روزنامه خراسان
1400/07/20
عراق به کدام سو می رود؟
به رغم تبلیغات پرهزینه و یک ماهه کاندیدا‌ها، انتخابات پارلمانی ۲۰۲۱ عراق با کمترین اقبال از سوی مردم مواجه شده است. انتخاباتی که البته به لحاظ اهمیت برای اوضاع داخلی عراق و حتی تاثیراتش بر همسایگان غیر قابل چشم پوشی است. انتخابات سال ۲۰۱۸ قبل از امسال رکورد پایین‌ترین مشارکت را با ۴۴ درصد از آن خود کرده بود اما مشارکت امسال از آن هم پایین‌تر آمد. واقعیت این است که ثبت پایین‌ترین میزان مشارکت در انتخابات بیش از همه ناشی از نارضایتی مردم از وضعیت اقتصادی و ناامیدی آن ها به تغییر از طریق صندوق‌های رأی است. مردم عراق با چالش‌های مهم اقتصادی و اجتماعی به خصوص بیکاری، فقر و تورم و همچنین کمبود برق دست و پنجه نرم می‌کنند و با رای ندادن نشان دادند امیدی به تغییر شرایط در این کشور حتی از طریق جابه جایی نخبگان سیاسی ندارند. بر اساس بسیاری ازنظرسنجی ها از جمله مرکز سیاست گذاری عمومی رواق بغداد، درحالی که مسائل سیاسی و مذهبی در اوج توجهات مردم در انتخابات سال 2005 بود، در این دوره مسائل اقتصادی توجه و اولویت نخست عراقی ها را شکل می دهد.البته نباید از این موضوع غفلت کرد که عراق در مقایسه با سال‌های گذشته وضعیت امنیتی به مراتب بهتری دارد. درواقع در حالی که هنوز تهدیدهای تروریستی در عراق وجود دارد برگزاری انتخابات در فضای امن و با کمترین مشکل امنیتی نشان داد محیط عراق نسبت به گذشته تغییر کرده و دولت آینده دغدغه امنیت نظامی کمتری دارد اما باید دغدغه امنیت اجتماعی ناشی از نارضایتی مردم را جدی بگیرد. با این حال اخبار نسبتا قطعی حاکی از صدر نشینی «صدر» است. مشارکت پایین در استان های شیعه نشین، رعایت نکردن موازین قانونی و تشکیلاتی توسط برخی از فرماندهان حشد و دادن بهانه لازم برای مظلوم‌نمایی جریانات ضدشان، رعایت نکردن ابتداییات در هماهنگی و یکدست کردن گروه های همسو با مقاومت و پخش کردن آرا در فهرست های گوناگون باعث شکست از جریان منسجم صدر شده است. توضیح این که در این انتخابات، فهرست‌های انتخاباتی که در گذشته حضور داشتند، دچار انشعاب شدند. برای مثال در میان گروه‌های شیعی، ائتلاف‌های بزرگ الفتح، النصر، سائرون و دولت قانون با انشعاب مواجه شده و احزاب حاضر در این فهرست‌ها به صورت حزبی یا مستقل و انفرادی به میدان انتخابات پا نهادند.دراین بین قدرت بسیج انتخاباتی جریان صدر در نظام انتخاباتی جدید و در غیاب مشارکت بالا به نفع این جریان شد. افزون بر این یکی از اصلی ترین موضوعات این دور از انتخابات، مقابله با فساد بود. ازسویی رقبای صدر مانند المالکی در این موضوع دست برتر را ندارند و از سوی دیگر پیشینه سیاست‌ورزی مقتدی نشان می‌دهد که وی با وجود تلون گفتاری و رفتاری همزمان فردی «در قدرت» و «بر قدرت» است و تلاش می‌کند میان این دو با ژستی ضدفساد گام بردارد. حالا نیزبر اساس قانون عراق، پیروز انتخابات باید نخست وزیر بعدی این کشور را انتخاب کند اما بسیار بعید است که یک ائتلاف بتواند اکثریت کرسی‌های پارلمان را از آن خود کند و در نتیجه مجبور به ائتلاف