روزنامه آرمان ملی
1400/07/27
اداره اقتصاد ایران بدون خلق پول؟
بهمن آرمان اقتصاددان ایران، هم از نظر نرم‌افزاری و هم سخت‌افزاری توانایی‌هایی دارد که حتی در صورت برداشته نشدن تحریم‌ها، بتواند بدون خلق پول خود را اداره کند. انتشار اوراق بدهی برای تامین هزینه‌های دولت و حقوق کارمندان به شکلی که تا الان بوده، کار اشتباهی است. اما اگر اوراق بدهی نه برای هزینه‌های جاری بلکه برای موارد عمرانی منتشر شود، در دنیا رایج و مرسوم است و دولت‌ها این کار را می‌کنند. ضمنا ما در اقتصادمان فرار مالیاتی سنگینی داریم که حدود یک تریلیون ریال برآورد میشود. همچنین دارایی‌های زیادی تحت کنترل دولت است که می‌توان آنها را به بخش خصوصی واقعی واگذار و ایجاد درآمد کرد. چون در اکثر کشورها دولت‌ها کوچک شده و تنها نقش سیاست‌گذاری و نظارتی دارند، آزادراه و نیروگاه نمی‌سازند. اما بخش‌های دولتی ما برای مواردی که عملکردشان مشخص نیست، ردیف بودجه دارند که هزینه‌های دولت را سنگین می‌کند، بدون اینکه دولت توان تامین آن را داشته باشد. اخیرا محسن رضایی معاون اقتصادی رئیس‌جمهور گفته‌اند، باید با تاسیس شرکت‌های سهامی عام جدید پول‌های سرگردان در جامعه که به سمت فعالیت‌های سوداگرانه و مخرب نظیر خرید مسکن و ارز می‌روند جذب کرد. این رویکرد با فروش اوراق بهادار برای پروژه‌های نیمه‌تمام در بودجه سال آینده منافاتی ندارد.اینها اسمش اوراق بدهی نیست و به دلیل توان فنی و اجرایی موجود، دولت می‌تواند سیاست‌های انگیزشی برای تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام اتخاذ کند. همانند دوران جنگ مواردی مشخص شود و به وزارتخانه‌های اقتصادی مثل نیرو، راه و شهرسازی و نفت اجازه دهند برای تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام خود، اوراق بهادار در موارد مشخص منتشر کنند. این شیوه نه تنها خلق پول تلقی نمی‌شود، بلکه کنترل نقدینگی موجود در جامعه است و آقای رئیسی هم در دوران انتخابات گفتند باید زمینه‌ای فراهم کنیم تا بورس ابزاری برای تامین منابع بنگاه‌های اقتصادی باشد و این روش، هم باعث رشد اقتصادی و هم ایجاد اشتغال میشود. انتشار اوراق بدهی برای تامین کسری بودجه دولت یا برداشت از صندوق توسعه ملی برای هزینه‌های جاری کشور کار درستی نیست، این کار در دولت‌های گذشته هم بعضا صورت می‌گرفته است. به‌عنوان نمونه، وقتی نماینده وزارت اقتصاد در حساب ذخیره ارزی بودم، تا آبان ۸۶ توانسته بودیم ۹ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار به پروژه‌های توسعه‌ای تزریق کنیم. اما در همان زمان هم احمد توکلی، رئیس وقت مرکز پژوهش‌ها اعلام کرد ۸۲ درصد برداشت از صندوق ذخیره ارزی توسط دولت و برای جبران کسری بودجه انجام شده است. همچنین طبق اساسنامه صندوق توسعه ملی، پرداخت‌های صندوق باید به صورت ارزی باشد و تبدیل ارز به ریال باعث تورم میشود، چون باعث افزایش پایه پولی میشود و در نتیجه نقدینگی مازاد، ایجاد تورم نمی‌کند. در بودجه سال آینده باید تلاش شود سهم بازار سرمایه در تامین منابع مالی مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری‌های جدید، از ۵ درصد به ۲۰ درصد برسد و انتشار اوراق بهادار برای پروژه‌های مشخص و از پیش تعیین‌شده انجام شود؛ چون اگر روش فعلی ادامه پیدا کند، شاید آمارها و ارقامی که این روزها درباره پیش‌بینی قیمت دلار مطرح میشود، رنگ واقعیت به خود بگیرد. امکان تاسیس شرکت‌های بورسی سهامی‌عام پروژه محور تصویب شده که تاکنون شکل نگرفته و این شرکت‌ها اکنون می‌توانند موثر باشند. همچنین دولت با قوانین و دستورالعمل‌های خاص می‌تواند همانند دیگر کشورها مالیات بر سود خرید و فروش زیاد از حد سهام اعمال کند تا مانع سوداگری شود. بورس یک ابزار کارآمد در اختیار دولت‌هاست که دولت ما از آن استفاده درست نکرده است. دولت بدون خلق پول می‌تواند سیستم انگیزشی برای ساخت آزادراه‌ها، راه‌آهن، نیروگاه‌ها، ساخت سد با تضمین خرید برق و موارد عمرانی این گونه ایجاد کند و در همین وضعیت کنونی هم ممکن است. این رویکرد حتی مزیت‌های امنیتی هم می‌تواند برای کشور داشته باشد و به‌عنوان نمونه اگر با همین شیوه آزادراه تبریز-بازرگان را ساخته بودیم تا ایران از طریق ترکیه به شبکه آزادراهی اروپا دست پیدا کند و منافع ترکیه به ما گره خورده بود، مسائل اخیر نظیر تحرکات جمهوری آذربایجان رخ نمی‌داد.
سایر اخبار این روزنامه
نرخ ارز بهانه گرانـفروشي شد
مردم «صداقت »ببينند؛ می‌آيند پای كار
گراي غلط براي ناكامي بورس ندهيد
خون تازه در رگ‌های معلمان
«رستم» پا پس کشید
آمريكا دوباره لبنان را به جنگمي‌كشاند
گشايش مناسبات اقتصادي تابع سياست خارجي فعال است
دعواي اصولگرايان و احمدي‌نژاد
شكايت از ظريف در مجلس
همه حواشی رد‌صلاحیت لاریجانی
اداره اقتصاد ایران بدون خلق پول؟
تصمیمات سخت در شرایط نامطلوب
تصمیمات عجیب در آستانه موج ششم
اقناع یا اجبار در حفظ جان مردم؟!
ملت‌سازی کنید نه امت‌سازی!
