چرا دوز یادآور واکسن در ایران ضروری است؟

آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعرا:دوز یادآور (Booster dose) به واکسیناسیونی اشاره دارد که پس از واکسیناسیون قبلی انجام می‌شود. یادآور کمک می‌کند پاسخ ایمنی محافظت‌کننده حفظ شده یا افزایش یابد.به عنوان مثال دوز یادآور واکسن کزاز و هپاتیت معمولاً ده سال بعد از تکمیل دوره واکسیناسیون ضرورت پیدا می‌کند.این روزها که آمار واکسیناسیون در کشور در حال گسترش یافتن است و عده زیادی از مردم حداقل یک دوز واکسن را دریافت کرده‌اند نباید واکسن بوستر و تزریق آن فراموش شود. زیرا عده زیادی از کادر درمان و سالمندان مدت زمان قابل تاملی است که واکسن دریافت کرده‌اند و این ترس وجود دارد که میزان آنتی بادی در آن‌ها کاهش یافته و مصونیت آن‌ها در برابر بیماری کم شده باشد. در همین راستا گروه مشورتی کارشناسان WHO بر اساس مشاهدات مطالعات انجام شده در آمریکای لاتین توصیه کرده است افراد بالای 60 سال که 1 تا 3 ماه از واکسیناسیون کامل آن‌ها علیه کرونا با سینوفارم و سینووک گذشته است یک دوز اضافی از این واکسن‌ها را دریافت کنند. این کار ایمنی قوی‌تر و حفاظت بهتری ایجاد می‌کند. با توجه به اینکه اغلب جمعیت هدف در ایران با واکسن سینوفارم واکسینه شدند آیا در اینجا هم باید به سمت تزریق واکسن یادآوری رفت؟
>لزوم تزریق دز سوم «سینوفارم» به افراد بالای ۶۰ سال
"روزنامه ساوت مورنینگ پست" در مطلبی در این باره و در رابطه با گزارش اخیر کارشناسان سازمان جهانی بهداشت منتشر کرد: "گروه مشاوره راهبردی کارشناسان در زمینه واکسیناسیون" (SAGE) در سازمان جهانی بهداشت تاکید دارد که دز سوم دو واکسن کرونای سینوواک و سینوفارم در واقع دز تقویتی محسوب نمی‌شود بلکه جزو دوره اصلی واکسیناسیون با این دو واکسن ساخت چین است.این گروه مشاوران همچنین تاکید کردند که واکسن سوم نیز باید به افراد دارای نقص ایمنی متوسط و شدید که با هر واکسن دیگر تایید شده از سوی سازمان بهداشت جهانی واکسینه شده اند، تزریق شود.کارشناسان SAGE توصیه‌های خود را پس از بررسی هفته گذشته روی داده‌های جمع‌آوری شده از زمانی که سازمان جهانی بهداشت تعداد محدودی از واکسن‌های کووید ۱۹ را برای استفاده اضطراری تایید کرد، اعلام کردند.دز سوم دو واکسن کرونای سینوواک و سینوفارم در واقع دز تقویتی محسوب نمی‌شود بلکه جزو دوره اصلی واکسیناسیون با این دو واکسن ساخت چین است به گفته آنها، داده‌ها نشان می‌دهد که افراد در این دو گروه پس از واکسیناسیون استاندارد، بیشتر در معرض خطر عفونت‌های غیرمنتظره یا پیشرفته (breakthrough infections) بوده‌اند.همچنین افراد دارای نقص ایمنی در این گروه عمدتا شامل مبتلایان به سرطان یا سایر بیمارانِ تحت روش‌های درمانی هستند که سیستم ایمنی بیماران را سرکوب می‌کنند.این کارشناسان همچنین تاکید کردند که تزریق دُز تقویتی برای کل جمعیت توصیه نمی‌شود و این درحالیست که تاکنون برخی از کشورها اقدام به این کار کرده اند.سازمان جهانی بهداشت خواهان توقف تزریق دُز سوم برای عموم مردم تا پایان سال است چرا که مردم در کشورهای فقیرتر برای دریافت اولین دُز واکسن در اولویت هستند.
> تزریق دوز سوم شامل کدام واکسن‌ها می‎شود


در همین حال، سرپرست معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از اجرای واکسیناسیون دوز یادآور کادر بهداشت و درمان خبر داد.ه است به گزارش مهر، شهریار جانبازی اظهار داشته: مجوز تزریق دوز بوستر (یادآور) برای کادر بهداشت و درمان در مناطق تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی صادر شده است.وی افزود: طبق هماهنگی‌های به عمل آمده با معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، برنامه‌ریزی و زمان‌بندی واکسیناسیون دز یادآور واکسن کرونا انجام شده است و از ابتدای هفته آتی در بیمارستان‌های مجری واکسیناسیون عمومی کرونا صورت می‌پذیرد.جانبازی اذعان کرد: گروه هدف دوز بوستر، کارکنان بخش بهداشت و درمان و دانشجویان دوره بالینی با اولویت شاغلین بخش‌های مراقبت ویژه بیمارستان‌هایی است که بیمار کرونایی بستری می‌کنند.وی با بیان اینکه تزریق دوز بوستر برای کسانی از گروه هدف صورت می‌گیرد که حداقل ۶ ماه از دوز دوم آنها گذشته باشد، عنوان کرد: به افرادی که برای دوز اول و دوم سینوفارم، بهارات یا برکت تزریق کرده‌اند، دوز بوستر آنها می‌تواند سینوفارم و یا پاستوکووک پلاس باشد. همچنین برای کسانی از گروه هدف که برای دوز اول و دوم واکسن آسترازنکا یا اسپوتنیک دریافت کرده‌اند هم در دوز بوستر یا سوم، واکسن آسترازنکا یا پاستوکووک پلاس تزریق می‌شود.
