زنگ خطر تقلید از « بازی مرکب»

آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعرا:بازی مُرَکَب، به انگلیسی
‏Squid Game یک مجموعه تلویزیونی بقا و محصول کره جنوبی که از نتفلیکس در حال پخش است. این مجموعه در ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱، توسط نتفلیکس در سطح جهانی منتشر شد.بازی مرکب در مجموع نقدهای بسیار مثبتی دریافت کرد. در هفته اول انتشار، به یکی از پربیننده‌ترین مجموعه‌های نتفلیکس در ۹۰ کشور تبدیل شد و ۲۸ روز پس از انتشار با بیش از ۱۱۱ میلیون بیننده، رکورد بریجرتون را شکست و به پربیننده‌ترین مجموعه این شبکه تبدیل شد. گروهی متشکل از ۴۵۶ نفر با تجربیات متفاوت از زندگی، برای برد جایزه ۴۵.۶ میلیارد وونی (۳۸.۷ میلیون دلاری)، به شرکت در مجموعه‌ای از بازی‌های کودکانه با عواقبی ناگوار دعوت می‌شوند. آمازون بیش از ۲۰۰۰ نتیجه برای عبارت «بازی مرکب» فهرست کرده‌است. در گوگل ترندز، پلت‌فرم داخلی موتور جستجو که علاقه کاربران را ردیابی می‌کند، به عنوان یک عبارت جستجوی «breakout» رتبه‌بندی می‌شود. این محبوبیت همچنین باعث شده که پلیس انگلیس به نوجوانان هشدار دهد که از بازی الگوبرداری نکنند. گفته می‌شود دعوت‌ها برای شرکت در شبیه‌سازی بازی مرکب بصورت آنلاین در حال پخش است. پلیس متروپولیتن در بیانیه‌ای گفت: «ما از یک پست در رسانه‌های اجتماعی آگاه هستیم و در حال کار برای یافتن جزئیات بیشتر به منظور اطمینان از برنامه پلیس هستیم.» صحنه‌های خشونت‌آمیز در این مجموعه به قدری زیاد است که کشورهای متعددی تماشای آن را برای سنین زیر ۱۵،۱۶ و حتی
۱۸ سال ممنوع کرده‌اند. زنگ خطر زمانی برای والدین و اولیای مدارس بلژیک به صدا درآمد که مشاهده کردند کودکان سعی در تقلید صحنه‌های سریال در حیاط مدرسه دارند.از آن جایی که تولیدات فرهنگی کره در میان نوجوانان ایرانی خواهان زیادی دارد این گزارش هشداری برای نوجوانان، والدین و مسئولین تربیتی است تا نوجوانان از آسیب‌های دیدن این سریال مصون بمانند.
>تاثیرات منفی نامحسوس


فاطمه رسولی روانشناس در این خصوص به آفتاب یزد گفت:«با توجه به اینکه جدیدا سریال‌هایی در جامعه ما مد شده است باید بگوییم این سریال‌ها به صورت نامحسوس تاثیرات منفی خود را به جا می‌گذارند.سریال‌هایی که با ایجاد هیجان بالایی مخاطب را درگیر خود می‌کنند.سریال بازی مرکب که این روزها بسیار پر مخاطب شده است آنقدر هیجان‌های متضادی را درگیر می‌کند که حتی دیدن آن می‌تواند فرد را به سمت گرایش‌های اعتیاد‌آور سوق بدهد. تاثیری که این سریال‌ها بر نوجوانان ما دارد و ما از آن‌ها غافل هستیم تاثیر بر هویت است. به دلیل اینکه روز به روز استفاده از اینترنت در حال گسترش است هویتی به نام هویت رسانه‌ای وجود دارد.هویت رسانه‌ای در واقع بازخوردی است که رسانه به مغز نوجوانان می‌دهد و می‌تواند به صورت کاملا نامحسوس بر شکل‌گیری هویت نوجوانان تاثیرگذار باشد. در واقع هویت رسانه‌ای باعث می‌شود بچه‌ها تبدیل به آن چیزی شوند که آن را می‌بینند و می‌شنوند.خوراک مغز و روانی که رسانه تامین می‌کند بسیار بر شکل‌گیری هویت تاثیرگذار است. در سریال‌های کره‌ای بازیگر‌هایی به نمایش گذاشته می‌شوند که تقریبا بی‌نقص هستند و افکار نوجوانان به سمتی می‌برند که بی‌نقص بودن یعنی دارا بودن این صفات و ویژگی ها.