روزنامه جوان
1400/08/05
توطئه سایبری سوخت!
جوان: توطئه علیه جایگاه‌های سوخت سراسر کشور که سایبری بودن آن تأیید شد، ناکام ماند و به عبارتی سوخت! تا پایان وقت دیروز بیشتر جایگاه‌های سوخت استان‌ها سوخت‌رسانی را -البته بدون کارت سهمیه - از سر گرفتند و برخی جایگاه‌ها نیز توزیع بنزین سهمیه‌ای را هم بعد از غروب آفتاب آغاز کردند، با این حال تحلیل‌ها درباره چرایی این واقعه یکسان و قانع‌کننده نبود.ابتدا مرکز ملی فضای مجازی، سایبری بودن آن را اعلام و یک مرکز امنیتی نیز آن را تأیید کرد: «ساعت ۱۱ صبح امروز که جایگاه‌های سوخت از مدار خارج شدند، مرکز افتا (متولی امن‌سازی زیرساخت‌های دستگاه‌های حیاتی) گزارشی از حمله سایبری به سامانه هوشمند سوخت اعلام کرد.».
اما برخی ناظران معتقدند سامانه هوشمند سوخت، اصولاً و از ابتدا سامانه‌ای آف‌لاین بوده است و به این دلیل آف‌لاین طراحی شده که مشکلات زیرساختی و خطا‌های نرم‌افزاری اینچنینی مشکلی برای مردم ایجاد نکند.»
ساعتی بعد از این حمله، سالاری‌نسب، مدیر تأمین و توزیع شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی از حل نیم بیشتری از مشکل خبر داد: «هم اکنون حدود ۵۰ درصد جایگاه‌ها وارد مدار سوخت رسانی دستی شده اند و در برخی از جایگاه‌ها امکان عرضه سوخت با کارت هم فراهم شده است. نیرو‌های ما در سراسر کشور در تلاش برای رفع مشکل سامانه سوخت هستند و پیش بینی میشود تا ظهر چهارشنبه مشکل سوخت رسانی حل شود.»
برخی همزمانی‌ها مثل همزمانی با وقایع آبان ۹۸ و آغاز احتمالی مذاکرات ایران با غرب و نیاز غربی‌ها به آرام‌نبودن کشور نشان می‌دهد که این حملات حساب خودش را دارد، اما چرا برای روز‌های خاص آمادگی خاص وجود ندارد و چرا این زیرساخت‌های ناآماده که به فرسودگی و قدیمی بودن آن اذعان میشود باید برای مردم و کشور آماده هزینه‌سازی باشد؟!
ماجرا اینگونه آغاز شد که حوالی ظهر پمپ بنزین‌های پایتخت و برخی از استان‌ها به دلیل از کار افتادن کارت‌های سوخت با شرایط غیرعادی روبه‌رو شد. چند دقیقه بعد خبر آمد که در سامانه هوشمند سوخت اختلال ایجاد شده است و سیستم‌ها هنگ کرده‌اند. بعد از هنگ، خبر هک آمد و بعد گفته شد حمله است. اما عجیب بود که روی یک سامانه آف‌لاین عبارت «حمله‌سایبری» هک شده باشد! آیا این یک حمله سایبری از خارج بود یا یک خرابکاری از داخل؟! خبر‌های ضد و نقیضی در این باره منتشر شد و در نهایت اداره کل روابط عمومی وزارت نفت، اختلال را تأیید کرد. در ابتدا گفته شد این اختلال به زودی رفع میشود و مختل شدن سوخت‌گیری فقط مربوط به سهمیه بنزین است و کسانی که می‌خواهند از بنزین آزاد استفاده کنند، مشکلی در این باره ندارند.
چنین اتفاقی کافی بود تا سیل شایعات از اصل خبر جلوتر حرکت کند از جمله اینکه قرار است بنزین دوباره گران شود! در چه زمانی؟ درست در سالگرد وقایع بنزینی آبان! معلوم بود که شایعه خود را تقویت می‌کند، اما باور شایعه هرچه عجیب‌تر، زودتر و بیشتر!
احمد وحیدی، وزیر کشور اولین کسی بود که به این شایعات واکنش نشان داد: «هیچ برنامه‌ای برای گرانی بنزین وجود ندارد و اختلال در ارائه خدمات در برخی از پمپ‌های بنزین به زودی رفع میشود.»
فاطمه کاهی، سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی هم به کمک وزیر کشور در رد شایعه آمد: «برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین وجود ندارد و خواهش ما این است که مردم تا حل مشکل فنی در برخی از جایگاه‌های عرضه سوخت در کشور به پمپ بنزین‌ها مراجعه نکنند.».
اما این خواهش‌ها را برخی شهروندان نشنیده گرفتند و دیده شد که برخی‌ها با دبه از پمپ‌بنزین‌ها برای روز‌های مبادا بنزین آزاد خریداری می‌کنند!
سرانجام حوالی عصر دیروز که حدود ۴۰ درصد جایگاه‌ها به سوخت‌رسانی عادی برگشته بودند و ۳۳ خودروی سوخت‌رسانی سیار در سطح شهر تهران فعال شده بود، از سوی مرکز ملی فضای مجازی اطلاعیه‌ای صادر شد: «به اطلاع هموطنان گرامی می‌رساند ساعت ۱۱ صبح روز سه شنبه مرکز افتا گزارشی در خصوص حمله سایبری به سامانه هوشمند سوخت کشور اعلام کرده و به تبع آن جایگاه‌ها در ارائه خدمات سوخت رسانی از مدار خارج شدند. در همین راستا، دستگاه‌های ذی‌ربط در حال رفع مشکل ایجاد شده می‌باشند و تا ساعاتی دیگر خدمات سوخت رسانی به حالت عادی بر خواهد گشت.»
و بالاخره ساعتی بعد تلویزیون که در دوره مدیریت جدید ظاهراً قرار است از خبر‌ها جا نماند و از آغاز بحران پوشش خوبی داشت و روی ماجرا سوار شد، این خبر را به نقل از مدیرعامل شرکت ملی پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی منتشر کرد: «قول نمی‌دهم تا پایان روز سه شنبه صد درصد جایگاه‌های سوخت وارد مدار شوند. اگر چه رفع مشکلات سامانه در هر جایگاه چند دقیقه بیشتر زمان نمی‌برد، اما باید به همه جایگاه‌های سوخت حتی بین راهی‌ها هم سر بزنیم.»
اکنون توطئه علیه سوخت کشور سوخت، اما سؤال‌های زیادی باقی مانده است که از اصل ماجرا مهم‌تر است و باید پاسخ‌های صریح برای آنان یافت.
