روزنامه ایران
1400/07/27
جمعیت ایران ۹۵ میلیونی میشود
گروه اقتصادی / مرکز آمار ایران درگزارش‌هایی جداگانه مهم‌ترین تحولات جمعیتی ایران در سال‌های پیش رو را ارزیابی کرده است. وضعیتی که به کاهش سکونت در روستاها، نزدیک شدن جمعیت زنان به مردان و افزایش سالمندی منجر میشود. طبق برآورد مراجع رسمی، جمعیت ایران تا سال ۱۴۱۵ به بیش از ۹۵.۲ میلیون نفر افزایش پیدا می‌کند.به گزارش ایسنا، بعد از سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ دیگر سرشماری جمعیتی در ایران انجام نشده است، اما مرکز آمار ایران در گزارش مفصلی که در رابطه با شاخص‌های کلان اقتصادی و اجتماعی تهیه کرده به پیش‌بینی جمعیت کل کشور در فاصله سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۱۵ پرداخته است.
این بررسی با روش ترکیبی پیش‌بینی جمعیت انجام شده است که متداول‌ترین روش پیش‌بینی جمعیت بوده و از مجموعه عوامل مؤثر بر تغییر و تحولات جمعیت یعنی باروری، مرگ و میر، مهاجرت و ترکیب سنی و جنسی جمعیت استفاده شده است.
تغییر ترکیب جنسیتی جمعیت
این گزارش نشان می‌دهد که جمعیت ایران از حدود ۸۱.۰۷ میلیون نفر در سال ۱۳۹۶ با روندی افزایشی به ۹۵ میلیون و ۲۷۸ هزار نفر در سال ۱۴۱۵ خواهد رسید.
ترکیب جمعیتی ایران به نحوی پیش رفته که در سال ۱۳۹۶ تعداد مردان حدود یک میلیون نفر بیش از زنان بوده است؛ به طوری که از کل جمعیت، ۴۱.۰۴ میلیون مرد و ۴۰.۰۲ میلیون نفر زن بوده‌اند که در سال ۱۴۱۵ تعداد مردان به ۴۷.۹ میلیون نفر و زنان به ۴۷.۳ میلیون نفر افزایش پیدا خواهد کرد.
روستاها خالی‌تر میشود
اما در نقاط شهری و روستایی وضعیت افزایش جمعیت به نحوی است که تا سال ۱۴۱۵ تعداد زنان و مردان نسبت به سال ۱۳۹۶ در مواردی با کاهش مواجه خواهد شد.
طبق این گزارش، در سال ۱۳۹۶ تعداد مردان و زنان در نقاط شهری ۶۰.۲ میلیون نفر بوده که ۳۰.۵ میلیون مرد و ۲۹.۷ میلیون زن بوده‌اند، اما برآوردهای مرکز آمار از این حکایت دارد که تا ۱۵ سال آینده مجموع زنان و مردان در نقاط شهری به ۷۶.۳ میلیون نفر خواهد رسید که سهم مردان ۳۸.۳ میلیون و زنان ۳۷.۹ میلیون خواهد بود.
اما در نقاط روستایی و غیرساکن از تعداد جمعیت کاسته خواهد شد به گونه‌ای که در سال ۱۳۹۶، ۲۰.۷ میلیون نفر مرد و زن در نقاط روستایی و غیرساکن بوده‌اند که در سال ۱۴۱۵ از تعداد آنها حدود دو میلیون نفری کاسته و ۱۸.۹ میلیون نفر برآورد شده است. تعداد مردان نیز از ۱۰.۵ میلیون به ۹.۵ میلیون نفر و زنان از ۱۰.۲ میلیون به ۹.۴ میلیون نفر در سال ۱۴۱۵ در نقاط روستایی و غیرساکن کاهش خواهد یافت.
بررسی سالمندی جمعیت تا 1430
همچنین براساس گزارش دیگری که از سوی دفتر جمعیت، نیروی کار و سرشماری های مرکز آمار ایران منتشر شده است، دربخش سالمندی نیز، ایران با تحولات جدیدی روبه‌رو خواهد شد. براساس این گزارش، در مطالعات جمعیت شناسی سالمندی جمعیت به این معناست که نسبت افراد سالخورده به کل جمعیت در حال افزایش باشد. به عبارت دقیق‌تر جمعیت رو به سوی سالمندی جمعیتی است که بین 7 تا 14 درصد آن جمعیت را گروه‌های سنین 65 ساله و بیشتر تشکیل می‌دهند. این نسبت درجامعه سالمند بین 14 تا 20 درصد و در جامعه سالخورده 20 درصد و بیشتر است.
بررسی‌های جمعیتی سازمان ملل نشان می‌دهد که جمعیت جهان رو به سالمندی می‌رود و این روند درآینده سریع‌تر از قبل خواهد بود. نسبت جمعیت سالمند جهان درسال 2020 برابر 9.3 درصد بود. با فرض ثبات باروری درمقدار کنونی خود، در سال 2050 این مقدار بیش از دو برابر خواهد شد. یعنی به مقدار 22.8 درصد خواهد رسید. مطالعات نشان می‌دهد که جمعیت ایران نیز همگام با جمعیت جهان رو به سوی سالمندی می‌رود. زیرا ایران مراحل اولیه گذار جمعیتی را پشت سرگذاشته است. آمار و ارقام حاصل از سرشماری‌ها نشان می‌دهد که تعداد جمعیت سالمند ایران در دهه های اخیر در حال افزایش بوده است. در70 سال گذشته ایران در مقایسه با سطح جهانی از نظر سالمندی جمعیت در سطح بسیار پایین تری قرار گرفته است. زیرا طی این سال‌ها ایران از جمعیت جوانی برخوردار بوده است. در سال 2020 نسبت جمعیت 65 سال و بیشتر در سطح جهانی حدود 9.3 درصد و نسبت جمعیت 60 سال و بیشتر برابر 13.5 درصد برآورد شده است.
