«ابتکار» امکان حذف دلار از اقتصاد ایران را بررسی کرد فاصله واقعیت اقتصادی با سیاست دلارزدایی

کیمیا نجفی
اخیرا رضا فاطمی‌امین وزیر صنعت، معدن و تجارت در نشست هیئت نمایندگان اتاق ایران گفته است که در نظر داریم تا اقتصاد ایران را از دلاری بودن خارج کنیم. دلارزدایی مسئله تازه‌ای نیست و در دوره‌های مختلف بارها به آن اشاره شده است اما تا کنون نتوانستند بر سلطنت دلار در اقتصاد پایان دهند. حال بار دیگر صحبت از حذف در اقتصاد ایران به میان آمده و باید دید که حذف دلار از اقتصاد ایران امکان‌پذیر است یا خیر و آیا دلارزدایی از اقتصاد ایران کلید حل مشکلات خواهد بود؟
بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بر این باورند که تلاش برای حذف دلار یک سیاست شکست‌خورده خواهد بود که در شرایط فعلی کمکی به وضعیت اقتصاد ما نمی‌کند. مسعود دانشمند، فعال اقتصادی بخش خصوصی درباره طرح مجدد لزوم حذف دلار از اقتصاد ایران و امکان اجرای این مسئله به خبرآنلاین گفته است: «در اقتصادهای بزرگ مانند اتحادیه اروپا که یورو را دارند؛ هنوز نتوانسته‌اند دلار را از مبادلات حذف کنند؛ حتی چین با وجود حجم گسترده اقتصاد خود نتوانسته دلار را حذف کند. باید توجه داشت بیش از ۵۰ درصد از مبادلات دنیا با دلار انجام می‌شود. تاکنون چند بار موضوع حذف دلار از اقتصاد ایران را تجربه کرده‌ایم. حذف دلار از مبادلات تجاری ایران، نتیجه‌ای جز ضرر ندارد. اظهارات وزیر صمت درباره حذف دلار از اقتصاد بیشتر جنبه شعاری دارد و به نظر نمی‌رسد جنبه واقعی و عملی داشته باشد. در زمان آقایان احمدی‌نژاد و روحانی و به عبارت بهتر تاکنون چندبار این موضوع را تجربه کرده‌ایم و هر دفعه موفق نبوده‌ایم و دوباره به سمت استفاده از دلار در اقتصاد و مبادلات تجاری بازگشته‌ایم.»
مهراد عباد، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران نیز در گفت‌وگو با ایلنا در مورد اظهارات وزیر صمت مبنی بر حذف دلار از اقتصاد کشور اظهار کرد: «حذف دلار از مبادلات تجاری کار سختی است که برخی از کشورها که تعداد آنها هم زیاد نیست توانسته‌اند این کار را انجام دهند، قدرت مالی این کشورها هم از ما بیشتر بوده است. خوب است که ما با همه کشورهای دنیا تعامل داشته و با کسی خصومتی نداشته باشیم. مطرح شدن این موارد شاید نتواند در این برهه به ما کمک کند. حذف دلار تاثیر خاصی در برهه کنونی نخواهد گذاشت. دلار یکی از ارزهای قدرتمند جهان است و کسی نمی‌تواند آن را کتمان کند. بسیاری از ارتباطات اقتصادی در جهان با دلار انجام می‌شود. این بحث‌ها به نظر جانبی می‌آید، اینکه ما بتوانیم ارزش پول ملی خود را افزایش دهیم یا به نوعی نرخ ارز کاهش بیابد اهمیت بیشتری از اینکه چند پروفرم با دلار انجام شود یا خیر دارد. ما نمی‌توانیم دلار را حذف کنیم چون همه چیز ما به دلار است.»


وعده‌هایی که سرمایه‌ اجتماعی را نابود می‌کند
مرتضی افقه‌، اقتصاددان نیز با اشاره به وعده وزیر صمت درخصوص حذف دلار از اقتصاد به «ابتکار» گفت: متاسفانه اخیرا وعده‌هایی داده می‌شود که بیشتر آنها نشدنی است و عملا باعث می‌شود که سرمایه اجتماعی (اعتماد جامعه) از بین برود. حذف دلار از اقتصاد ایران حداقل در کوتاه‌مدت یک کار نشدنی است. اقتصاد ما به واسطه تحریم‌های سنگین و بی‌تدبیری‌ها در سال‌های اخیر به قدری شکننده شده است که قدرت انتخاب را از ما گرفته و نمی‌توانیم تصمیم بگیریم که ارز دیگری را جایگزین دلار کرده و بدون دلار به مسیرمان ادامه دهیم.
