هدف ایران از تاخیرهای هسته‌ای

مجید تفرشی تاریخ نگار، سندپژوه و تحلیلگر تحولات معاصر ایران در توئیتر خود نوشت: «با دکتر مری مارتین مدیر امنیت انسانی در LSE Ideas از خطوط انتقال نفت و گاز از آسیای مرکزی صحبت شد. گفتم غرب به دلایل سیاسی مخالف عبور این خطوط از ایران است. مری مارتین در پاسخ گفت: روزی شاید آمریکا، اروپا و ترکیه به انتقال این خطوط از ایران رضایت دهند، ولی روسیه بعید است هرگز با این کار موافق شود.» این مسئله مستندی است برای مدیران دستگاه دیپلماسی تا در مذاکرات و تقابل و تعامل با کشورهای دیگر مراقب باشند کی و کجا باید فشار را کم و زیاد کنند بی‌آن که خود را بدهکار کشور یا کشورهایی بدانند. مثل مورد اخیر که ایران بالاخره «نوامبر» را بدون ذکر تاریخی مشخص‌تر برای بازگشت به «مذاکرات برجامی» تعیین کرد تا سر و صدای غربی‌ها علیه ایران به یک باره تمام شود؛ با این قید که به هیچ وجه وارد گفتگوهای ۱+۵ نخواهد شد با ۱+۴ نیز جداگانه به بحث خواهد نشست؛ موضوعی که پیشترها برخی از کارشناسان در گفتگو و تحلیل‌های خود بدان اشاره کرده بودند که جمهوری اسلامی ایران باید با هریک از اعضا جداگانه به گفتگو و مذاکره بپردازد. در کنار این مباحث تغییر جغرافیایی محل مذاکره از وین به بروکسل نیز از نظرها دور نگاه داشته نشد
تاجایی‌که حتی برخی این اقدام را ایجاد تاخیر معنا کردند در حالی که ایرانی‌ها برای خود استدلال‌هایی دارند. انتقادهای الیانوف پس از آن فروکش کرد که علی باقری کنی راهی روسیه شد و اینک شنیده می‌شود که طرف روسی از درک مشترک و همراهی با ایران می‌گوید. در این میان چینی‌ها نیز از مجموعه اقدامات و مواضع تهران حمایت کرده‌اند و این نشان از تشکیل جبهه‌ای جدید در مذاکرات برجامی می‌دهد. در همین رابطه برخی کارشناسان با این هشدار که: «مراقب مواضع روسیه باید بود» فضای فعلی را امیدوار کننده‌تر قلمداد کرده اند. فرجی راد استان ژئوپلیتیک دانشگاه در گفتگوی خود با آفتاب یزد به این نکته اشاره می‌کند که «موضع‌گیری های«گروسی» هماهنگ و مکمل با اهداف آمریکا و اروپا است و می‌تواند خلل‌هایی ایجاد کند. » فرجی راد همچنین معتقد است تاکید آژانس بر مراکز هسته‌ای ایران در کرج یک نوع شیطنت و حساس کردنِ اذهان جامعه بین‌الملل است زیرا ایران بارها گفته تا تکلیف خرابکاری‌های اسرائیلی‌ها مشخص نشود درب هیچ مرکزی به روی بازرسان آژانس باز نخواهد شد یا حداقل درب برخی تاسیسات اساساً برای همیشه بسته خواهد ماند!
آفتاب یزد - رضا بردستانی: وقتی حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه از به بن‌بست رسیدن شش دوره مذاکرات وین سخن گفت و بیان کرد: «ما نمی‌خواهیم از نقطه بن‌بست مذاکرات وین، وارد گفت‌وگوها شویم؛ ولی در عین حال فرمتی که در وین شکل گرفته را قبول داریم» میخائیل اولیانوف در واکنش به سخنان امیرعبداللهیان تاکید کرد: پیش‌نویس‌های مورد توافق در مذاکرات وین تا ماه ژوئن، محصول تلاش جمعی است و نمی‌توان آن را به سطل زباله انداخت. نماینده روسیه در مقر سازمان‌های بین‌المللی در وین می‌گوید ایران می‌تواند در مواضع قبلی خود تجدید نظر کند اما باید توضیح بدهد که مشکل پیش‌نویس‌های تهیه شده در شش دور مذاکرات وین چیست.