درهمین سال سهم جمعیت 65 ساله و بیشتر و60 ساله و بالاتر ایران به ترتیب برابر 6.6 و 10.3 درصد برآورد شده است. چنانچه مبنای سنی 65 سالگی مدنظر قرار گیرد، در اوایل دوره مورد بررسی درصد سالمندان ایران اندکی بیش از نسبت جهانی بوده و بتدریج با گذشت زمان شکاف بیشتر شده و در اواخر دوره شکاف رو به کاهش است. به نظر می‌رسد روندهای باروری یعنی افزایش و بویژه کاهش شدید آن در ایران تغییرات بسیار مؤثر بوده است.
با وجود این درکل جهان بین سال‌های 1950 و 2020 جمعیت سالمند بیش از 5 برابر شده است. بنابراین در ایران شدت آن بیشتر از سطح جهانی یعنی بیش از 6 برابر بوده است. بدیهی است که این امر نتیجه کاهش مرگ و میر بوده که منجر شد تا امید به زندگی در بدو تولد از حدود 37.5 سال در سال 1335 به 74.2 سال در سال 1395 برسد. هرچند بخش عمده‌ای از افزایش امید به زندگی مربوط به کاهش مرگ و میر کودکان بوده است اما دستاوردهای پزشکی، بهداشتی و افزایش سطح دانش و آگاهی عمومی نسبت به مسائل بهداشتی منجر شد مرگ و میر بزرگسالان نیز کاهش یابد. از رهاوردهای کاهش مرگ و میر بزرگسالان افزایش جمعیت سالمند بوده است. براساس برآورد سازمان ملل درسال 2019 درسطح جهانی در فاصله سال‌های 1950 تا 1955 فردی که به سن 60 سالگی می‌رسد انتظار می‌رفت 14 سال دیگر عمر کند. درفاصله سال‌های 2015 تا 2020 برای همین سن این انتظار به حدود 21 سال افزایش یافت. به همین ترتیب در فاصله سال‌های 1950 تا 1955 در ایران فردی که به سن 60 سالگی می‌رسید انتظار می‌رفت 12 سال دیگر عمر کند که این عدد در فاصله سال‌های 2015 تا 2020 به بیش از 18 سال افزایش یافته است.
کاهش میزان باروری
مؤلفه دیگر در پدیده سالمندی جمعیت کاهش میزان باروری و تداوم طولانی آن است که باعث میشود سهم جمعیت سنین کم سن و سال و جوان کاهش یابد. مطالعات انجام شده در مورد روند باروری در کشور بیانگر آن است که باروری کل درکشور از سال‌های 1364 به بعد شروع به کاهش کرده و از اواخر دهه 1360 سرعت چشمگیری به خود گرفته است.
بر مبنای داده‌های بررسی ویژگی‌های بهداشتی جمعیتی ایران، میزان باروری کل درسال 1379 به حدود 2.1 فرزند کاهش یافته است و بسیاری از نقاط شهری کشور نیز باروری پایین‌تر از حد جانشینی را تجربه کرده‌اند. براساس نتایج سرشماری‌های 1385، 1390 و 1395 میزان باروری کل ایران به ترتیب حدود 1.9، 1.75 و 2.11 محاسبه شده است. به این ترتیب از دهه 1380 به بعد باروری ایران در سطح تقریباً پایین تثبیت شده و براساس تئوری‌گذار جمعیتی انتظار نمی‌رود در سال‌های آتی تغییرات زیادی را تجربه کند که از پیامدهای آن افزایش نسبت سالمندی جمعیت در دهه‌های آتی خواهد بود.
پدیده سالمندی هنوز آغاز نشده است
با درنظرگرفتن مؤلفه‌ها می‌توان نتیجه‌گیری کرد که در ایران سالمندی جمعیت هنوز آغاز نشده است. در سال 1395 نسبت جمعیت سالمند 6.1 درصد بوده است. براساس مطالعات صورت گرفته جمعیت سالمند 65 ساله به بالا از حدود 5 میلیون نفر یعنی 6.1 درصد در سال 1395 به حدود 19 میلیون نفر یعنی 18.7 درصد در سال 1430 افزایش خواهد یافت. به این ترتیب ایران در سال 1405 با تجربه 7 درصدی نسبت جمعیت 65 ساله و بیشتر رو به سالمندی خواهد رفت و سپس از سال 1425 به بعد با تجربه نسبت بالای 14 درصدی جمعیت 65 سال به بالا پدیده سالمندی را تجربه خواهد کرد.
سالمندی زنانه میشود
بررسی نسبت جنسی جمعیت 65 ساله و بالاتر ایران طی 35 سال اخیر حاکی از زنانه شدن سالمندی است. به گونه‌ای که این نسبت از سال 1390 به بعد از مرز 100 تنزل یافته است. به عبارتی تعداد زنان سالمند از مردان پیشی گرفته است.
سایر اخبار این روزنامه
آغاز هفته وحدت را تبریک می گوییم
نقشه راه همکاری 20 ساله تهران - کاراکاس
جوانان باید از ابزار هنر برای جهاد تبیین بهره ببرند
معیشت مردم دغدغه روزانه‌ام است
جمعیت ایران ۹۵ میلیونی میشود
چراغ سبز بازگشایی مدارس در استان‌ها
تابستان تمام شد سفر نه
لیگ مرکب
درباره قراردادهای خرید تسلیحاتی با روسیه مذاکره می‌کنیم
زخم‌های عمیق بر تن دریاچه زریوار
توصیه رئیس‌جمهوری حفاظت و مراقبت از تخت جمشید است
