یارانه پنهان گاز دو برابر منابع عمومی کشور است

سرویس اقتصادی جوان آنلاین: اگرچه یک دهه از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها می‌گذرد، اما به گفته رئیس دیوان محاسبات عدد یارانه پنهان بالغ بر یک‌میلیون و ۶۰۳ هزار میلیارد تومان است که ۹۰۰ هزار میلیارد تومان از یارانه‌های پنهان مربوط به گاز است و این رقم یعنی دو برابر منابع عمومی کشور در سال ۹۹ و ۴۵درصد نقدینگی در همین سال. اواخر دهه ۸۰ بود که بعد از کلی کار کارشناسی، تبلیغاتی و رسانه‌ای، طرح هدفمند‌سازی یارانه‌ها کلید خورد، به بیان ساده قرار بود با اصلاح نرخ حامل‌های انرژی منابع حاصله بین مردم و تولید‌کنندگان توزیع شود. اگرچه به نظر می‌رسید در سال‌های ابتدایی اجرای طرح همه چیز به خوبی پیش می‌رفت، اما اجرای طرح مؤلفه‌هایی، چون تغییر دولت، تحریم، تغییر قیمت جهانی نفت و کسری بودجه دولت و کاهش ارزش پول ملی شرایطی را ایجاد کرد که یارانه نقدی توزیعی بین مردم هم ارزش ابتدایی خود را از دست داد و هم اینکه نرخ حامل‌های انرژی به مردم فشار آورد. در عین حال دولت نیز برای پرداخت یارانه نقدی با مشکل مواجه شد.
امروز اگرچه بیش از یک دهه از اجرای طرح هدفمند‌سازی یارانه‌ها در ایران می‌گذرد، اما گفته می‌شود که میزان یارانه‌های پنهان توزیعی در اقتصاد ایران بیش از هزار و ۶۰۰ هزار میلیارد تومان است، در این میان به دلیل اینکه با انباشت فقر و ثروت در جامعه روبه‌رو هستیم، بالطبع ثروتمندان دارای امکاناتی هستند که می‌توانند بهره ویژه‌ای از یارانه‌های توزیعی در اقتصاد ایران ببرند.
به اعتقاد کارشناسان اقتصادی، هدفمند‌سازی یارانه‌های پنهان و پیدا در اقتصاد ایران از رهگذر اصلاح نظام بودجه‌ریزی می‌گذرد و اصلاح بودجه عمومی و همچنین شرکت‌ها و بانک‌های دولتی و مؤسسات وابسته به دولت نیز نیازمند توجه و تمرکز دولت است. در این میان این انتظار از دولت سیزدهم می‌رود که اصلاحات اساسی را در نظام مالیه و توزیع عادلانه یارانه و امکانات در جامعه کلید بزند.
مهرداد بذرپاش، رئیس دیوان محاسبات کشور در حاشیه جلسه علنی روز گذشته در نشست خبری با بیان اینکه بخشی از گزارش تفریغ بودجه ۹۹ کل کشور به دلیل وجود ارقام خاص و محرمانه در جلسه غیرعلنی ارائه شد، با اشاره به بخشنامه بودجه ۱۴۰۱ که از سوی رئیس‌جمهور ابلاغ شد، اظهار داشت: در حال حاضر تفریغ بودجه سال ۹۹ در اختیار دولت است. مجلس نیز می‌تواند از این گزارش استفاده کند تا با تحقق این دو مهم، لایحه بودجه با چشمانی باز و نگاه واقع‌بینانه تدوین و تنظیم شود و در صورت نیاز، احکام مجدد تمدید تغییر یا لغو شود. تقدیم گزارش تفریغ بودجه زودتر از موعد مقرر بهترین امکان را برای اصلاح ساختار بودجه در مجلس و دولت محقق می‌کند.


وی افزود: یکی از اقداماتی که می‌تواند به تحقق اصلاح ساختار بودجه کمک کند، بررسی نحوه اجرای بودجه در سال‌های گذشته است، البته دیوان محاسبات کشور رسیدگی به بودجه ۱۴۰۰ را شروع کرده و تاکنون دو گزارش دو ماهه تقدیم مجلس شده است. در واقع در حال تدوین گزارش تفریغ شش ماهه بودجه ۱۴۰۰ هستیم که تا پیش از تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۱ به مجلس، تقدیم می‌شود. امیدواریم با این اقدامات، بودجه ۱۴۰۱ بودجه‌ای اثربخش و کارآمد برای رفاه مردم باشد.
