روزنامه ایران
1400/07/27
زخم‌های عمیق بر تن دریاچه زریوار
زهره افشارخبرنگار
حال دریاچه زریوار به عنوان نگین زیست محیطی غرب کشور این روزها خوب نیست، امسال با کاهش بارش‌ها حدود 500 هکتار از اراضی تالاب خشک شده، اما آنچه بیشتر باید نگرانش بود، ادامه ساخت و سازها در اطراف تالاب و الگوی نادرست کشاورزی اطراف آن و ورود فاضلاب به این دریاچه است.
آن طور که «شهاب محمدی» معاون اداره کل محیط زیست کردستان می‌گوید؛ امسال و به دلیل کاهش قابل توجه حجم بارش‌ها نسبت به سال گذشته، حدود 40 درصد پهنه پاکاب (عرصه نیمه مرطوب) تالاب زریوار خشک شده است که وسعت عرصه خشک شده حدود 500 هکتار می‌باشد.
به گفته وی، 1400 هکتار از وسعت 2هزار و
402 هکتاری تالاب بین‌المللی زریوار مربوط به اراضی پاکاب یا اراضی‌ای است که معمولاً فقط نمناک هستند و حالا با کاهش نزولات جوی 500 هکتار آن خشک شده است. منبع اصلی تأمین‌کننده آب این تالاب که البته در بستر خود صدها چشمه نیز دارد، آب‌های سطحی بارش‌هایی است که در حوضه آبریز زریوار می‌بارد. شاید به همین دلیل کاهش شدید بارش‌ها تا این حد بر دریاچه تأثیر منفی گذاشته است. وی با تأکید بر اینکه آب هیچ رودخانه‌ای وارد تالاب نمی‌شود، توضیح داد: به این ترتیب با کاهش بارش‌ها امکان هدایت آب به سمت تالاب از هیچ رودخانه‌ای وجود ندارد.
آتش‌سوزی زخم دیگری است که به جان تالاب افتاده است، آمار نشان می‌دهد تنها در شش ماهه سال 1400 بیش از 9 بار تالاب طعمه حریق شده وآتش 205 هکتار از اراضی آن را که نیزار بوده، نابود کرده است. اما آنچه بیشتر نگران‌کننده است، این است که باورهای نادرست جوامع محلی عامل اصلی این آتش‌سوزی‌ها بوده است. محمدی می‌گوید: متأسفانه روستاییان اطراف تالاب بر این باورند که اگر نیزارها از بین بروند آب بیشتری در تالاب ذخیره میشود و به همین دلیل خودشان اقدام به آتش زدن نیزارها می‌کنند. بیش از 10 روستا در محدوده تالاب قرار گرفته است.
در سال‌های 98 و 99 نیز به ترتیب 115 و 152 هکتار از اراضی تالاب طعمه حریق شده بود.
ریزش بخشی از فاضلاب شهر مریوان به داخل تالاب زیبای زریوار معضل بزرگی است که محور سؤال دیگر ما از معاون اداره کل محیط زیست کردستان است. وی می‌گوید: این معضلی است که در سال‌های قبل وسعت بیشتری داشته و حالا هر چند کمتر شده ولی بازهم نگران کننده است. تا سال 93 فاضلاب روستاهای اطراف زریوار اول به‌صورت مستقیم و بعدها بعد از اندکی تصفیه در استخرهایی موسوم به «لاگن» به زریوار می‌ریخت اما در سال 98 آبفای استان اعلام کرد دیگر هیچ فاضلاب روستایی به زریوار نمی‌ریزد. اما معاون محیط زیست کردستان می‌گوید، با توسعه ساخت‌و‌ساز شهری الان دریاچه زریوار به شهر مریوان چسبیده و این مسأله موجب شده فاضلاب 50 واحد مسکونی که به صورت غیرمجاز ساخته شده‌اند به تالاب بریزد. وی از رایزنی جدی محیط زیست برای رفع این معضل خبر می‌دهد و می‌گوید امیدوار است این تلاش‌ها بزودی به نتیجه
برسد.
میزبان پرندگان مهاجر در غرب ایران
تالاب زریوار یکی از کانون‌های پذیرش پرندگان مهاجر است که بر‌اساس آخرین سرشماری سالانه حدود 8 هزار قطعه پرنده را در خود جای می‌دهد و در میان این پرندگان برخی گونه‌های نادر مانند غاز پیشانی سفید، اردک مرمری و کرکس کوچک نیز دیده میشود. این تالاب 280 گونه از 535 گونه پرنده را که در کشورمان شناسایی شده ، دارد و موقعیت جغرافیایی تالاب به گونه‌ای است که درون پناهگاه پرندگان واقع شده و این مسأله بر جاذبه‌های گردشگری تالاب زریوار افزوده است.
اما در تقابل با این جاذبه چشم‌نواز طبیعی، وجود دکه‌های ریز و درشت فروش مواد غذایی و بوفه‌های کباب و بازار سنتی در محدوده ورودی تالاب که معمولاً گردشگران بیشتری را جذب خود می‌کند، معضل دیرینه‌ای است که گویا قرار نیست به این زودی‌ها حل شود.
