اختلال احتکار

فاطمه فرحمند‪-‬ افراد مبتلا به اختلال احتکار، در واقع به نوعی وسواس مبتلا هستند. آن‌ها به صورت افراطی به جمع‌آوری وسایل و لوازم اقدام می‌کنند. این افراد نمی‌خواهند هیچ کدام از لوازم خود را دور بیندازند حتی اگر کهنه، خراب و بدون استفاده شده باشند. در واقع گمان می‌کنند که هر چیزی ارزش احساسی خاصی دارد یا ممکن است بعدها مورد نیاز باشد پس از دور ریختن اشیا بسیار مضطرب می‌شوند. شیوع این اختلال حدود ۲ تا ۵ درصد است. جمع کردن وسایل معمولا از سنین نوجوانی آغاز می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال از خرید کردن و جمع کردن وسایل لذت می‌برند. در واقع این قبیل کارها در پاسخ به احساس افسردگی شدت پیدا می‌کند.
> علائم اختلال احتکار چیست؟
۱- شخص به هیچ عنوان نمی‌تواند لوازم خود را حتی در مواردی که هیچ گونه ارزشی ندارند، دور بریزد.
۲- فرد به صورت افراطی به خرید لوازم می‌پردازد و آن‌ها را نزد خود نگه می‌دارد، چرا که فکر می‌کند ممکن است برای روز مبادا مورد استفاده قرار بگیرند.


۳- ناتوانی در دور ریختن لوازم باعث می‌شود تا خانه فردِ مبتلا بسیار نامنظم و آشفته شود.
۴- در عملکرد بین فردی و اجتماعی فرد مبتلا مشکل جدی ایجاد می‌شود.
اختلال احتکار جایی است که کسی تعداد زیادی از وسایل را به دست می‌آورد و آن‌ها را به صورت بی‌نظم ذخیره می‌کند که معمولاً منجر به مقادیر غیرقابل کنترل بی‌نظمی می‌شود این اقلام می‌توانند ارزش پولی کمی داشته باشند یا هیچ ارزشی داشته باشند. احتکار بعنوان یک مشکل قابل توجه در نظر گرفته می‌شود:
میزان آشفتگی در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌کند. به عنوان مثال، فرد قادر به استفاده از آشپزخانه یا حمام خود نیست و نمی‌تواند به اتاق دسترسی نداشته باشدبه هم ریختگی باعث پریشانی قابل توجه یا تاثیر منفی بر کیفیت زندگی فرد یا خانواده‌اش می‌شود. به عنوان مثال، اگر کسی بخواهد از این نابسامانی‌ها پاک شود و روابط آن‌ها به هم بخورد، آن‌ها ناراحت می‌شوند.
درمان اختلالات احتکار چالش برانگیز است زیرا بسیاری از افرادی که مرتباً احتکار می‌کنند، این مسئله را مشکلی نمی‌دانند و یا آگاهی کمی از تاثیر آن بر زندگی آن‌ها یا دیگران دارند.بسیاری درک می‌کنند که مشکلی دارند اما تمایلی به کمک ندارند زیرا نسبت به این مسئله احساس شرمندگی، تحقیر یا گناه می‌کنند. تشویق فردی که در حال احتکار است بسیار مهم است، زیرا مشکلات وی در دور انداختن اشیا نه تنها می‌تواند باعث تنهایی و مشکلات روحی شود بلکه خطرات سلامتی و ایمنی را نیز به همراه دارد.
> چرا ممکن است شخصی احتکار کند؟
دلایل شروع شخصی به احتکار کاملاً مشخص نیست. این می‌تواند علامت یک بیماری دیگر باشد. به عنوان مثال، کسی که دارای مشکلات حرکتی است ممکن است از نظر جسمی نتواند مقدار زیادی از بی‌نظمی را که به دست آورده است پاک کند و افراد مبتلا به اختلالات یادگیری یا مبتلایان به زوال عقل نیز قادر به طبقه‌بندی و دور ریختن موارد نیستند.
مشکلات بهداشت روان مرتبط با احتکار عبارتند از:
افسردگی شدید
اختلالات روان پریشی، مانند اسکیزوفرنی
اختلال وسواس اجباری (OCD)
در بعضی موارد، احتکار به خودی خود یک بیماری است و اغلب با خود غفلت همراه است. این افراد به احتمال زیاد:
تنها زندگی کنند
ازدواج نکرده باشند
کودکی محروم داشته اند، یا کمبود وسایل مادی یا رابطه ضعیف با دیگر اعضای خانواده آن‌ها
سابقه خانوادگی احتکار دارند
در خانه‌ای بهم ریخته بزرگ شده‌اند و هرگز یادگیری اولویت‌بندی و مرتب‌سازی وسایل را یاد نگرفته‌اند
بسیاری از افرادی که احتکار می‌کنند اعتقادات شدیدی در رابطه با به دست آوردن و دور ریختن چیزهایی دارند، مانند: «ممکن است روزی به این نیاز داشته باشم» یا «اگر این را بخرم، باعث خوشحالی من خواهد شد». دیگران ممکن است برای کنار آمدن با یک واقعه استرس‌زا از زندگی مانند مرگ یکی از عزیزان خود در تلاش باشند. تلاش برای دور انداختن چیزها معمولاً احساسات بسیار شدیدی را به وجود می‌آورد که می‌تواند احساس طاقت فرسایی کند، بنابراین فرد احتکارکننده معمولاً تمایل دارد که تصمیم خود را درباره آنچه که بیرون ریخته می‌شود به تعویق بیندازد یا از آن اجتناب کند. غالباً، بسیاری از چیزهایی که نگهداری می‌شوند از نظر پولی ارزش کمی دارند یا هیچ ارزشی ندارند و ممکن است همان چیزی باشد که بیشتر مردم زباله می‌دانند. فرد ممکن است به دلایلی که برای افراد دیگر واضح نیست مانند موارد احساسی یا احساس زیبا یا مفید به نظر رسیدن وسایل را نگهداری کند. بیشتر افراد مبتلا به اختلال احتکار وابستگی عاطفی بسیار شدیدی به اشیا دارند.
