روزنامه جوان
1400/08/05
سنجش وین در بروکسل با اورانیوم ۶۰ درصدی
امروز برای دیپلماسی ایران از هر نظر یک روز ویژه است. وزرای شش کشور همسایه افغانستان در تهران دور هم جمع می‌شوند و همزمان، علی باقری، معاون وزیر خارجه برای رایزنی با اروپاییان، به بروکسل رفته است؛ گفتگو‌هایی که می‌تواند راه شروع مجدد مذاکرات در وین را هموار کند. البته این بار، تهران با دستی پرتر از همیشه پشت میز می‌نشیند؛ تولید اورانیوم ۶۰ درصدی که در تاریخ برنامه هسته‌ای ایران بی‌سابقه است و تزریق اورانیوم ۲۰ درصدی به یک تک سانتریفیوژ IR-۶ که قرار است از آن، اورانیوم ۶۰ درصدی تولید کند. دیروز بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه تلفنی گفتگو کرد که به جز مسائل مختلف، موضوع هسته‌ای ایران یکی از مهم‌ترین دستورکار‌های دو طرف بود. از محتوای گفتگو‌های جانسون - پوتین چیزی منتشر نشده، ولی رایزنی‌های چند‌جانبه برای شروع مجدد مذاکرات در وین، چند روزی است که شدت گرفته است. تهران هنوز زمانی برای برگشتن به وین اعلام نکرده؛ موضوعی که حالا دیگر، روس‌ها هم به آن حساس شده‌اند. میخائیل اولیانوف، سفیر روسیه در وین در واکنش به صحبت‌های حسین امیرعبداللهیان که گفته ایران «به زودی» مذاکرات را از سرخواهد گرفت، به کنایه گفته کسی اطلاعی از تاریخ «این به زودی» ندارد. رابرت مالی، نماینده امریکا در امور ایران هم دیروز دلایل ایران برای تعویق از سرگیری مذاکرات را «بسیار ضعیف» خواند و گفت که تلاش‌ها برای احیای توافق هسته‌ای الان دیگر در «مرحله بحرانی» است. اما تهران ترجیح می‌دهد مذاکرات را هرچند دیرتر، ولی خوب شروع کند، طوری که به گفته امیرعبداللهیان نتیجه ملموس و عملی داشته باشد. او سه هفته قبل گفت که اگرامریکایی‌ها «نیت واقعی دارند بخشی از اموال ما مثلاً ۱۰ میلیارد دلار از دارایی‌های مربوط به خود ما را در بانک‌های خارج از کشور آزاد کنند یا به کشور برگردانند.» ظاهراً به همین خاطر است که علی باقری معاون امیرعبداللهیان که جانشین عباس عراقچی شده، امروز به بروکسل می‌رود تا به گفته خودش برای مذاکره «نتیجه محور»، با هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام گفتگو کند. باقری سیاست فشار حداکثری امریکا را «شکست خورده» خوانده و گفته که «ادامه این سیاست نمی‌تواند موانع پیش روی مذاکرات را بردارد» و «بر پیچیدگی‌های فراوان مذاکرات خواهد افزود.» به نظر می‌رسد که نه امریکایی‌ها از این سفر خوشحالند و نه حتی روسیه. هفته قبل، میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در آژانس و مذاکره‌کننده ارشد مسکو گفت که «تأخیر بیشتر ممکن است مضر باشد. او به طعنه مذاکرات امروز ایران و اتحادیه اروپا را هم نواخت: «همکار خوبم انریکه مورا از اتحادیه اروپا در ۱۴ اکتبر از تهران دیدن کرد، طرف ایرانی به نوبه خود تمایل خود را برای سفر به بروکسل قبل از پایان ماه اعلام کرد.»