روزنامه آفتاب یزد
1400/07/22
خودکارآمدی چیست؟
فاطمه رسولی - به گفتهی آلبرت بندورا، خودکارآمدی عبارت است از اعتقاد و باور به قابلیتهای خود برای سازماندهی و اقدام در مدیریت موقعیتهای پیش رو. به بیان دیگر خودکارآمدی باور خود شخص به توانایی موفقیت در یک موقعیت خاص است. بندورا این باور را پایهی تفکر، رفتار و احساس افراد میداند.تقریباً تمام افراد میتوانند کارهایی که میخواهند انجام دهند، چیزهایی که میخواهند تغییر دهند و مواردی که میخواهند به آن برسند را شناسایی کنند. اما از سوی دیگر اکثر افراد درمییابند که عملی کردن این برنامهها آنقدرها هم آسان نیست. بندورا و سایر پژوهشگران دریافتهاند که خودکارآمدی افراد در نحوهی اجرای وظایف و چالشها و دستیابی به اهداف نقش اساسی دارد.افرادی که حس خودکارآمدی بالایی دارند،علاقهی عمیقتری به فعالیتهایی که در آن شرکت میکنند نشان میدهند.به فعالیتها و علایق خود متعهدتر هستند.بعد از شکست و ناامیدی، زمان کمتری برای بهبود و بازگشت به حالت عادی خود نیاز دارند.به مشکلات چالش برانگیز به عنوان تمرینی برای مهارت بیشتر نگاه میکنند.افرادی که حس خودکارآمدی پایینی دارند، از کارهای چالشبرانگیز دوری میکنند.باور دارند که کارها و موقعیتهای دشوار فراتر از توانایی آنها هستند.بر روی شکستها و نتایج منفی خود تمرکز دارند.به راحتی اعتماد و باور خود نسبت به تواناییهایشان را از دست میدهند.
خودکارآمدی از چهار منبع عمده سرچشمه میگیرد:
۱. تجربههای موفقیتآمیز
بندورا میگوید: «موثرترین راه برای به وجود آمدن حس قویِ کارآمدی از طریق تجربههای موفقیتآمیز است.» اینکه بتوانیم کاری را موفقیتآمیز به انجام برسانیم حس خودکارآمدی ما را تقویت میکند. البته ناکامی در انجام تمام و کمال یک وظیفه و یا یک چالش نیز میتواند به همان نسبت حس خودکارآمدی را در ما کاهش داده و تضعیف کند.
۲. الگوبرداری اجتماعی
یکی دیگر از سرچشمههای مهم خودکارآمدی زمانی است که موفقیت سایر افراد در به سر انجام رساندن یک کار را نظاره کنیم. بندورا میگوید: (هنگامی مردم افرادی مانند خودشان را میبییند که با تلاش بیوقفه موفق میشوند، باور پیدا میکنند که خود نیز از تواناییهای لازم برای موفقیت در کارهای مشابه برخوردارند).
۳. ترغیب اجتماعی
بندورا همچنین عنوان میکند که میتوان مردم را متقاعد کرد که دارای مهارتها و تواناییهای لازم برای رسیدن به موفقیت هستند. موقعیتی را به یاد آورید که شخصی حرف مثبت و تشویقآمیزی به شما گفت و همان حرف کمکتان کرد تا به هدف خود برسید. شنیدن تشویق و ترغیب از زبان دیگران به شما کمک میکند تا از تردیدهایی که نسبت به خود دارید دست بکشید و در عوض، تمام تلاش خود را روی کاری که پیش رو دارید متمرکز کنید.
۴. واکنشهای روانشناختی
پاسخها و واکنشهای احساسی ما به موقعیتهای گوناگون نیز نقش پررنگی در خودکارآمدی ایفا میکنند. وضعیت روحی، حالت عاطفی، واکنشهای فیزیکی و سطح استرس همگی میتوانند روی احساس فرد نسبت به قابلیتهایش در یک موقعیت خاص تاثیرگذار باشند. برای مثال استرس و نگرانی شدید پیش از صحبت در جمع، میتواند منجر به ایجاد حس خودکارآمدی ضعیف در فرد در موقعیتهای مشابه بشود.
سایر اخبار این روزنامه
آقای پلیس! از کدام منع قانونی برای موتور سواری زنان حرف میزنید؟
پاسخ وزارت جهاد کشاورزی به گزارش آفتاب یزد
حضور سر زده اژهای به بند سیاسی زندان بیسابقه بود
آب معدنیهای موجود در بازار آب شرب است
رفتارهای همسایگان و ضرورت بازنگری
خودکارآمدی چیست؟
فقر و اختلاف طبقاتی
آیا «ژئوپلیتیک» غرب آسیا در حال تغییر است؟!
اندیکا را دریابید
صف آرایی موافقان و مخالفان طرح صیانت
آیا ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو فسادزا است؟
نهضت رفع انحصار از بازار خدمات حقوقی
واکنش مرکز وکلا و کانون وکلای البرز به گزارش صدا و سیما
پاسخ وزارت جهاد کشاورزی به گزارش آفتاب یزد