مسجد خان مروی، مسجد سید‌عزیزالله، مسجد شاه و کلیسای طاطاوس داخل حصار و در خارج حصار، باغ لاله‌زار، باغ نگارستان، باغ صبا، باغ سردار و میدان مشق از جمله اقدامات عمرانی این دوره محسوب می‌شود. در دوره ناصری نیز ساخت هتل، تلگرافخانه، سالن نمایش با بهره‌مندی از معماری اروپا و گسترش ساختمان‌های شهر فراتر از مناطق ۱۱ و ۱۲ از جمله دستاوردهای دوره ناصری است. در دوره اول و دوم پهلوی نیز تهران با مظاهر سنت و مدرنیته مواجه شد. تغییر سبک زندگی، تحولات اجتماعی و سیاسی، توسعه شهرنشینی بر اثر کوچ روستاییان، دیوان‌سالاری، تهران را به مرکز تحرکات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تبدیل کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به‌ویژه پس از پایان جنگ تحمیلی تهران شاهد اقدامات چشمگیر عمرانی و توسعه شهری شد که چهره این کلان‌شهر را کلی تغییر داد. کلان‌شهر تهران از منظرهای گوناگون ‌ویژگی‌هایی مثال‌زدنی دارد. این شهر برخوردار از بیش از دوهزارو 300 اثر و ابنیه ارزشمند و بیش از ۳۵۰ اثر ثبت‌شده ملی و یک اثر ثبت جهانی است. این میراث نه‌تنها پیونددهنده گذشته، حال و آینده است، بلکه به‌عنوان یک عنصر مقوم هویت ملی و نماد ایران کوچک در زندگی مسالمت‌آمیز اقوام و مذاهب تلقی می‌شود، چراکه این آثار عمدتا با رویدادهای تاریخ معاصر تهران به‌همراه ایثار، شهادت و شخصیت‌های تاریخ ساز پیوند خورده و در مدنیت اجتماعی شهروندان تأثیرگذار بوده است. از سوی دیگر برخورداری تهران از جاذبه‌های طبیعی و تفرجگاه‌های کوهپایه‌ای در امتداد رود‌دره‌ها و همچنین روستاهای حاشیه آن از جمله ویژگی‌های این شهر است. چشم‌اندازهای طبیعی از قلل مرتفع شمال تهران تا دشت‌های پهناور در شهر ری و امکانات طبیعی دیگر را می‌توان به این برخوردهای طبیعی افزود. زندگی مسالمت‌آمیز ادیان و اقوام با آداب و رسوم و فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌ها متفاوت و همدلی و هم‌افزایی فرهنگی و اجتماعی شهروندان در برهه‌ها و مناسبت‌های گوناگون آیینی و ملی از جلوه‌های تماشایی برای بهره‌مندی گردشگران فرهنگی است. سرمایه‌گذاری و ایجاد مراکز گردشگری، تفریحی و تفرجگاهی در سال‌های اخیر از جمله مجموعه فرهنگی - گردشگری عباس‌آباد، برج میلاد، تفرجگاه‌های روددره‌های شمال تهران و مجموعه پارک‌های جنگلی مثل لویزان،‌ سرخه‌حصار، لشگرک و مراکز فرهنگی - هنری، پردیس‌های سینمایی و مجموعه‌های گردشگری و تفریحی مناطق بیست‌و‌دوگانه از جمله سرمایه‌ها و دارایی‌های این کلان‌شهر برای جلب و جذب گردشگران داخلی و خارجی است. نام‌گذاری روز ۱۴ مهر به نام تهران و به‌دنبال آن اجرای مجموعه‌برنامه‌های متنوع در هفته تهران فرصتی برای شناخت هویت فرهنگی، تاریخی، معرفی زیبایی‌های تهران و ایجاد حس تعلق و شور و نشاط اجتماعی در بین شهروندان است، چراکه تهران به‌عنوان کلان‌شهری با عملکردهای ملی و فراملی، اقتصاد مدرن و مرکزیت امور سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و کانونی برای برگزاری کنفرانس‌ها، کنگره‌ها، نمایشگاه‌ها و رویدادهای هنری و فرهنگی، ورزشی و اقتصادی و فعال در کسب‌و‌کار و تجارت و خصوصیات پرشمار دیگر همه و همه بر این موضوع تأکید دارد که این کلان‌شهر فرصتی مناسب برای تبدیل‌شدن به مقصد گردشگری جهان است. 
بی‌تردید با بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های گردشگری این کلان‌شهر، ایجاد باور و عزم در ارگان تصمیم‌گیری برای توسعه گردشگری، یکپارچگی حوزه‌های سیاست‌گذاری گردشگری و مدیریت شهری، حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و توسعه سرانه‌های خدمات گردشگری برای توسعه گردشگری سلامت، تجارت، طبیعت و فرهنگی می‌توان امیدوار بود که تهران به یک برند شهری و مقصد برای گردشگران داخلی و بین‌المللی تبدیل شود و به‌دنبال آن ایجاد درآمد پایدار شهری. چنین باد.