درواقع این سریال‌ها گاهی اوقات آنقدر چالش‌های تخیلی را شامل می‌شوند که باعث می‌شود نوجوان از دنیای واقعی دور شود و درگیر دنیایی باشد که تنها در تخیل و خیال امکان پذیر است. این نوجوان اهدافی را برای خود می‌چیند که واقعی نیستند و یکسری از هیجانات منفی برای او عادی می‌شوند.برای مثال در سریال بازی مرکب هیجانات منفی به راحتی به نمایش گذاشته می‌شود؛ هیجاناتی که پدر و مادر‌ها سال‌های سال با زحمت بسیار فرزندان خود را از آن‌ها دور نگه می‌دارند تا تربیت آن را در فضایی با امنیت رخ دهد. حال این سریال می‌تواند باعث شود هیجانات منفی آنقدر برای بچه‌ها خوشایند شود که به سمت آن‌ها گرایش پیدا کنند. زمانی که هیجانات منفی در یک فرد زیاد شود احتمال افسردگی، اضطراب مزمن و مصرف مواد زیاد می‌شود در نتیجه این سریال کاملا به صورت زیرپوستی بر روان بچه‌ها تاثیر می‌گذارد. »
>احساس همه توانایی کاذب
وی ادامه داد:«هویتی که به واسطه دیدن این سریال در بچه‌ها به وجود می‌آید یک احساس همه توانایی کاذب است.یعنی بچه‌ها فکر می‌کنند از پس تمام هیجانات منفی و اتفاقات خطرناک و ریسک پذیر بر می‌آیند.بنابراین احتمال دست زدن به کارهای خطرناک و ریسک پذیر در بین نوجوانان افزایش پیدا می‌کند. متاسفانه تحقیقات مختلف نشان داده است آن چیزی که در زیر 18 سالگی تجربه شود به خصوص تجربیات خطرناک می‌تواند تا آخر عمر به صورت ماندگار در شخصیت فرد باقی ماند و هویت او را شکل دهد. بنابراین خیلی مهم است که ما چه خوراکی را به مغز بچه‌ها می‌رسانیم و باید حواسمان به پیام‌های غیر مستقیم سریال‌ها و فیلم‌ها باشد. لازم است این هشدار را دهیم که بیشتر نوجوانان در حال دیدن این سریال هستند و آن را دست به دست می‌کنند پس لازم است نوجوانان خوراک متناسب با سن خود و دنیای واقعی دریافت کنند تا برای ورود به دنیای واقعی آماده شوند.»
>حساسیت زدایی نسبت به خشونت
این کارشناس ادامه داد:« مسئله دیگر آن است که خشونتی در این سریال‌ها وجود دارد که این خشونت به صورت‌های مختلف می‌تواند بر روی بچه‌ها تاثیر بگذارد. مثلا اگر به نمایش گذاشتن خشونت به صورت مداوم تکرار شود به مرور زمان باعث حساسیت زدایی در نوجوانان و کودکان می‌شود. یعنی حساسیت فرد را نسبت به خشونت از بین می‌برد و باعث می‌شود از نظر کودکان و نوجوانان آن رفتار‌ها طبیعی جلوه پیدا کنند. درواقع مشاهده خشونت در سریال‌هایی مثل بازی مرکب باعث می‌شود حس بازداری کودک نسبت به اعمال پرخاشگرایانه از بین رود و راحت‌تر خشونت خود را نسبت به دیگران نشان دهند. از سوی دیگر یک حس اعتماد زدایی در فرد ایجاد می‌شود یعنی اعتماد در کودکان و نوجوانان از بین می‌رود و دائما نگران هستند که نکند قربانی یک فرد پرخاشگر شوند. این باعث می‌شود این افراد در آینده خود دچار یک نوع عدم اطمینان و عدم امنیت شوند.این خشونت یک نوع خشونت رسانه‌ای است و می‌تواند برای کودکان بسیار مسئله برانگیز‌تر باشد و به این دلیل که درک تفاوت بین حقیقت و خیال برای نوجوان بسیار دشوار است. هرچه قدر افراد در سنین پایین‌تر دیدن این سریال‌ها را شروع بکنند تاثیرات وخیم‌تری را تجربه می‌کنند. مهم‌ترین نکته در پیش‌گیری از تاثیر این فیلم‌ها نظارت والدین است و لازم است که والدین نظارت داشته باشند و این نظارت کامل را به فرزندان خود نشان بدهند. همچنین تبلیغات زیادی در فضای مجازی وجود دارد و والدین بر این موضوع نیز باید نظارت داشته باشند. به کودکان و نوجوانان باید دائما این هشدار داده شود که بازیگران این تولیدات واقعا مجروح یا به قتل نرسیده‌اند و این خشونت‌ها در دنیا واقعی بسیار دردناک‌تر است و مسائل پیچیده‌تری را به دنبال دارد. به هیچ عنوان در حضور بچه‌ها و نوجوانان سریالی که خشونت را ترویج می‌کند نباید مورد تایید و تبلیغ والدین قرار بگیرد زیرا این باعث می‌شود فرزندان از والدین الگو‌برداری و به سمت آن‌ها گرایش پیدا بکنند. »
