روزنامه ابتکار
1400/07/19
سید حامد مرندی سلطان‌سازی و بحران صنایع در سایه انحصار
این روزها ماجرای واردات خودرو که چند سالی است ممنوع شده، به بحث داغ مردم تبدیل شده است. عصبانیت همراه با حس درماندگی برای مردم با مشاهده قیمت خودروهای به ظاهر داخلی از یک سو و صحبت مسئولان و مخالفتشان به بهانه حمایت از تولید داخل، از سوی دیگر به یک تقابل همه جانبه تبدیل شده است. مردم می‌بینند که پس از دهه‌ها صبر و همسویی با مسئولین و پرداخت هزینه‌هایی چند برابر عرف جهانی برای کالاهای صد در صد مصرفی، نه تنها پیشرفتی در تولید حاصل نشده که هر روز شاهد کیفیت پایین‌تر و شرایط عجیب‌تر برای رسیدن به کالای مورد نیاز هستند. بهای این همسویی هم برای مردم، از دست رفتن جان بسیاری از هموطنان به واسطه کیفیت پایین خودروها و سربار شدن هزینه‌های بالا برای سایر ارکان از صندوق خسارات بدنی گرفته تا زیان سنگین بیمه‌ها و نیز دود شدن هر روزه یارانه انرژی به دلیل نرخ بالای مستهلک کردن خودرو و نیز تکنولوژی پایین موتورها و مصرف زیاد آنها است که خود را به صورت آلودگی‌های زیست محیطی در زندگیمان نشان می‌دهد.باید پاسخ داد که دقیقا به چه دلیلی نباید از خودروهای مدرن‌تر، کم مصرف‌تر و کم استهلاک‌تر بهره برد و دلیل چند برابری قیمت خودرو در ایران چیست؟ در این سال‌های انحصار خودروسازان، به چه پیشرفتی، جز بی کیفیت تر شدن و درجا زدن تکنولوژی خودروها رسیده‌ایم که اینگونه از این انحصار، دفاع میشود؟ خروجی این همه سال انحصار مگر به جز زیان انباشته 85 هزار میلیارد تومانی خودروسازان با وجود قیمت‌های نجومی خودرو و نیز در بحث صادرات، عدم استقبال مردم کشورهای همسایه با وجود قیمت پایین‌تر و شرایط تقسیط مناسب بوده است؟ چگونه میشود که افرادی که خود در بهترین ماشین‌ها سوار هستند از لزوم استفاده مردم از خودروی داخلی صحبت می‌کنند و چرا اینگونه مردم باید هزینه راحت‌طلبی مدیران را پرداخت کنند.
اگر بر اساس ادعای خودروسازان، دهه‌ها تولید داخل داشتیم، چرا نبود خودرو در این روزها و افزایش بی حد و اندازه قیمت‌ها، اینقدر بیداد می‌کند. چرا خرید خودرو تبدیل به شرکت در مسابقات بخت آزمایی شده، آن هم با شرایط دیکتاتور مآبانه از سوی خودروساز و چرا این حجم ماشین‌های نیمه کاره در پارکینگ‌ها وجود دارد و پخش فیلم آنها، آتش به دل مردم می‌اندازد؟
برخی‌ها از تحریم می‌گویند و نبود منابع مالی کافی برای واردات خودرو و اتفاقا برای مردم درمانده این سوال پیش می‌آید که اگر منابع ارزی نیست، چطور در دوران ممنوعیت خودروهای مرغوب، ایران به جولانگاه خودروهای چینی با ارزش‌های میلیاردی تبدیل شده است؟ اگر ممنوعیت است، باید برای همه خودروها باشد. چگونه است که در این ممنوعیت‌ها باز عده‌ای خاص خودروهای چینی را به چند برابر قیمت به مردم می‌فروشند و اگر مبنای ارز وارداتی این حجم خودروی چینی هم از محل فروش نفت است و چینی‌ها به جای پول، ماشین و قطعات می‌دهند، نشان می‌دهد تحریم اگر برای مردم چیزی نداشت برای انحصارطلبان و تحریم دوستان، نان و آب داشت.