وی ادامه داد: معمولا اقتصادی همانند چین دست به حذف دلار می‌زند که در اقتصاد جهانی فربه است. البته چین هم با توجه به نقشی که دلار در اقتصاد جهانی دارد خیلی وارد معقوله حذف دلار از اقتصادش نشده است.
افقه با اشاره به وعده دیگری درخصوص رسیدن به رشد ۱۲ درصدی در صنعت گفت: اخیرا وعده دیگری درخصوص رشد صنعت داده شده است که با توجه به تحریم‌های سنگین و تخلیه ذخایر این وعده هم عملی نخواهد بود و به جز از بین رفتن سرمایه اجتماعی تاثیر دیگری نخواهد داشت.
حذف ارز 4200 تومانی آری یا خیر؟
این اقتصاددان در بخش دیگری از گفت‌وگو به صحبت‌ها درخصوص حذف ارز دولتی اشاره کرد و دراین‌باره گفت: اخیرا صحبت از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به میان آمده است، من معتقدم ارز ۴۲۰۰ تومانی از ابتدا تصمیم غلطی نبود، قسمت غلط ارز ۴۲۰۰ تومانی این بود که نتوانستند اقدامات مکمل را انجام دهند. وقتی به دلیل بی‌تدبیری‌ها شرایط نابرابری به وجود می‌آید باید از طریق پرداخت سوبسیدهای اینچنینی از اقشار ضعیف حمایت شود. اما اینکه از ارز دولتی سواستفاده و رانت ایجاد شد مشکل دستگاه‌های نظارتی بود. به هرحال هنگامی که معیشت مردم به دلیل تحریم و بی‌تدبیری تحت فشار است، حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی می‌تواند یک شوک بزرگ به معیشت و اقتصاد باشد.
وی در پایان اظهار کرد: گفته می‌شود مابه‌التفاوت حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را به مردم پرداخت می‌کنند اما معمولا در اینگونه اقدامات فقط قسمت اول به خوبی انجام می‌شود همانند یارانه‌های نقدی که بخش اول آن انجام شد اما بعد از یکی دوسال بخش دومش مستهلک شد. به همین دلیل بخش اول حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی که افزایش قیمت‌ها است به خوبی انجام می‌شود اما قطعا قسمت دوم آن به دلیل مشکلات فعلی به خوبی انجام نخواهد شد و در این میان تنها معیشت مردم تحت فشار بیشتری قرار می‌گیرد.
سایر اخبار این روزنامه
بی‌توجهی به پروتکل‌ها آمار مرگ و میر را افزایش داد همپوشانی کرونا و آنفلوآنزا در کمین پایتخت محمدرضا ستاری دو روی سکه مذاکرات وین آیا باز هم تنش‌های تنگی نفس برای مردم خوزستان آغاز می‌شود؟ نفس‌هایی که ممد حیات نیست سیاست امیرعبداللهیان و باقری در مذاکرات چیست؟ آغاز مذاکرات وین همچنان در ابهام چرا دولت‌های گذشته در کنترل تورم موفق نبودند؟ جنس متفاوت تورم در ایران با سایر کشورها «ابتکار» امکان حذف دلار از اقتصاد ایران را بررسی کرد فاصله واقعیت اقتصادی با سیاست دلارزدایی اظهارات ضدونقیض نمایندگان مجلس درباره طرح ضد اینترنت تغییر جهت صیانت؟ رئیسی در کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی: بیداری اسلامی نباید به سردی گراید امیر دریادار سیاری: ارتش آمادگی مقابله با هرگونه تهدید دشمن را دارد عربستان در سازمان ملل: اسرائیل به اشغالگری پایان داده و از سرزمین‌های عربی خارج شود سرلشکر باقری مطرح کرد: نظرات ایران و روسیه درمورد تحولات افغانستان و قفقاز جنوبی نزدیک است نقشه بازار مسکن در آستانه تحول تاریخی-جمعیت‌شناختیِ بی‌سابقه «پیر شدن» ایرانی‌ها، چه بلایی بر سر بازار مسکن می‌آورد؟ واکنش عراقی‌ها به مرگ کالین پاول دادگاه الهی در انتظار اوست