مذاکرات هسته‌ای یا کلاس زبان انگلیسی؟!

پیروز مجتهدزاده، از حامیان برجام در گفت‌وگویی با روزنامه آرمان ملی گفته که «نباید دوباره صحبت از برجام دیگری با سازوکار‌های دیگر مطرح شود.» او گفته که «نه اتحادیه اروپا، نه امریکا و نه ایران هیچ کدام قصد خروج از برجام را ندارند. این‌ها سعی می‌کنند که در چانه‌زنی‌های خود به اهداف بالاتری برسند...» جالب آنکه او از امریکای خارج شده از برجام هم به عنوان دولتی که قصد خروج از برجام را ندارد، نام می‌برد! در حالی که در مورد این کشور بحث بر سر اراده «بازگشت» به برجام است و نه خروج از آن.
قسمت جالب دیگر در سخنان او هم جایی ا‌ست که می‌گوید: «یکی از مشکلات ما در مذاکرات نیز عدم تسلط تیم مذاکره‌کننده به زبان انگلیسی است.» و بعد توضیح می‌دهد که «مذاکره کردن با سخنرانی تفاوت‌های بسیاری دارد. سخنرانی را به زبان مادری هم می‌توان انجام داد و ترجمه می‌شود. ولی مذاکره چانه‌زنی است و زرنگی، درایت، حرافی و تسلط کامل به زبان بین‌المللی می‌خواهد. باید کار را به کاردان سپرد. به نظر من تغییر در تیم مذاکره‌کننده کار درستی نبود مگر اینکه مذاکره‌کنندگان بهتری بیایند که من نمی‌بینم.»
مذاکره البته کلاس زبان انگلیسی هم نیست که هر کس بهتر انگلیسی صحبت کرد، ببرد! نیاز به زرنگی و درایت دارد. همه انتقادات به مذاکرات هشت سال اخیر هم سر همین «درایت» بود. او از نبود تسلط به زبان انگلیسی می‌گوید، اما تسلط به زبان انگلیسی بدون درایت و زرنگی، فقط به درد کلاس درس زبان انگلیسی و احیاناً قدم زدن با وزیر خارجه امریکا کنار رودخانه‌ای در ژنو می‌خورد.
نکته جالب توجه آنکه همان کلاس زبان انگلیسی هم درست برگزار نشد. عضو سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای امریکا- فروردین ۹۶ - در اندیشکده وودرو ویلسون و در حضور «کا‌ترین اشتون» با تمسخر درباره توافق هسته‌ای گفت: «اعضای ۱+۵ و اتحادیه اروپا توافق کردند که (با پوزخند) تحریم‌های هسته‌ای را (موقتاً متوقف کنند)، lift لغتی است که در زبان انگلیسی به معنای معلق نگاه داشتن و یا موقتاً متوقف کردن است، اما طرف ایرانی lift را به معنای پایان دادن و خاتمه دادن ترجمه می‌کرد و به همین دلیل هم ما از این لغت استفاده کردیم.»


به تازگی هم خود ظریف گفته بود که از کلمه تعلیق در متن برجام مطلع نبوده است! در واقع به نظر می‌ر‌سد در همان کلاس زبان انگلیسی هم تیم مذاکره‌کننده دولت روحانی تسلطی نداشته‌اند؛ حالا درایت بماند! ظریف در یک گفت‌وگوی کلاب هاوسی اخیراً اذعان کرده: «من در مجلس گفتم کلمه ساسپنشن نیست و این اشتباه از من بود. علتش هم این بود که ما دستورالعمل داده بودیم به همه دوستانی که داشتند ضمایم برجام را مذاکره می‌کردند که از برخی عبارات استفاده نشود. در لحظات آخر یک ضمیمه برجام داشت مذاکره می‌شد نماینده اروپا گفته بود ما تحریم‌های ایران را برمی‌داریم، لغو می‌کنیم یا همان لیفت می‌کنیم، اما تصمیمات اتحادیه اروپا را که شامل چیزای دیگه‌ای هم است نمی‌توانیم لیفت کنیم تا زمانی که کل تحریم‌ها برداشته بشود یعنی مثلاً تحریم‌های نظامی تحریم‌های دیگه‌ای که بر اساس قطعنامه شورای امنیت که تا پنج سال یا هشت سال بعد هم بود لذا ما اینا رو ساسپند می‌کنیم و بعد لیفت می‌کنیم. اینجا بود که به امریکا هم ربطی نداشت چهار بار یا سه بار در ضمیمه کلمه ساسپند در ضمیمه آمده بود و مذاکره‌کننده ما به من اطلاع نداده بود.»
صرف نظر از این مشکلات زبانی و درایتی! اساساً یکی از مشکلات برجام، «نداشتن نسخه فارسی» است که معلوم نیست مدعیان آشنایی با دیپلماسی و حقوق بین الملل چگونه به راحتی از کنار این موضوع بدیهی، مهم و حیاتی گذشتند.