فردی که دارای اختلال احتکار است به طور معمول ممکن است: نگهداری یا جمع‌آوری اقلامی که ممکن است ارزش پولی کمی داشته باشند و یا هیچ ارزشی نداشته باشند، مانند نامه‌های ناخواسته و کیسه‌های حمل، یا مواردی که قصد استفاده مجدد یا تعمیر آن‌ها را دارند
برای طبقه‌بندی یا سازماندهی موارد دشوار است.
در تصمیم‌گیری مشکل دارند.
برای مدیریت کارهای روزمره، مانند پخت و پز، تمیز کردن و پرداخت قبوض تلاش کنید.
به شدت به موارد وابسته می‌شوند و از اجازه دادن به کسی جلوگیری می‌کنند یا آن‌ها را قرض می‌دهند
روابط ضعیفی با خانواده یا دوستان داشته باشید.
احتکار می‌تواند از همان سال‌های نوجوانی شروع شود و با افزایش سن بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. برای بسیاری، احتکار در سنین بالاتر مشکل سازتر می‌شود، اما مشکل معمولاً در این زمان مشخص شده است. تصور می‌شود که از هر ۱۰۰ نفر ۱ یا ۲ نفر با احتکار روبرو هستند که زندگی آن‌ها را به طور جدی تحت تاثیر قرار می‌دهد.
مواردی که افراد ممکن است احتکار کنند: برخی از افراد مبتلا به اختلال احتکار طیف وسیعی از وسایل را احتکار می‌کنند، در حالی که دیگران ممکن است فقط انواع خاصی از اشیا را احتکار کنند.
مواردی که اغلب احتکار می‌شوند عبارتند از:
روزنامه و مجله
کتاب‌ها
لباس‌ها
اعلامیه‌ها و نامه ها، از جمله نامه‌های ناخواسته
صورتحساب‌ها و رسیدها
ظروف، از جمله کیسه‌های پلاستیکی و جعبه‌های مقوایی
لوازم خانگی
برخی از افراد حیوانات را نیز احتکار می‌کنند که ممکن است نتوانند به درستی از آن‌ها مراقبت کنند.
> چگونه اختلالات احتکار درمان می‌شود؟
درمان اختلالات احتکار آسان نیست، حتی زمانی که فرد آماده کمک است اما می‌توان بر آن غلبه کرد. درمان اصلی درمان شناختی رفتاری (CBT) است. درمانگر به فرد کمک خواهد کرد تا درک کند که چه چیزی دور ریختن کارها را دشوار می‌کند و دلایل ایجاد آشفتگی را به همراه دارد. این کار با کارهای عملی و برنامه‌ای برای کار همراه خواهد شد. این مهم است که فرد مسئولیت پاک کردن وضعیت نامناسب را از خانه خود به عهده بگیرد. درمانگر از این امر پشتیبانی و تشویق می‌کند. همچنین داروهای ضد افسردگی به نام مهارکننده‌های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) به برخی از افراد مبتلا به اختلالات احتکار کمک می‌کند.
> رفتار درمانی شناختی (CBT)
‏CBTنوعی درمان است که هدف آن کمک به شما در مدیریت مشکلات خود با تغییر نحوه تفکر (شناختی) و عملکرد (رفتار) است. شما را تشویق می‌کند که در مورد چگونگی فکر کردن در مورد خود، جهان و افراد دیگر صحبت کنید و اینکه آنچه انجام می‌دهید بر افکار و احساسات شما تاثیر می‌گذارد.
جلسات منظم CBT برای مدت زمان طولانی معمولاً ضروری است و تقریباً همیشه لازم است برخی از جلسات مستقر در خانه انجام شود که مستقیماً روی بی‌نظمی کار می‌کنند. این امر به انگیزه، تعهد و صبر نیاز دارد، زیرا رسیدن به هدف درمانی ممکن است ماه‌ها طول بکشد. هدف این است که مهارت‌های تصمیم‌گیری و سازمانی فرد را بهبود ببخشیم، به او کمک کنیم بر انگیزه‌های پس‌انداز غلبه کند و در نهایت، اتاق به اتاق شلوغی را پاک کند.
درمانگر چیزی را دور نمی‌ریزد اما به راهنمایی و تشویق فرد برای انجام این کار کمک می‌کند. درمانگر می‌تواند ضمن شناسایی و به چالش کشیدن باورهای اساسی که به مشکل احتکار کمک می‌کند، به فرد در توسعه استراتژی‌های تصمیم‌گیری کمک کند. فرد به تدریج در دور انداختن چیزها بهتر می‌شود، یاد می‌گیرد که هنگام انجام آن‌ها هیچ اتفاق وحشتناکی رخ نمی‌دهد و در سازماندهی وسایلی که اصرار بر نگه داشتن آن‌ها دارند بهتر می‌شود. در پایان درمان، ممکن است فرد تمام شلوغی خود را پاک نکرده باشد اما درک بهتری از مشکل خود پیدا کرده است. آن‌ها برنامه‌ای خواهند داشت تا به آن‌ها کمک کنند تا به موفقیت‌های خود ادامه دهند و از لغزش به روش‌های قبلی خود جلوگیری کنند.