وی افزود: «که چی؟» اولیانوف اضافه کرد: «مذاکرات واقعی فقط در وین در قالب چند‌جانبه با مشارکت نیابتی مناسب ایالات متحده امکان پذیر است.» امریکایی‌ها البته با حدود یک هفته تأخیر، همان حرف‌های طرف روس را البته با جملاتی متفاوت، تکرار کردند. یک سخنگوی وزارت خارجه امریکا که نامش فاش نشده دیروز به صدای امریکا گفت: «اگر هدف ایران - آن طور که خودشان می‌گویند - بازگشت به برجام است آن‌ها باید، حداقل در قالب غیرمستقیم وین، با ما صحبت کنند. هیچ شرکت‌کننده دیگری نمی‌تواند به پرسش‌هایی که بنا بر گزارش‌ها ایران می‌خواهد مطرح کند، از جمله مسائل تضمین‌ها و لغو تحریم‌ها، پاسخ دهد.»او البته از گفتگو‌ها با اروپا استقبال کرده و گفته است: «ما از تعامل اتحادیه اروپا، در نقش هماهنگ‌کننده برجام، با ایران حمایت می‌کنیم.»یک روز قبل از صحبت‌های این سخنگوی ناشناس، رابرت مالی، نماینده ویژه امریکا در یک نشست خبری گفته بود: «تهران می‌تواند با هر طرفی که بخواهد مشورت کند، اما این مشورت‌ها نمی‌تواند جایگزین مذاکرات مستقیم با ایالات متحده شود. اگر ایران سؤالی درباره نحوه رفع تحریم و تعهد امریکا دارد، باید پاسخ را از ما بشنود.»امریکا و اروپا آماده «جهان بدون برجام»
برای ایران اما، گفتگو‌ها در اروپا، چندان هم که امریکایی‌ها تصور می‌کنند، بی‌نتیجه نیست. علی باقری امروز در شرایطی به بروکسل می‌رود که با ظرفیت هسته‌ای گسترده‌تری نسبت به ماههای گذشته پشت میز مذاکره خواهد نشست. سطح غنی‌سازی ایران طی ماههای اخیر برای اولین بار در تاریخ هسته‌ای ایران به ۶۰ درصد رسیده و دیروز هم منابع از قول آژانس گزارش کردند که ایران به یک سانتریفیوژ پیشرفته خود برای افزایش غلظت اورانیوم از ۲۰ درصد به ۶۰ درصد گاز تزریق کرده است. بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، این سانتریفیوژ از نوع IR-۶ است و ایران پس از تزریق گاز به آن محصول نهایی را جمع‌آوری نکرده است. تک سانتریفیوژی که به آن گاز تزریق شده به غیر از مجموعه‌ای از سانتریفیوژ‌های پیشرفته نصب شده در تأسیسات نطنز است که از ماه‌ها پیش، غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصدی را آغاز کرده‌اند. باقری همچنین امروز در شرایطی به بروکسل می‌رود که هفته پیش میزبان انریکه مورا، معاون کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تهران بود. او در سفر به بروکسل، خواهد توانست یک ارزیابی اولیه از جدیت طرف‌های اروپایی و امریکا برای رفع تحریم‌های ایران به دست بیاورد؛ موضوعی که امیرعبداللهیان پیش از این از عبارت حسن نیت برای آزاد‌سازی بخشی از دارایی‌های ایران برای آن استفاده کرده است.
رابرت مالی گفته که ما در مرحله‌ای حیاتی هستیم تا ببینیم می‌توانیم برجام را احیا کنیم یا نه.» ظاهراً دولت امریکا مصر است ایران تحت هر شرایطی به برجام برگردد، وگرنه با «گزینه‌های دیگر»روبه‌رو خواهد شد. مالی برای چندمین بار طی هفته‌های اخیر با لحنی آغشته به تهدید تلویحی گفت که اگر ایران به برجام برنگردد، با «قدم احتمالی» دیگری روبه‌رو خواهد شد، هرچند حاضر نشده جزئیاتی درباره «قدم‌های احتمالی» ارائه کند. مالی گفته که حتی در صورت شکست مذاکرات وین، پنجره دیپلماسی هیچ‌گاه بسته نخواهد شد و «برجام پایان تعامل دیپلماتیک» نیست، ولی تأکید کرده که امریکا و متحدانش خودشان را برای دنیای بدون برجام آمده کرده‌اند.