>خلا موجود در داخل کشور
علیرضا شریفی یزدی جامعه شناس و استاد دانشگاه در این باره به آفتاب یزد گفت:«محصولات کره‌ای در ایران در بین نوجوانان مخاطب بسیار زیادی دارد.سالیان طولانی است که نهاد‌های رسمی ما یک سبک خاصی از محصولات فرهنگی تولید می‌کنند و در صدد آن هستند که فضایی را فراهم کنند که مردم به سبک و سیاق مدنظر سیستم رسمی کشور کشیده شوند. در این راه آنقدر افراط صورت گرفته است به هیچ وجه سلیقه توده مردم مبنا قرار نمی‌گیرد. یعنی آن چیزی که مردم به آن گرایش دارند مبنا نیست بلکه بیشتر رضایت مدیران مورد توجه قرار می‌گیرد. نتیجه این می‌شود که بر اساس آخرین نظر سنجی صدا و سیما مخاطب زیر 43 سال خود را تقریبا از دست داده و این باعث شده است قشر نوجوان و جوان به دلیل خلا موجود به قطب‌های فرهنگی و محصولات فرهنگی کشورهای دیگر گرایش پیدا کنند. این روزها کره جنوبی برای نسل نوجوان ما به دلیل کیفیت خود محصولات فرهنگی و جایگاهی که این کشور در محدوده آسیا به لحاظ اقتصادی دارد مبنای بزرگی است.در نتیجه اصلی‌ترین دلیل این گرایش، خلاء موجود در داخل کشور است و دلیل اصلی این خلاء عدم توجه مسئولان و مدیران فرهنگی به سلیقه نوجوانان و جوانان است. اگر بخواهیم یک کار مبنایی انجام دهیم آن کار این است که حتما باید به ذوق و سلیقه قشر نوجوان توجه کنیم تا بتوانیم نیازهایشان را به معنای واقعی پاسخ دهیم. »
>افراط در به دست آوردن منابع مالی از راه‌های ساده بدون زحمت
وی ادامه داد: « درباره سریال بازی مرکب باید بگویم که تولید این سبک و سیاق تولیدات فرهنگی متاسفانه طی دو سه دهه اخیر گسترش پیدا کرده است.این تولیدات به مقوله خشونت و افراط در به دست آوردن منابع مالی از راه‌های ساده بدون زحمت می‌پردازند. بنابراین این ویژگی‌ها ویژگی بارز اکثر محصولات فرهنگی است که در ایران مخاطب زیادی در بین نوجوان و جوانان دارد.این افراد تازه تفکر انتزاعی پیدا کرده‌اند و همراه با خود امیال و آرزوهای بسیاری را یدک می‌کشند. همچنین این گروه تمایل دارند ره صد ساله را یک شبه طی کنند. نکته دیگر آن است که اولین و بزرگترین کاری که باید انجام گیرد این است که به جای روش‌های دفعی و بازدارنده ما از روش‌های ایجابی استفاده کنیم. یعنی اگر نوجوانان ما علائق خاص دارند این علائق را لحاظ کنیم و برای آن‌ها برنامه ریزی و تولیدات فرهنگی مناسب داشته باشیم.اما تا آن زمان مسئله کوتاه مدتی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که خانواده‌ها مخاطب قرار گیرند. یعنی ما باید بتوانیم خانواده‌ها را تا حدی توجیه کنیم که با فرزندان خود با زبان آن‌ها مسائل را در میان بگذارند.در این صورت تا حدی از حجم آسیب‌ها کاسته می‌شود. گام دوم انجمن اولیاء و مربیان است که وظیفه دارد به این امور رسیدگی کند. از یک جهت این انجمن باید به صورت آنلاین بچه‌ها را مخاطب قرار دهد و از سوی دیگر خود خانواده‌ها باید به صورت تخصصی با توجه به طبقه‌بندی اجتماعی مورد مخاطب قرار گیرند. »