معاون اداره کل محیط زیست کردستان می‌گوید، این دکه‌ها قبل از اینکه محیط زیست متولی تالاب شود از سوی منابع طبیعی و شهرداری وقت مجوز گرفته‌اند و حالا محیط زیست برنامه‌ای را برای ساماندهی این منطقه که حدود 15 هکتار است در دستور کار دارد.
خشکی تالاب در برخی فصول طبیعی است
در همین حال «ناصح حسینی» فعال محیط زیست کردستان به «ایران» می‌گوید: خشکسالی پدیده‌ای طبیعی است و مشکلاتی را برای تالاب‌ها به‌وجود آورده که دریاچه زریوار هم از این قاعده جدا نیست. وی با اشاره به اینکه کاسه آبی زریوار حدود 900 کیلومتر مربع است، می‌افزاید: در سال‌های قبل ارتفاع آب در این کاسه به 6 متر هم می‌رسیده که حالا شاید بیش از یک متر از این عمق کاسته شده ولی تا این لحظه دریاچه وضعیت بحرانی ندارد و مشکلات دیگری وجود دارد که باید بیشتر نگران آنها باشیم.
به گفته وی، در اطراف زریوار 11 روستا وجود دارد که اهالی برای تأمین آب زمین‌های کشاورزی‌شان در هر روستا 100 تا 500 چاه کشاورزی دارند و هر ساله با پایین رفتن سطح سفره‌های آب زیرزمینی منطقه به دلیل خشکسالی، کشاورزان برای رسیدن به آب چاه را عمیق‌تر حفر می‌کنند و این در کنار کشت محصولات پرآب‌بر توسط کشاورزان منطقه تهدیدی جدی به شمار می‌رود که باید مسئولان هر چه سریع‌تر نسبت به اصلاح الگوی کشت کشاورزان اقدام کنند. مشکل دیگر گسترش ویلا‌سازی بیخ گوش تالاب است و از آن بدتر این است که واحدهای ویلایی که چسبیده به تالاب سبز می‌شوند با ریختن خاک در تالاب اقدام به بالا آوردن سطح واحد خود می‌کنند که هم چشم‌انداز بهتری داشته باشند و هم از ورود آب در صورت بالا آمدن آب تالاب جلوگیری کنند که باید جلوی این مسأله گرفته شود. مشکل دیگر بحث ورود فاضلاب است که اگر بخواهیم از حق نگذریم کارهایی در این زمینه انجام شده ولی با توجه به حساسیت موضوع کافی نیست. تاکنون جلوی ورود فاضلاب 9 روستا از 11 روستای اطراف تالاب به زریوار گرفته شده ولی هنوز 2 روستا باقی مانده و از سوی دیگر فاضلاب محله «استادیوم» مریوان نیز به تالاب می‌ریزد. حسینی گفت: ما برای مدیریت تالاب برنامه داریم ولی اجرا نمی‌شود. وی تأکید کرد: خوشبختانه تالاب زریوار هنوز زنده است و برای حفظش خیلی کارها می‌توان انجام داد پس بیاییم جلوی ساخت و ساز بی‌رویه را بگیریم و کشاورزی منطقه را مدیریت کنیم که اگر نکنیم و این روند ادامه یابد خدای ناکرده زریوار را از دست خواهیم داد.
وی همچنین در خصوص آتش‌سوزی‌های تالاب تصریح می‌کند: من خودم در یکی از روستاهای اطراف تالاب به دنیا آمده‌ام و 20 سال هم در آنجا زندگی کرده‌ام و باید اعتراف کنم که مردم روستاهای اطراف خودشان اقدام به آتش زدن نیزارها می‌کنند زیرا معتقد هستند با آتش زدن نیزارها تالاب پاکسازی میشود و نیزار‌های شاداب‌تری جای آنها را می‌گیرد اما این درحالی است که این حرف هیچ پشتوانه علمی ندارد.
ما باید مباحث دوستی با طبیعت و چگونگی حفظ تالاب را به مردم آموزش دهیم و فرهنگسازی کنیم. باور کردنی نیست ولی واقعیت دارد که مردم روستاهای اطراف زریوار خودشان تالاب را آتش می‌زنند و هیچ‌گاه برای خاموش کردن آن کاری نمی‌کنند.
نیم نگاه
آتش‌سوزی زخم دیگری است که به جان تالاب افتاده است، آمار نشان می‌دهد تنها در شش ماهه سال 1400 بیش از 9 بار تالاب طعمه حریق شده وآتش 205 هکتار از اراضی آن را که نیزار بوده، نابود کرده است. روستاییان اطراف تالاب بر این باورند که اگر نیزارها از بین بروند آب بیشتری در تالاب ذخیره میشود و به همین دلیل خودشان اقدام به آتش زدن نیزارها می‌کنند
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
آغاز هفته وحدت را تبریک می گوییم
نقشه راه همکاری 20 ساله تهران - کاراکاس
جوانان باید از ابزار هنر برای جهاد تبیین بهره ببرند
معیشت مردم دغدغه روزانه‌ام است
جمعیت ایران ۹۵ میلیونی میشود
چراغ سبز بازگشایی مدارس در استان‌ها
تابستان تمام شد سفر نه
لیگ مرکب
درباره قراردادهای خرید تسلیحاتی با روسیه مذاکره می‌کنیم
زخم‌های عمیق بر تن دریاچه زریوار
توصیه رئیس‌جمهوری حفاظت و مراقبت از تخت جمشید است