> تاخیر و تردیدهای ایران هوشمندانه است


عبدالرضافرجی راد در گفتگو با آفتاب یزد پیرامون گفتگوهای غیررسمی و با واسطه‌ی ایرانی‌ها و آمریکایی‌ها و موضع انتقادی روس‌ها و تاخیرهایی که بوی «بلاتکلیفی» می‌دهد خاطرنشان می‌سازد: ایران از تاخیری که انجام می‌دهد هدفی را دنبال می‌کند. وقتی می‌گوییم تکلیف‌مان با خودمان مشخص نیست یعنی در یک سردرگمی به سر می‌بریم که این سردرگمی سبب شده طرف‌های مقابل از آن استفاده کنند اما به نظر می‌رسد و من نیز معتقدم ایران از این کارش هدفی را دنبال می‌کند و آن هدف فشار آوردن به طرف مقابل بود که طرف مقابل روی برخی خواسته‌های تغییریافته ایران ایستادگی زیادی نکند. الان به نظر بنده شرایط در حال تغییر بوده و ماه نوامبری که اعلام شد وزنه‌ای را که داشت به سمت طرف مقابل سنگینی می‌کرد اجازه نداد آن قدر سنگین شود که کار از کار بگذرد. یعنی طرف مقابل به ویژه اروپا و آمریکا داشت به نحوی در یکی دو هفته اخیر عمل می‌کرد که ایران از برجام خارج شده یا دارد خارج می‌شود. یعنی طوری عمل می‌کردند که افکار عمومی جهانی برداشتش این نباشد که آمریکا از برجام خارج شده بلکه این ایران است که مسئول شکست برجام است و اگر ما چیزی به برجام اضافه کنیم حق ما است. اکنون ایران با راهبردی که انجام داد این هدف را متوقف کرد و نگذاشت وزنه به سمت طرف مقابل سنگین شود. خود طرف اروپایی و آمریکایی هم خوشحال شدند. لذا من فکر می‌کنم اگر در ده روز آینده روزش هم مشخص شود این مشکل رفع شود.
> گروسی مکمل اهرم فشار آمریکا و اروپا است؟!
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه و دیپلمات سابق ضمن تایید تعیین نوامبر به منزله‌ی مهلتی سی روزه و نیز پذیرش این مسئله که «گروسی» به وزنه‌ی مکمل فشارهای غرب و آمریکا بدل شده است می‌گوید: احتمال می‌دهم گروسی ناهماهنگ با طرف آمریکایی و اروپایی نیست. مسئله کرج به هر صورت بهانه‌ای در دست آن‌ها است. این مسئله کرج را دارند بزرگ می‌کنند که در مذاکرات بتوانند امتیازاتی از ایران بگیرند. قبلا هم گفتم مسائل سایت‌های هسته‌ای و کرج و... اگر مذاکرات موفقیت‌آمیز باشد این مسائل هم حل می‌شود ضمن اینکه ممکن است گنگ باشد اما بالاخره حل می‌شود. چون به این توافق نیاز دارند و نمی‌خواهند وارد پلن‌های دیگر شوند. در مسئله کرج طرف ایرانی نمی‌خواهد هیچ دوربینی نصب شود آن‌ها روی این مسئله دست گذاشتند در حالی که آقای گروسی می‌توانست روی آن سه تا که قبلا اشاره می‌کرد انگشت گذارد. لذا این مسئله را دارد بزرگ می‌کند که بتواند در مذاکرات امتیاز گیرد.
