روزنامه وطن امروز
1400/07/27
یک جو عقل
دوست قدیمی و همکار رئیس‌جمهور آمریکا در کاخ سفید سرانجام اعتراف کرد جو بایدن باید تحت معاینات پزشکی قرار بگیرد تا سلامت ذهنی‌اش اثبات شود، این در حالی است که سیل گزارش‌های رسانه‌های آمریکایی مبنی بر خاموشی بایدن در حال انتشار است. پنجشنبه گذشته جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید در کنفرانس مطبوعاتی با خبرنگارانی که مدام درباره وضعیت سلامتی رئیس‌جمهور ایالات متحده کنجکاو بودند، اعلام کرد بایدن بزودی تحت آزمایش‌های پزشکی قرار خواهد گرفت و نتیجه به مردم آمریکا اعلام خواهد شد. اگر چه خانم ساکی تاریخ دقیق این موضوع را اعلام نکرد اما اشاره تلویحی او به مساله سلامت ذهن بایدن، عملا به معنای رسمیت یافتن گزارش‌ها و گمانه‌های متعددی است که طی ۲ سال اخیر درباره بیماری زوال عقل رئیس‌جمهور فرتوت و در آستانه 79سالگی آمریکا منتشر شده است. ساکی 42 ساله نه‌تنها سخنگوی دفتر ریاست‌جمهوری بایدن است بلکه از زمان جوانی منشی و همکار ۲ دهه‌ای او از زمان عضویت در سنا و سپس معاونت اولی ریاست‌جمهوری محسوب شده و به جرأت می‌توان گفت هیچ‌کس بخوبی او از مشکلات شخصی بایدن آگاه نیست. اعتراف ساکی در حالی بود که طی روزهای اخیر، کاخ سفید با گزارش‌ها و نقل‌قول‌های متعددی درباره اینکه رئیس‌جمهور سالخورده توانایی حرف زدنش را بر اثر بیماری دمنتیا (زوال عقل) از دست داده، بمباران شده بود. بایدن پیرترین فردی است که به ریاست‌جمهوری ایالات متحده می‌رسد. او حتی پیش از انتخابات 2020 نیز به دادن گاف‌های متعدد و لکنت زبان در سخنرانی‌ها، کنفرانس‌های خبری، مصاحبه‌ها و حتی ملاقات با مردم، همکاران و مقامات مشهور بود و مدت‌ها چنین توجیه می‌شد که این بخشی از عادت رفتاری و کلامی او بوده است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا و رقیب شکست‌خورده بایدن در انتخابات گذشته نیز بارها روی این نقطه ضعف او دست گذاشته و بایدن را «جو خواب‌آلود» توصیف کرده است. او حتی پیش از انتخابات پارسال خواهان تست پزشکی از رقیب دموکرات خود برای مشخص شدن سلامت ذهنی او شده بود. همچنین سابقه منفی سلامت مغزی در خانواده بایدن، بویژه مرگ پسرش بر اثر سرطان مغز، این احتمال را که او به دمنتیا مبتلا شده قوی می‌ساخت. در حالی که تنها 10 ماه از ریاست‌جمهوری بایدن می‌گذرد، او به مرحله‌ای از زوال عقل رسیده که دیگر قابل انکار و لاپوشانی نیست و این تا حد زیادی بر افکار عمومی نیز تاثیر گذاشته و نتیجه آن افت مقبولیت او در نظرسنجی‌ها به مرز 40درصد است که فاجعه‌بار‌ترین واکنش افکار عمومی به عملکرد یک رئیس‌جمهور آمریکا در سال اولش در کاخ سفید محسوب میشود. پیش از اعتراف اخیر ساکی نیز جمعی از نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره در نامه‌ای خواستار سنجش سلامت ذهنی رئیس‌جمهور شده بودند، البته کِلی دانل، خبرنگار ان‌بی‌سی نیوز نیز در نشستی خبری در ماه سپتامبر پس از سرفه‌های بایدن در چند رویداد عمومی درباره سلامت وی از جن ساکی سوال کرده بود که ساکی آن را به دروغ سرماخوردگی ساده خوانده بود. با