دلار دلالان را حذف می‌کنیم، اما نه با غافلگیری و فشار به مردم

سرویس سیاسی جوان آنلاین: اقتصاد بزرگ‌ترین دغدغه سال‌های اخیر مردم ایران است؛ دغدغه‌ای که گرچه در مورد برخی از مردم، ناشی از نگاه فانتزی و مصرف‌گراست، اما در مورد اغلب کسانی که معترض هستند، واقعی و ملموس است. هم از این رو است که وقتی اعلام می‌شود رئیس‌جمهور قرار است با مردم صحبت کند، آن‌ها منتظرند تصمیمات جدید اقتصادی از او بشنوند و اقدامات تحولی و بهبودبخش از دولتش ببینند. از این جهت طبیعی بود که قریب به اتفاق محتوای سخنان دوشنبه شب رئیس‌جمهور با مردم «اقتصادی» باشد و صحبت‌ها همه معطوف به معیشت و مسکن و بازار و ارز. رئیسی در انتهای سخنانش از رویه شخصی خود در انتصابات دفاع کرد. از این گفت که ملاکش «شایسته‌سالاری» بوده و در کابینه دولتش حتی کسانی را به کار گرفته که یقین دارد به او رأی نداده‌اند. او تأکید کرد تیم و گروه و دسته ندارد و از هر کسی که مفید باشد، استفاده می‌کند، اما اصل صحبت اقتصاد بود و او از اثرات تصمیمات غلط دولت قبلی، اندکی گفت و از تصمیمات دولت خودش و اثر مثبتی که بعداً ایجاد خواهد کرد، بیشتر و بیشتر گفت. گزارش‌دهی مقامات و خصوصاً رئیس‌جمهور به مردم، لازم است و اثرات خوبی هم دارد و گفت‌وگوی تلویزیونی دوشنبه شب رئیسی هم از این قاعده مستثنی نیست، اما به نظر می‌رسد حوصله عمومی از «سخنرانی» سر رفته است. سخنان باید کوتاه باشد و اقدامات هم که زیاده گفتن ندارد، اثرش دیده خواهد شد، از این رو مدیریت تعداد و طول سخنرانی‌های رئیس‌جمهور در همین آغاز دولتش ضروری به نظر می‌رسد. حسن روحانی در این سال‌های آخر هر روز سخنرانی می‌کرد، آیا مردم نگاه مثبتی به این همه حرف داشتند؟
از سویی برخی سؤالات مجری همواره گفتگو‌های مقام ریاست جمهوری در ایران، به نظر تشریفاتی می‌آید. «واقعاً روزانه اخبار و تحولات بازار را دنبال می‌کنید؟» در حالی که چنین اقدامی وظیفه عادی یک رئیس‌جمهور است. اینکه دیگری صبح جمعه تازه از وقایع مهم کشور مطلع می‌شده، نباید باعث شود سطح گفتگو با رئیس‌جمهور چنین لوث شود. با این مقدمه بخش‌های اصلی سخنان سیدابراهیم رئیسی در گفت‌وگوی تلویزیونی با مردم را مرور می‌کنیم.
امیدوار به آینده
رئیسی نگاهش به آینده است، اما بار تصمیمات گذشته روی دوش او است و به همین دلیل هم اشاره‌ای به گذشته می‌کند و می‌گذرد. او تأکید می‌کند که آثار تورمی نتیجه «تصمیمات پیشین» در کشور است که امروز در بازار و اقتصاد مشاهده می‌شود، اما برای آینده «بودجه باید واقعی و بدون کسری باشد». رئیس‌جمهور در پاسخ به سؤالی درباره شاخص‌های اقتصاد کلان کشور و برنامه‌های دولت برای مهار تورم، با بیان اینکه دومین موضوع مهم برای دولت معیشت مردم است، گفت: وضعیت معیشت مردم دغدغه روزانه و هر ساعت بنده است و خود را در کنار سفره مردم احساس می‌کنم. او در پاسخ به این سؤال که واقعاً روزانه اخبار و تحولات بازار را دنبال می‌کنید؟ گفت: بله، من روزانه و ساعتی، وضع قیمت‌ها و به‌ویژه مواد خوراکی را دنبال و رصد می‌کنم. رئیسی با بیان اینکه از فشار روی مردم و به ویژه اقشار کم‌درآمد و محروم جامعه مطلع هستم، گفت: شرایطی که شاهد هستیم، مربوط به تصمیماتی است که از قبل گرفته شده و آثار تورمی آن‌ها امروز در بازار و در سفره مردم آشکار شده است.