> دوره‌های منظمی از واکسیناسیون
هادی یزدانی پزشک و کارشناس در پاسخ به این سوال که آیا جدی نگرفتن تزریق دوز بوستر می‌تواند باعث وقوع پیک جدید در کشور شود به آفتاب یزد گفت:«قوی‌ترین سویه‌ای که از کرونا دیدیم همین سویه دلتا است؛الان برآوردی که در دنیا وجود دارد این است که ما دیگر احتمالا با پیک جدیدی مواجه نخواهیم بود.اما باید بگویم که جدا از مسئله واکسیناسیون همچنان رفتار خود ویروس بسیار اهمیت دارد.اما در شرایط فعلی به نظر می‌آید ما باید دوره‌های منظمی از واکسیناسیون را داشته باشیم. زیرا مشاورین WHO توصیه کرده‌اند که به افراد بالای 60 سال دوز اضافی واکسن تزریق شود. از آن طرف در سطح دنیا دوز یادآور را برای کادر درمان، افراد با نقص ایمنی و در معرض خطر و افراد بالای 60 سال تزریق می‌کنند زیرا احتمال افت آنتی بادی‌ها را در نظر می‌گیرند. البته همچنان ما نوع واکنش ایمنی سلولی را نمی‌دانیم. اما به نظر می‌آید که باید از همین الان این برنامه ریزی را برای تزریق دوز یادآور داشته باشیم که برای افراد بالای 60 سال دوز یادآور در نظر گرفته شود.وزارت بهداشت باید میزان پوشش واکسیناسیون سراسری را هرچه سریعتر با واکسن‌های موجود افزایش بدهد و از سوی دیگر لااقل برای افراد بالای 60 سال از الان برنامه ریزی شود که دوز یادآور تزریق بشود. به هر حال بالاترین ریسک مرگ و میر همیشه برای این گروه افراد بالای 60 سال بوده است زیرا این گروه بیماری‌های بیشتری دارند و بیشتر در معرض خطر هستند. »
> میزان پوشش واکسیناسیون هرچه زودتر گسترش یابد
وی در پاسخ به این سوال که دوز یادآور باید چه نوع واکسنی باشد گفت:« بسیاری از کشور‌ها در سطح دنیا برای دوز سوم از واکسن دیگر استفاده کرده‌اند مثلا اگر فرد دو دوز اول را واکسن فایزر دریافت کرده باشد پیشنهاد کرده‌اند که دوز یادآور آسترازنکا باشد یا اگر دو دوز اول آسترازنکا بوده است دوز سوم فایزر در نظر گرفته شود.اولا پیشنهاد WHO این است که برای دوز سوم همان واکسن مشابه را بزنند و من تا به حال برای واکسن سینوفارم MIX AMD MACH دیگری ندیده‌ام و اغلب بحث آسترازنکار و فایزر مطرح شده است. اما در کشور ما لااقل فعلا برای بالای 60 ساله‌ها و افراد با بیماری‌های زمینه‌ای دوز یادآور با همین واکسن سینوفارم در دسترس در نظر گرفته شود.در حال حاضر ما تزریق دوز یادآور برای کادر درمان در حال انجام است و این مهم است که میزان تلفات گروه‌های پر خطر کم بشود. پس باید دوز یادآور حتما در نظر گرفته شود و میزان پوشش واکسیناسیون هرچه زودتر گسترش یابد زیرا بر اساس آمار رشد درصد افرادی که دوز اول را می‌زنند در حال کند شدن است.به نظر می‌رسد به نقطه‌ای رسیده‌ایم که باید از اهرم‌های قانونی استفاده شود تا افراد واکسن بزنند. از سوی دیگر بسیاری از افرادی که دوز اول واکسن را زده‌اند و مبتلا شده‌اند نسبت به واکسن بی‌اعتماد شده‌اند و تمایلی به دریافت دوز دوم ندارند.این مسائل و مشکلات باید هرچه زودتر مدنظر مسئولین قرار بگیرد.»
> باید برای دوز بوستر از الان برنامه ریزی شود
بابک قرائی مقدم پزشک و کارشناس نیز در این باره به آفتاب یزد گفت:«اکثر جمعیت کشور ما با سینوفارم واکسینه می‌شوند و با توجه به اینکه از مرحله کمبود واکسن گذر کرده‌ایم باید برای دوز بوستر از الان برنامه ریزی شود. کادر درمان و افراد بالای 60 سال به هر حال دوگروهی هستند که اولویت دارند زیرا از زمان واکسیناسیون این گروه مدت زمان زیادی گذشته است و در معرض خطر بیشتری قرار دارند.چند ماه است که از تزریق واکسن تعداد زیادی از این
دو گروه می‌گذرد و باید تزریق دوز بوستر برای این دو گروه انجام شود تا این گروه باز با بیماری مواجه نشوند و خطر مرگ و میر سلامت آن‌ها را تهدید نکند. موضوعی که بسیار مهم است این است که اطمینان کاذب در میان جمعیت نباید ایجاد شود زیرا اطمینان کاذب بر اثر بخشی واکسن می‌تواند باعث شود موج جدیدی ایجاد شود. مردم باید بدانند حتی اگر دو دوز واکسن را دریافت کرده‌اند بازهم رعایت پروتکل‌های بهداشتی ضرورت دارد.اعتقاد به واکسیناسیون در جامعه ما وجود دارد و عده زیادی واکسن زده‌اند و این مسئله بسیار
امید بخش است. اما باید نسبت به مسئله اطمینان کاذب هشدار داده شود.تا زمانی که میزان شیوع در جامعه بسیار پایین نیاید باید پروتکل‌های بهداشتی رعایت شوند.»