روزنامه آفتاب یزد
1400/07/28
باید روی 2 پروژه تولید واکسن متمرکز می‌شدیم نه 9 پروژه
آفتاب بزد _ یگانه شوق الشعرا:خوشبختانه روند واردات واکسن کرونا و تزریق آن به سرعت خوبی رسیده و روزانه بیش از یک میلیون نفر در کشور واکسینه می‌شوند. نگاهی به آمار واکسیناسیون و جمعیت کشور نشان می‌دهد حدود 75 درصد افراد بالای ۱۲ سال در کشور حداقل یک دوز واکسن را دریافت کرده اند. ابتدا باید به این نکته اشاره کنیم که 9 پروژه داخلی تولید واکسن در کشور ما وجود دارد که از این ۹ واکسن فقط سه واکسن به مرحله تزریق عمومی رسیده‌اند. البته از همان ابتدا به تعداد بالای مجوزهای تولید واکسن، واکنش‌هایی وجود داشت و چندی پیش هم مشاور وزیر بهداشت به همشهری گفته بودکه تعداد بالای تولید واکسن‌های داخلی توجیه‌پذیر نیست و در آینده احتمالا واکسن‌های داخلی کرونا با هم ادغام می‌شوند.همچنین روز گذشته مدیر پروژه واکسن فخرا از برنامه ریزی برای توقف تولید واکسن فخرا به دلیل عدم استقبال خبر داده و گفته است اگر واکسن تولید کنیم به چه کسی بدهیم؟ درباره سایر واکسن‌های تولید شده هم این نکته عدم استقبال وجود دارد. با توجه به سرعت بالای واردات واکسن آیا مسئولین به این نتیجه رسیده‌اند که واردات واکسن از تولید آن کم هزینه‌تر است؟ اگر این گونه است قرار است پروژه‌های تولید داخلی واکسن به دلیل عدم استقبال متوقف شوند؟ در صورت توقف خط تولید واکسن‌ها تکلیف هزینه‌های صرف شده برای این پروژه‌ها چه میشود و مسئولیت
هدر رفتن هزینه‌ها به عهده چه کسی است؟
>واکسن‌های ایرانی در چه مرحله‌ای هستند؟
یکی از موضوعاتی که از ابتدای فعالیت شرکتهای واکسن ساز داخلی برای تولید واکسن کرونا مطرح شد، تعداد بالای مجوز ساخت واکسن کرونا بود تا جایی که ۹ واکسن کرونا مجوز انجام کارآزمایی‌های بالینی را گرفتند که از این ۹ واکسن به جز واکسن برکت، آن هم به‌طور محدود و سهم حدود ۱۰ درصدی در سبد واکسیناسیون، واکسن‌های دیگر، جایگاهی در سبد واکسیناسیون نداشتند. همشهری گزارشی در خصوص چالش‌های پیش روی واکسن‌های ایرانی چاپ کرد که در آن نوشته بود: «با افزایش واردات و تزریق واکسن، روند کارآزمایی‌های بالینی واکسن‌های ایرانی کندتر شده و احتمالا به تخریب پروژه‌های ایرانی - ملی واکسن‌های کرونا در کشور منجر خواهد شد.» با این حال خیلی کوتاه به آخرین وضعیت ۹ واکسن ایرانی که موفق شدند مجوزهای لازم را برای کارآزمایی‌های بالینی بگیرند، می‌پردازیم.
>واکسن‌هایی با مجوز تزریق اضطراری
از میان واکسن‌های تولید داخل تاکنون تنها دو واکسن کووایران برکت و پاستوکووک به مرحله تزریق عمومی رسیده‌اند. البته واکسن اسپایکوژن هم چند روز پیش مجوز مصرف اضطراری‌اش را دریافت کرده است. درباره واکسن برکت قرار بود تا پایان تابستان ۱۴۰۰، ۵۰میلیون دوز واکسن تولید شود اما طبق گزارش‌ها تنها حدود هفت میلیون دوز از این واکسن به وزارت بهداشت تحویل شده است. درباره واکسن پاستوکووک هم که زیر نظر انستیتو پاستور تولید میشود، علیرضا بیگلری، رئیس انستیتوپاستور ایران صبح روز شنبه 17 مهرماه در نشست خبری مجازی درباره تولید انبوه آن گفت: «از شنبه هفته گذشته یک میلیون و ۲۰۰هزار دوز از یک بچ بیش از شش میلیونی را تحویل وزارت بهداشت دادیم. اواخر این هفته، مجدد حدود یک میلیون دوز از همین واکسن تقدیم وزارت بهداشت میشود. تولید و تحویل واکسن طوری برنامه‌ریزی شده که به‌طور متوسط هفته‌ای حداقل یک میلیون دوز را داشته باشیم.» اما واکسن اسپایکوژن که توسط شرکت سیناژن تولید میشود، نخستین واکسن کرونای ساخت بخش خصوصی ایران با همکاری استرالیاست که مجوز تزریق اضطراری گرفت. به‌گفته مدیرعامل شرکت سیناژن، هم‌اکنون یک‌میلیون و ۷۰۰هزار دوز از این واکسن آماده تحویل است و ظرفیت تولید این واکسن هم به‌صورت ماهانه سه‌میلیون دوز خواهد بود.