رئیس‌جمهور درباره «وضع خزانه کشور» هم گفت: دولت در شرایط خوبی تحویل ما نشد و اگر بگویم وضع خزانه چه بود، ممکن است برخی بگویند شما هم دنبال این هستید که با گله‌گذاری کار را آغاز کنید. اگر کسی فقط به سفره مردم و ارزش پول ملی، میزان بدهکاری دولت و میزان کسری بودجه نگاه کند، متوجه می‌شود دولت را در چه وضعی تحویل گرفته‌ایم. به ویژه دولت قبل در پنج شش ماه آخر، تعهدات بسیاری ایجاد کرد که این تعهدات مزید بر مشکلات شد.
۱- جبران کسری بودجه: رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه آثار تصمیماتی که امروز می‌گیریم، حتماً در آینده زندگی مردم جلوه خواهد داشت، گفت: نخستین نکته موضوع استقراض از بانک مرکزی است. بالاخره باید کسری بودجه را جبران کنیم، اما استقراض از بانک مرکزی پایه پولی را بالا می‌برد و تورم ایجاد می‌کند. در شهریور ماه که نخستین ماه آغاز فعالیت دولت جدید بود، به هر زحمتی بود، تلاش شد بدون استقراض از بانک مرکزی پرداخت‌ها انجام شود. برخی می‌گویند چطور ممکن بود، ولی به لطف خدا این کار انجام شد. در مهرماه هم این کار صورت می‌گیرد و بدون استقراض از بانک مرکزی، ان‌شاءالله می‌توانیم هزینه‌ها، حقوق و دستمزد‌ها و هزینه‌های دولت را تأمین و پرداخت کنیم.
۲- بودجه بدون کسری: رئیس‌جمهور با بیان اینکه این اقدام نخست بود، گفت: قدم دوم مسئله بودجه ۱۴۰۱ است. بودجه را باید بدون کسری و با ارقام واقعی ببندیم. رهبری معظم انقلاب دو سه سال پیش فرمودند و بار‌ها هم تکرار کردند که ساختار بودجه باید اصلاح شود. این اصلاح کی می‌خواهد اتفاق بیفتد؟ باور دولت سیزدهم این است، حالا که مسئولیت داریم، وقت مناسبی برای اعمال برخی اصلاحات جدی در بودجه است. دکتر رئیسی گام بعدی را اصلاح شیوه افزایش سنواتی حقوق عنوان کرد و گفت: افزایش حقوق‌ها باید به صورت پلکانی انجام شود. همچنین هزینه دستگاه‌ها باید قابل کنترل و پایش باشد که ویژگی‌ها و مختصات این تغییرات در نظام بودجه‌ریزی را در دولت به استحضار مردم و مسئولان عزیز در بخش‌های مختلف کشور خواهیم رساند.
۳- حذف ارز ترجیحی: این روز‌ها که حکم محکومیت رئیس پیشین بانک مرکزی و معاون ارزی آن آمده، ماجرای دلار ۴ هزارو ۲۰۰ تومانی و حیف و میل ارز دولتی بیشتر در افکار عمومی پررنگ شده است. حالا رئیسی در برابر این سؤال است که «آیا دولت ارز ۴ هزارو ۲۰۰ تومانی را حذف می‌کند؟»
«در این باره جلسات و گفتگو‌های متعددی در ستاد اقتصادی دولت و با اقتصاددانان خارج از دولت داشته‌ایم. همه واقف هستند که این منابع تاکنون به جای اینکه به سفره مردم برود، به دست چند دلال رسیده است. همه قبول دارند که باید این رویه را اصلاح کنیم، به نحوی که این پول وارد سفره مردم شود. اصلاح این موضوع، جزو برنامه‌های دولت است، اما حتماً این کار را با غافلگیری انجام نخواهیم داد. مردم را بی‌اطلاع نخواهیم گذاشت و با سنجیدن همه جوانب قضیه، به اقتصاد و بازار شوک وارد نخواهیم کرد.»