با گروه‌های دیگر خواهد شد. این فرایند طولانی است و البته می توان دو سناریوی کلی برای آن متصور بود: نخست ترکیب صدر، حکیم، العبادی، حزب دموکرات کردستان و الحلبوسی و دوم ترکیب ائتلاف فتح، دولت قانون، فالح فیاض و احتمالاً ائتلاف العزم. در وضعیت نخست، مهم‌ترین رکن فراکسیون اکثریت، ائتلاف صدری‌ها با بارزانی ها یعنی حزب دموکرات کردستان خواهد بود. در این صورت، مهم‌ترین گزینه برای نخست‌وزیری مصطفی الکاظمی است. اگرچه صدری‌ها در حال تبلیغات روی یک فرد منتسب به جریان خود هستند اما احتمالاً درنهایت روی الکاظمی توافق خواهند کرد. در صورت تحقق سناریوی دوم، شرایط پیچیده‌تر میشود. در چنین حالتی، علاوه بر این که برخی اختلافات میان ائتلاف فتح و کتائب حزب‌ا... کم‌رنگ میشود، اگر به طور مثال همان طور که اشاره شد ائتلاف دولت قانون نوری المالکی که به نظر می رسد نتایجی بهتر از دوره قبل کسب کرده است بتواند در کنار فتح، بخشی از کردها و شخصیت‌های سنی مانند خمیس الخنجر ، فراکسیون قابل قبولی را با حداقل ۱۰۰ نماینده شکل دهد و فراکسیون رقیب قدرتمندی در مقابل آنان نباشد، دیگر نمی‌توان چندان به الکاظمی فکر کرد. این جاست که گزینه‌هایی مانند المالکی و حتی دیگران به صحنه می‌آیند و حتی شاید ایران نیز برای عبور از الکاظمی انگیزه‌های لازم را پیدا کند. در مجموع می‌توان پیش‌بینی کرد که هرچند اکثریت پارلمان عراق را جریانات متعلق به طیف شیعیان تشکیل خواهند داد اما به دلیل وجود اختلافات فراوان میان جریانات این طیف، عراق شاهد روزهای سختی تا انتخاب نخست‌وزیر برآمده از مجلس آینده خواهد بود. حساسیت انتخاباتی پارلمان عراق تنها در داخل این کشور حس نمی‌شود بلکه کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه ای از جمله جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، آمریکا و عربستان به صورت جدی در حال رصد تحرکات انتخاباتی در این کشور هستند چراکه عراق اکنون به صحنه رقابت منطقه‌ای و بین‌المللی بین قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شده است و هر کدام از آن‌ها تمایل دارند نخست‌وزیری بر سرکار آید که منافع این کشورها در عراق به خطر نیفتد، با این حال با توجه به بالا رفتن وزن جریان صدر در معادلات و بر اساس رویدادها و روندهای موجود و در صورت وقوع هرکدام از دو سناریوی بالا، احتمالا چالش های پیش بینی نشده ای پیش روی گروه های مقاومت و ایران در عراق بروز کند، مسئله‌ای که با مطلوبیت‌های بعضاً متناقض فعلی میان گروه‌های شیعه می‌تواند با گذشت زمان نیز تشدید شود.
سایر اخبار این روزنامه
حساب و کتاب اقساط وام جهش مسکن
ناگفته های حضور یوزایرانی روی پیراهن تیم ملی
فن‌های بی‌بدیلِ حافظ شیرازی در آوردگاه شعر و غزل
مزرعه کروکودیل های مشهد تجارت خونبار یا تکثیر؟
3 آسیب‌روانی در کمین 70 درصد شاغلان‌ایرانی
عراق به کدام سو می رود؟
فاقد ضمانت اجرا !
پیشتازی «صدر» در سایه افت مشارکت
گزینه محبوب سرمایه گذاری ایرانی ها
تراژدی 1000 میلیاردی هفت تپه
تجمع اعتراضی دانشجویی درانتقاداز نداشتن تریبون
گردنه بگیری الیت !