>واکسن‌هایی در یک قدمی مجوز تزریق اضطراری
دو واکسنی که در فاز ۳ کارآزمایی قرار دارند، واکسن‌های فخرا و کوو پارس است. واکسن فخرا باید برای گرفتن مجوز تزریق عمومی حداقل در فاز ۳ کارآزمایی بالینی به ۴۶ هزار داوطلب تزریق شود که به نظر می‌آید با توجه به تزریق بالای واکسن در بین عموم مردم با مشکل روبه رو شود. این اتفاق درباره واکسن کووپارس رازی هم باید رخ دهد، واکسنی که اکنون در تهران و البرز در حال تزریق است و آمار واکسن‌های تزریق شده آن در مرحله فاز سوم کارآزمایی بالینی به بیش از ۱۴هزار دوز رسیده است.با این حال سخنگوی پروژه واکسن رازی کووپارس درباره مسیری که تاکنون طی کرده‌اند، به جام جم گفته است: «ما کاری را شروع کرده و به نتیجه رسانده‌ایم. به وزیر بهداشت هم قول داده‌ایم اگر به ما مجوز مصرف اضطراری داده شود و خرید واکسن اتفاق بیفتد حتی تا پایان آذر می‌توانیم ۲۰میلیون دوز تحویل بدهیم ولی با شرایطی که فعلا می‌بینیم تولید این مقدار واکسن ریسک بزرگی است و همین پنج‌میلیونی که تابه‌حال تولید کرده‌ایم نیز بلاتکلیف است.»
>واکسن‌هایی در انتظار کارآزمایی
واکسن نورا قرار است به زودی فاز دوم کارآزمایی را شروع کند. در فاز ۲ باید واکسن روی ۳۰۰ داوطلب مطالعه شود. به گفته غلامرضا اولاد، مجری طرح واکسن نورا به مهر، «واردات واکسن با هدف واکسیناسیون هر چه سریع‌تر مردم همچنان در حال انجام است اما رگولاتوری هم جزو سیاست‌های وزارت بهداشت خواهد بود و به‌طور حتم تمهیدات جدیدی برای تیم‌های داخلی مطالعات واکسن درنظر گرفته میشود.» واکسن mRNA رناپ هم در انتظار دریافت مجوز کارآزمایی فاز ۲است. به‌گفته مصطفی قانعی، عضو کمیته ملی واکسن کرونا، این واکسن پرونده‌اش را تحویل داده و ایرادهایی از آن گرفته شده که با رفع آن، مجوزهای لازم صادر خواهد شد. اسویک واکسن دیگری با پلتفرمی مشابه برکت و سینوفارم، در انتظار صدور مجوز از سوی سازمان غذا و دارو برای شروع کارآزمایی بالینی فاز یک است. درباره این واکسن هم با وجود تاخیر در آغاز کارآزمایی‌های بالینی و همان چالش‌های کمبود جمعیت داوطلب اما ظرفیت ادغام و دریافت مجوزهای زودهنگام به‌دلیل پلتفرم‌های مشابه مطرح میشود. در نهایت نهمین واکسن ایران، وکتورال هم دیگر واکسنی است که هنوز کارآزمایی‌های مرحله جانوری (پری‌کلینکال) آن به پایان نرسیده است.