این حال این خبرنگار فاش کرد همیشه یک پزشک همراه بایدن سفر می‌کند. تقریبا همان زمان، یعنی حدود یک ماه پیش، بحثی جدی میان یک سناتور ارشد جمهوری‌خواه کنگره و وزیر خارجه آمریکا درباره کنترل مرموز افرادی در کاخ سفید بر بایدن در گرفت. جیمز ریش به تونی بلینکن تاخته بود که چه کسانی در مناسبت‌های عمومی یا کنفرانس‌ها بر بایدن تسلط دارند تا جلوی حرف زدن او را بگیرند. فرافکنی وزیر خارجه در این باره باعث شد این سناتور ایالت آیداهو به فیلم‌ها و عکس‌هایی استناد کند که در آنها یک شخص خاص در لباس محافظان رئیس‌جمهور، در برخی مواقع به بایدن نهیب می‌زد و پس از آن رئیس‌جمهور خاموش می‌شد و سخن نمی‌گفت. در گزارش اخیر تارنمای نشریه هیل، ارگان کنگره نیز به دخالت مقامات کاخ سفید برای کنترل بایدن و مدیریت نحوه تعامل او با خبرنگاران اشاره شده است. این گزارش که پس از اعتراف ساکی منتشر شده، به عدم تمایل بایدن به انجام مصاحبه با رسانه‌ها پرداخته و نوشته است او برخلاف اوباما و ترامپ در مدت کمتر از یک سال که از ریاست‌‌جمهوری‌اش می‌گذرد، تنها ۱۰ مصاحبه انجام داده، در حالی که اوباما در این مدت در ۱۱۳ مصاحبه رسانه‌ای و ترامپ در ۵۰ مصاحبه شرکت کرده بودند. آخرین مصاحبه بایدن با جورج استفانوپولوس از شبکه ای‌بی‌سی در ماه آگوست (مرداد) بوده است. استیو هیلتون، مجری شبکه فاکس‌نیوز بعد از ۳ بار زمین خوردن بایدن هنگام بالارفتن از پله‌های هواپیما برای سفر به آتلانتا گفته بود: «بایدن در کاخ سفید مسؤولیتی ندارد و براساس برنامه دولت وی، بایدن تنها در اسم رئیس‌جمهوری آمریکاست». او با توجه به شائبه‌هایی درباره عدم سلامت مستاجر کاخ سفید گفته بود: «توانایی فرمانده کل ما یک مساله اساسی است، فقط این گاف نیست بلکه تقریبا هر روز یکی از این موارد وجود دارد که به نظر می‌رسد فراموش می‌کند کجاست یا چه کاری انجام می‌دهد. او تلو تلو می‌خورد و چرت می‌زند». گاف‌های بایدن این روزها تبدیل به لطیفه‌های محاورات روزانه آمریکایی‌ها شده است، مثل آن کنایه‌ای که ترامپ در کارزار انتخاباتی به پیرمرد دموکرات زد و او را تمسخر کرد که حتی نمی‌داند برای چه مقامی رقابت می‌کند، ریاست‌جمهوری یا سناتوری. از سوی دیگر پزشک سابق کاخ سفید در دوران اوباما و ترامپ حدس زده بود بایدن با یک بیماری جدی مواجه است و مجبور خواهد شد پیش از پایان دوره مسؤولیتش استعفا کند. دکتر رانی جاکسون که جزو ۱۴ قانونگذار جمهوری‌خواه بود که خواهان آزمایش سلامتی جامع از بایدن شدند، در یک برنامه تلویزیونی گفته بود: «بایدن با یک مشکل جدی مواجه است و وضعیت او بدتر خواهد شد. این دیگر یک آبرو‌ریزی نیست. وی گیج است و گمشده به نظر می‌رسد. او به ندرت می‌تواند یک جمله پیوسته و کامل بگوید. بایدن باید یک آزمایش جامع انجام دهد و نتیجه آن را منتشر کند». با وضع موجود حتی اگر بایدن استعفا نکند، طبق ماده بیست‌و‌پنجم قانون اساسی آمریکا، فاقد صلاحیت برای تصدی ریاست‌جمهوری خواهد بود و در صورت تشخیص سنا تا سال 2024، معاون او کاملا هریس، به عنوان نخستین رئیس‌جمهور زن آمریکا پشت میز اتاق بیضی کاخ سفید خواهد نشست.