واقعیت اینجاست که این روزها، انحصار، راحت طلبی و درجا زدن صنایع، آفت اصلی توسعه کشور شده است و اتفاقا هزینه‌های بیشتر و موانع جدی‌تری در راه توسعه کشور ایجاد کرده است. اگر بخواهیم به تجریه کشوری همچون ژاپن در محدودسازی واردات و تمرکز بر تولید داخل توجه کنیم، مشاهده می‌کنیم که ژاپن در سال‌های اولیه پس از جنگ به داشتن کالاهای با کیفیت پایین اما با قیمت ارزان مشهور بود اما خیلی سریع متوجه شدند که برای توسعه باید به سمت کیفیت و ارتقاء تکنولوژی حرکت کند و با دعوت از صاحب نظران بین‌المللی و استفاده از تجربه سایر کشورها، همّ و غمّ ژاپنی‌ها بر کاهش ضایعات تولید در حد صفر قرار گرفت و به این ترتیب نظام کنترل کلی کیفیت را در ژاپن برپا نمودند و فقط به کالاهایی که مطابق با استانداردهای سخت‌گیرانه بود، اجازه‌ی تولید و فروش می‌دادند. نمونه آن در صنعت خودروسازی، تویوتایی شد که امروز به بی هزینه بودن و خراب نشدن معروف است. حال شما مقایسه کنید یک خودروی تویوتا را با یک ماشین وطنی که از زمان تحویل گرفتن، یکی از کارهای روتین شما مراجعه منظم به نمایندگی‌ها و صرف وقت و پول بسیار است. مشکل توسعه کشورمان، دقیقا تفاوت نگرش مدیران کشورهای توسعه یافته در قیاس با نگرش برخی از مدیران بعضا راحت طلب کشور عزیزمان ایران در حل معضلات است. امروز نه ایجاد انحصار راهگشای کشور است و نه کنترل دستوری قیمت‌ها؛ تنها راه باقی مانده پیش روی ما برای صنایع، توسعه و کیفیت است و توسعه با باز شدن تدریجی بازار، کاهش کنترل شده عوارض گمرکی و سختگیری بسیار زیاد کیفی بر صنایع، برای ارتقاء کیفیت و توسعه تکنولوژیکی و استفاده از افراد خبره بین‌المللی، برای رسیدن به سطح بالاتر تولید محقق خواهد شد.
امروز با این نسخه مدیریتی و پس از آن کنترل دستوری قیمت‌ها، اکثر صنایع کشور با بحران مواجه شده‌اند و دسترسی به حوزه‌هایی نظیر برق، گاز، سیمان، لوازم خانگی، صنایع مخابراتی، بانک‌ها، دارو و بسیاری دیگر از صنایع دچار اختلال شده است و کم کم شاهد از بین رفتن و ناکافی شدن زیر ساخت‌های حیاتی کشور به سبب عدم جذابیت در سرمایه‌گذاری می‌باشیم و این خود ماجرای دیگریست همچون عدم توسعه نیروگاه‌ها به واسطه کنترل دستوری قیمت‌ها و زیان‌ده بودن آنها که سبب خاموشی‌های گسترده و هزینه تراشی شدید بین‌المللی و نارضایتی گسترده مردم و از بین رفتن حجم زیادی از کالاهای الکترونیکی به واسطه اختلالات ولتاژ و متعاقب آن خاموشی‌های دستوری در صنایع برای کنترل شرایط و زیان غیرقابل اندازه‌گیری مواد اولیه و رکوردزنی قیمت سیمان و خوابیدن پروژه‌های ساختمانی و عمرانی کشور اشاره کرد و جالب اینکه پس از آن، شاهد قبض‌های نجومی در ماه گذشته بوده‌ایم.
تا کی می‌خواهیم با پیمودن راه‌های خطا، سبب بروز چند باره مشکلات تجربه شده باشیم و تا کی با ایجاد هزینه و ایجاد نارضایتی، تامین کننده منافع اندکی از صاحبان منافع انحصار و کنترل کننده قیمت‌ها خواهیم بود؟
انحصار و کنترل دستوری هیچ دستاوردی به جز زیان عده کثیری از مردم و سلطان سازی در کالاها و صنایع ندارد و بی شک امروز می‌دانیم که چرخه سلطان سازی، پایانی جز فسادهای بزرگتر و عقب ماندگی روز افزون نخواهد داشت.
سایر اخبار این روزنامه
چه شد که کره جنوبی توانست فرهنگش را به همه جهان صادر کند؟
بازی مرکب کره‌ای‌ها برای نفوذ فرهنگی
سید حامد مرندی
سلطان‌سازی و بحران صنایع در سایه انحصار
سیاست وزارت امور خارجه توازن بین غرب و شرق است؟
نشانه‌هایی برای نزدیک شدن به میز مذاکره
احساسات عجیب شب فینال جام جهانی
گلاره ناظمی؛ رقیب علیرضا فغانی یک زن است!
سوگیری جدیدِ جنگ سرد در خاورمیانه
«انقلاب» در روابط ایران و عربستان!
«ابتکار» پیامدهای مثبت و منفی اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی را بررسی کرد
جبران کسری بودجه با اخذ مالیات از لوکس‌نشینان؟
تشکیل وزارت امور اجتماعی، خانواده و جوانان برای سلامت روان مفید است
سلامت روان ایرانی‌ها در مرز بحران
رئیس جمهوری در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت مطرح کرد
تاکید بر فعال‌تر شدن ستاد تنظیم بازار زیر نظر معاون اول رئیس جمهوری
محمد باقر قالیباف:
دولت و مجلس برای ایجاد ثبات در قیمت‌ها مصمم هستند
اعراب در حال کاهش انزوای بشار اسد هستند
آیا بازگشت عراقچی به تیم مذاکره کننده نزدیک است؟
واکنش وزیر ارتباطات به احتمال قطع دسترسی کاربران ایرانی به اینستاگرام دست وزارت ارتباطات نیست
نماینده روسیه در وین:
زمان آن رسیده که روند مذاکرات وین از سر گرفته شود