>در حال برنامه‌ریزی برای توقف تولیدِ واکسن فخرا هستیم
همانطور که پیشتر اشاره شد واکسن فخرا از جمله واکسن‌هایی بود که در یک قدمی مجوز تزریق اضطراری قرار داشت اما روز گذشته از برنامه ریزی برای توقف تولید آن خبر رسید. مدیر پروژه واکسن فخرا گفت: واکسن‌سازهای داخلی که الان در مرحله کارآزمایی بالینی هستند دچار چالش شده‌اند و روند مطالعه کارآزمایی بالینی کند شده است.احمد کریمی مدیر پروژه واکسن فخرا، در ارتباط با برخی گزارش‌ها مبنی بر کاهش استقبال از مطالعات بالینی واکسن‌های داخلی به ایلنا گفت: بالاخره با حجم واکسیناسیونی که در کشور انجام شده که البته خوب است و ما از آن ناراضی نیستیم، تعداد داوطلبان کم شده است. درحال حاضر سن واکسیناسیون از ۱۲ سال به بالا اعلام شده و همه می‌توانند واکسن بزنند و طبیعتا انگیزه برای شرکت در مطالعات کم شده است و به همین دلیل واکسن سازهای داخلی که الان در مرحله کارآزمایی بالینی هستند دچار چالش شده‌اند و روند مطالعه کارآزمایی بالینی کند شده است.او افزود: ما توقع داشتیم بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ داوطلب در روز داشته باشیم، اما این عدد به حدود ۱۰۰ نفر رسیده است و از آنجا که در فاز سه حجم نمونه باید زیاد باشد، عملا چالش ایجاد شده است. البته الحمدالله با مساعدت معاونت بهداشتی وزارت بهداشت، روسا و معاونین بهداشتی دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، ایران، شهید بهشتی، البرز، اصفهان و خراسان رضوی هماهنگی لازم جهت انجام مطالعه در این استان‌ها نیز انجام شد که وضعیت حضور داوطلبان را بهبود بخشیده است.مدیر پروژه واکسن فخرا گفت: دستوری که وزیر بهداشت قبلی و فعلی داده و در مصاحبه‌ها نیز تاکید کرده بودند این بود که به واکسن‌های داخلی همزمان با شروع فاز ۳ مجوز اضطراری داده شود که عملا این اتفاق نیفتاده و مجوز اضطرار مشروط صادر شده است. قید شده گزارش اولیه فاز سه باید ارسال گردد که با توجه به واردات و روند واکسیناسیون عملا رسیدن به این گزارش با کندی مواجه شده است.کریمی گفت: در دوم شهریور ماه و همزمان با صدور مجوز کمیته اخلاق برای مطالعه فاز ۳، در پی نامه یکی از معاونان در مجموعه وزارت بهداشت به کمیته اخلاق، مجوز تزریق واکسن فخرا نیز به تعویق افتاد و چالش جدی ایجاد شد. الحمدالله با همکاری کمیته اخلاق و سازمان غذا و دارو این مشکل حل شد.او افزود: از مرداد تا به حال یک میلیون دوز تولید کرده‌ایم و از آذر ماه نیز پنج میلیون دوز درماه تولید خواهیم کرد که برای توسعه ظرفیت نیز با شرکت داروسازی ثامن قرارداد همکاری بسته‌ایم و از هفته گذشته نیز اولین بچ را در این شرکت آماده ارائه به بازار کرده‌ایم. بنابراین همه زیر ساخت‌های لازم برای تولید یک محصول کاملا ایرانی را که با همکاری دانشمندان، محققان و شرکتهای دانش بنیان داخلی به ثمر نشسته را در اختیار داریم، اما فعلا در حال برنامه‌ریزی برای توقف تولید هستیم، به این دلیل که تولید کنیم به چه کسی بدهیم؟
>اختصاص 40 میلیون دلار برای واکسن‌های داخلی
کریمی افزود: حتی قول‌هایی داده شده که پیش خرید انجام شود، اما تا به الان از سمت وزارت بهداشت برای پیش خرید واکسن‌های تولیدی نیز اقدامی صورت نگرفته است در صورتی که در جهان دولت‌ها در مرحله تحقیق و توسعه از شرکت‌ها پیش خرید کردند و کشور ما نیز در مرحله تحقیق و توسعه از سبد کواکس پیش خرید کرد و پول واریز کرده بود.کریمی گفت: همانطور که گفتم ما خوشحال هستیم که با واکسیناسیون عمومی وضعیت جامعه به حالت عادی بازگردد، اما توقع داریم حداقل ۱۰ درصد رقم واردات که به کشورهای مختلف از جمله امارات برای واردات واکسن سینوفارم چینی می‌دهیم، به واکسن سازهایی که در مرحله مطالعات بالینی به دلیل واردات واکسن به چالش برخورده‌اند، اختصاص پیدا کند. بهترین روش این است که حداقلی را از واکسن سازها پیش خرید کنند که این واکسن سازها آرامش خاطری به دست بیاورند، اما مطالعه‌شان را با همان سرعت کم ادامه بدهند.کریمی در واکنش به گفته برخی مبنی براینکه به پروژه واکسن‌های دولتی هرکدام ۴۰ میلیون دلار پول داده شد که در حکم پیش خرید بوده است، گفت: به ما ده میلیون یورو ارز دولتی داده شد و بقیه واکسن‌های داخلی ۴۰ میلیون دلار گرفتند. کمک بلاعوضی به ما داده نشد و ارز دولتی فروخته شده و پول آن هم از ما گرفته شده است.