۴- مسکن: ساخت یک‌میلیون مسکن در سال، از وعده‌های انتخاباتی مهم رئیسی بود. او حالا می‌گوید «مقدمات کار» و «شناسایی زمین» انجام شده است: «این وعده‌ای بوده که در انتخابات مطرح کردم و در قانون هم تصریح شده که باید این کار را انجام داد و نیاز کشور هم است.» رئیسی با اشاره به تردید برخی رسانه‌ها درباره تحقق این وعده، بر بایدی بودن این کار تأکید و سه نکته را ذکر کرد:
اولاً نیاز کشور است، دوم اینکه در قانون آمده است، سوم اینکه با توجه به امکانات کشور شدنی است.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه با ساخت مسکن بسیاری از کسب و کار‌ها فعال می‌شود، گفت: وقتی مسکن فعال شود، خیلی از کسب و کار‌ها و کارخانجات هم فعال می‌شوند و با افزایش اشتغال‌زایی و تولید، نیاز مردم هم برطرف می‌شود.
سفر‌های استانی اثری هم دارد؟
سفر‌های استانی رئیس‌جمهور مورد سؤال است. آیا این سفر‌ها تأثیری دارد؟ رئیسی می‌گوید دارد. هم از بعد سرکشی به وضعیت استان‌ها و پروژه‌ها و هم از بعد ارتباط مستقیم با مردم.
رئیس‌جمهور گفت: کار‌های شش روز از هفته را در سطح ملی انجام می‌دهیم و یک روز هم به استان می‌رویم، بالاخره حق استان است و وظیفه ماست که به استان‌ها سر بزنیم. «در سفر به بوشهر، در نخیلات، سد نیمه‌کاره‌ای بود که اگر کار مختصری برای آن انجام شده و چند کیلومتر لوله‌گذاری شود، می‌توان از آن بهره‌برداری کرد، اما این چند کیلومتر لوله‌گذاری سال‌ها متوقف مانده و درخت‌های منطقه نخیلات هم در حال خشک شدن بودند.»
رئیسی در ادامه گفت: دولت نباید ارتباط خود را با مردم قطع کند و به وزرا هم همین را توصیه کردم. رفتن در میان مردم و باخبر شدن از درددل مردم بسیار مهم است. در معاونت اجرایی ریاست جمهوری بخشی برای پیگیری تعیین شده که فقط مسئول پیگیری مصوبات سفرهاست؛ و همچنان مذاکرات هسته‌ای...
همه این دو دهه اخیر مگر می‌شده که رئیس‌جمهور گفت‌وگوی تلویزیونی یا نشست خبری داشته باشد و بحث مذاکرات هسته‌ای به میان نیاید؟ گفت‌وگوی دوشنبه شب رئیسی هم به همین منوال بود. او البته با تأکید بر پیگیری جدی «اقتصاد مقاومتی» این موضوع را شروع و تأکید کرد که «سفره و بازار و نان مردم را به این مذاکرات گره نمی‌زنیم» و در عین حال هم «هیچ زمانی ایران میز مذاکره را ترک نکرده و ما در مذاکرات نتیجه‌محور، حتماً جدی هستیم... در مذاکراتی که چند روز پیش در تهران با نماینده اتحادیه اروپا انجام شد، به آن‌ها گفته شد که جمهوری اسلامی ایران در این زمینه جدی است، اما باید جدیت را در طرف مقابل هم ببینیم.»