رئیس دیوان محاسبات اظهار کرد: نکته‌ای که در گزارش دیوان محاسبات از تفریغ بودجه مطرح شد، موضوع یارانه پنهان است. یارانه پنهان موضوعی است که همیشه اعلام می‌شود، اما توجهی به آن نمی‌شود، بنابراین اگر ما بدانیم چه میزان یارانه پنهان در اقتصاد کشور وجود دارد، این مسئله به برنامه‌ریزی‌های آتی کشور کمک خواهد کرد.
وی ادامه داد: عدد یارانه پنهان بالغ بر یک میلیون و ۶۰۳ هزار میلیارد تومان است؛ این یارانه اعم از یارانه در بخش گاز و کالای اساسی است که بخش اعظم آن، یعنی بیش از ۹۰۰ هزار میلیارد تومان مربوط به گاز است. چه هدررفت در شبکه و چه مصرف در شبکه و غیره، این رقم یعنی دو برابر منابع عمومی کشور در سال ۹۹ و ۴۵ درصد نقدینگی در همین سال.
وی افزود: ما وقتی می‌گوییم کمبود منابع داریم، بدین معناست که در برخی جا‌ها هدررفت منابع هم داریم. دستگاه‌های مجری باید به موارد هدررفت منابع توجه جدی داشته باشند تا اصلاح ساختار بودجه انجام شود.
رئیس دیوان محاسبات ادامه داد: هدررفت در بخش آب در چهار سال قانون برنامه، یعنی در سال‌های ۹۶، ۹۷، ۹۸ و ۹۹، ۷ هزارو‌۵۰۲ میلیارد تومان بوده است. همچنین در بخش برق طی چهار سال قانون برنامه ۹ هزارو ۶۰۴ میلیارد تومان هدررفت داشتیم و در بخش گاز شبکه نیز فقط در سال ۹۹، ۶۸ هزار و ۸۹۷ میلیارد تومان هدررفت را شاهد بودیم و رقم کل گاز شبکه نیز ۱۲۴ هزار و ۹۰۵ میلیارد تومان بوده است. طغیانی: دو برابر بودجه کشور یارانه توزیع می‌شود
از سوی دیگر نماینده اصفهان در مجلس گفت: ناکارآمدی دولت‌های یازدهم و دوازدهم منجر به ثبت بدترین رشد نرخ اقتصادی، نرخ تورم، نرخ سرمایه‌گذاری و نرخ رشد نقدینگی در ۳۰ سال اخیر شده و فشار بی‌سابقه‌ای را به مردم تحمیل کرده است.
به گزارش فارس، مهدی طغیانی، نماینده اصفهان در مجلس شورای اسلامی روز گذشته (سه‌شنبه ۲۰ مهر) در جلسه علنی و در نطق میان‌دستور اظهار داشت: در شرایطی قرار داریم که فشار بی‌امان جنگ اقتصادی و تحریم‌های ظالمانه دشمن همراه با ناکارآمدی دولت‌های یازدهم و دوازدهم منجر به ثبت بدترین نرخ رشد اقتصادی، نرخ تورم، نرخ سرمایه‌گذاری و نرخ رشد نقدینگی در ۳۰ سال اخیر شده است که همین موضوع فشار بی‌سابقه و بی‌امانی را به مردم تحمیل کرده و کمر اقشار کم‌درآمد را شکسته است.
وی افزود: در آغاز فصل جدیدی از حکمرانی در کشور قرار داریم که از اسفند سال ۹۸ و با انتخابات مجلس یازدهم آغاز شده و با انتخاب رئیس‌جمهور در خرداد ۱۴۰۰ تکمیل شد و همین موضوع پارادایم اقتصادی کشور را تغییر داد، در حالی که پارادایم دولت سابق بر اساس مذاکره با دشمن بوده و حتی آب خوردن مردم را به برجام گره زده بود.
نماینده اصفهان در مجلس تصریح کرد: همسویی دولت و مجلس می‌تواند کشور را در مسیر پارادایم جدیدی قرار دهد، بنابراین باید بر اساس اصول درون‌زایی، عدالت‌محوری و مردمی شدن نظام اقتصادی کشور، اصلاح نظام مالیاتی و نظام بودجه‌ریزی و نظام توزیع یارانه‌های کشور را اصلاح کنیم.
وی خاطرنشان کرد: متأسفانه دو برابر بودجه کشور یارانه توزیع می‌شود که باید این موضوع اصلاح شود.
نماینده اصفهان در مجلس گفت: سهم مالیات در بودجه ایران ۶ درصد است، در حالی که در دنیا این رقم ۲۵ درصد است.