>بایدتولید داخلی به هر قیمتی ادامه داشته باشد
همایون سامه یح نجف آبادی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در این باره به آفتاب یزد گفت:«از ابتدا باید تمام تمرکز بر تولید 2 الی 3 واکسن داخلی قرار می‌گرفت تا در نهایت یک الی دو پروژه به نتیجه برسد و عملیاتی شود.پخش کردن نیرو روی چند پروژه مشکلات خاص خود را به همراه داشت.موردی که وجود دارد این است که کشور در نهایت به تولیدات داخلی احتیاج دارد زیرا به این زودی‌ها مصرف واکسن ما به صفر نخواهد رسید و باید مرتبا واکسن تزریق شود. به همین دلیل ما به تولید داخلی نیاز داریم و تولید داخلی به هر قیمتی باید ادامه داشته باشد.به احتمال قوی به دلیل تجربیات به دست آمده و سایر موارد مخارج تولید پایین‌تر خواهد آمد.اما من مخالف هستم با این نکته که فقط واکسن از خارج وارد شود. این کار اصلا درست و منطقی نیست و ما باید حتما تولید داخلی هم داشته باشیم.به نظر من تمام پژوهشگران باید نظرشان را بر چند پروژه محدود معطوف کنند تا تولید انبوه واکسن‌های داخلی عملیاتی شود.»
>دولت تنها به سه پروژه تولید داخلی کمک مالی کرده است
وی در آخر درباره هزینه‌های به هدر رفته در این باره گفت:« دولت تنها به سه پروژه تولید واکسن داخلی کمک مالی کرده است و در علم و صنعت همیشه این نوع ریسک‌ها وجود دارد و هر تحقیقی احتمال شکست را با خود به همراه دارد.باید برای علم هزینه پرداخت کرد اما دولت برای تمام این پروژه‌ها هزینه نکرده است.»
>اولویت اصلی باید تولید داخلی واکسن باشد
یحیی ابراهیمی عضو دیگر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز در این باره به آفتاب یزد گفت:«با در نظر گرفتن تمام جوانب شاید در کوتاه مدت واردات واکسن ارزان‌تر باشد اما در دراز مدت قطعا به نفع نظام و دولت است که بر تولید داخلی واکسن کرونا متمرکز شود. کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با صرف تمرکز بر واردات واکسن مخالف است و اولویت اصلی باید بر تولید داخلی باشد. تقریبا 10 الی 15 موسسه وجود دارد که از ابتدای شیوع کرونا در حال ساخت واکسن هستند و مشقت‌های زیادی رو به رو شده اند. ما به واکسن نیاز داریم و تزریق دوز بوستر نیز در برنامه‌ها وجود دارد.به هیچ عنوان سیاست بر این نیست که واکسن وارداتی بر واکسن داخلی ترجیح داده شود. این موضوع از طرف کمیسیون بهداشت و درمان قطعا مورد پیگیری قرار می‌گیرد که اولویت دولت بر تولید داخلی باشد. باید از پروژه‌های داخلی تولید واکسن حمایت شود زیرا سرمایه‌گذاری خارجی به هیچ عنوان قابل اعتماد نیست.ما پارسال با روسیه قرارداد داشتیم برای واردات 62 میلیون اما این وعده‌ها عملیاتی شد. بسیاری از تلفات و آسیب‌ها به دلیل بدقولی‌های شرکت‌ها و دولت‌های خارجی بود.برای مثال ما واکسن از هند خریداری کردیم ولی زمانی که وارد فرودگاه شد به درخواست دادستان هند برگشت داده شد. بسیاری از پروژه‌های داخلی بدون حمایت دولتی ادامه پیدا کردند اما حمایت از این پروژه‌ها باید در اولویت دولت قرار بگیرد.»
سایر اخبار این روزنامه
باید روی 2 پروژه تولید واکسن متمرکز می‌شدیم نه 9 پروژه
سیب‌خنده
طرح مجلس برای ورود ۶۰تا ۸۰هزار خودرو خارجی در نیمه اول سال 1401
جوانان دیگر آرزوی فضاهای غربی را ندارند
توزیع واکسن آنفلوآنزای ایرانی در داروخانه‌ها در انتظار ابلاغ قیمت
چرا برخی واکسن زده‌ها به دلیل کرونا فوت می‌کنند؟
آیا سرنوشت بنی صدر در انتظار احمدی‌نژاد است؟
چهره شناسی
راه طولانی بهبود رابطه تهران و قاهره
تولدبازی در خیابان۳۰ تیر
این بار روس‌ها متعهد هستند؟
منطقی وجود ندارد
چهره شناسی
طرح مجلس برای ورود ۶۰تا ۸۰هزار خودرو خارجی در نیمه اول سال 1401
چرا برخی واکسن زده‌ها به دلیل کرونا فوت می‌کنند؟