> روس‌ها نمی‌خواهند غنی‌سازی افزایش پیدا کند!
این استاد دانشگاه پیرامون «کاسه‌ی داغ‌تر از آش شدن روس ها» با انتقادات و گاه بحث‌های انحرافی به آفتاب یزد می‌گوید: روس‌ها دو مسئله دارند یک اینکه به هیچ وجه نمی‌خواهند غنی‌سازی افزایش یابد معتقدم که روس‌ها شاید بیش از آمریکایی‌ها پا به پای آمریکایی‌ها علاقه‌ای ندارند که ایران به مرحله‌ای رسد که غنی‌سازی‌اش افزایش پیدا کند که کنترل از دستشان خارج شود. دوم اینکه اظهار نظر آقای الیانوف در مورد هر چیز کوچکی به این معنی است که روسیه می‌خواهد در مذاکرات محور باشد یعنی دیگر نمی‌خواهد در حاشیه باشد. از روزی که مذاکرات آقای عراقچی در وین کلید خورد آقای الیانوف روزی نبود که اظهار نظر نکند. بیشترین اظهار نظر را در این پنج شش ماه از اعضای ۴+۱ آقای الیانوف داشته است. اگر یادتان باشد در برجام اول که به توافق رسیدند در نهایت در آن توافق نهایی که می‌خواست امضا شود نماینده روسیه با حالت قهر رفت. احساس کرد آن چیزی که روسیه از این مذاکرات می‌خواست صد در صد به دست نیامد. الان روس‌ها فعال شدند و این فعالیت را دارند به مرحله اجرا می‌گذارند و می‌خواهند تا آخر کار به عنوان عضو فعال در مذاکرات بوده تاثیرگذار باشند. اثر‌گذار معنی‌اش این نیست که به نفع ایران باشد. لذا من یکی از افرادی هستم که معتقدم صلاح ایران در این نیست که با ۴+۱ مذاکره کند و نماینده اروپا و آقای الیانوف میانجی باشند معتقدم که ایران باید با ۵+۱ مذاکره کند قطعا نوع مذاکره‌ای که انجام شده و مطلبی که منتقل می‌شود روحش گرفته می‌شود. در یک معامله وقتی یک بنگاه دار و یک دلال بدون اینکه طرفین معامله همدیگر را ببینند وارد کار شوند یک طرف ضرر می‌کند. لذا وقتی رو در رو صحبت کنند آن روح بیانی که مطلب دارد بهتر بیان شده و منظور بهتر رسانیده می‌شود و راحت‌تر می‌توانند در آن معامله امتیاز دهند و امتیاز گیرند و ضرر کردن یک طرف کمتر می‌شود و شاید طرفین به یک مرحله برد-برد و مساوی برسند. بنابراین از اینجا به بعد حضور روس‌ها و اروپایی‌ها به عنوان دلال به نفع ایرانی‌ها نیست. بهتر است آن‌ها در حاشیه باشند و ایران در قالب ۵+۱ مذاکره کند.
> رفت و آمد در جاده وین - بروکسل
این دیپلمات با سابقه در پایان اظهار می‌دارد: وقتی مسئله ماه نوامبر مطرح شود مسئله گفتگوی انفرادی با اروپایی‌ها دیگر آن ارزش سابق را ندارد. هدف طرف ایرانی از این مذاکرات این است که خواسته‌هایش با استحکام و قدرت بیشتری مطرح شود چون این خواسته‌ها احساس می‌شود همه یا بخشی از آن مورد مخالفت قرار گیرد می‌خواهند مطالب را منتقل کنند و ببینند آمریکایی‌ها چه پیامی از طریق اروپایی‌ها به طرف ایرانی می‌دهند که بر اساس آن برای مذاکرات ماه نوامبر تصمیم‌گیری کنند. لذا معتقدم با توجه به اینکه تاریخ تعیین شد این مذاکرات تعیین‌کننده نیست.