روزنامه وطن امروز
1400/08/09
حذف اسناد تاریخی شکست آمریکا در افغانستان
ثمانه اکوان: بازرسی ویژه دولت آمریکا در امور افغانستان از وزارتخانه‌های دفاع و خارجه این کشور انتقاد کرده و آنها را متهم به محرمانه اعلام کردن و بایگانی اطلاعات حساس و حیاتی درباره اقدامات‌شان در افغانستان کرده است. این نهاد بازرسی همچنین بیان کرده است این اسناد قطعا می‌توانست به کنگره ایالات متحده و افکار عمومی کمک کند که شیوه عملکرد دولت آمریکا در مساله افغانستان را بسنجند. «جان ساپکو» بازرس ویژه بازسازی افغانستان در این باره گفته است: «تصویر کامل از اینکه در ماه آگوست سال جاری میلادی چه اتفاقی افتاد و تمام علائم هشداردهنده که نتایج حوادث و اقدامات آمریکا در افغانستان را پیش‌بینی کرده بود، تنها زمانی آشکار خواهد شد که اسناد موجود در وزارت دفاع و خارجه که هم‌اکنون در دسترس عموم قرار ندارد، آزاد شده و به رسانه‌ها و همچنین کنگره ارائه شود». ساپکو که در کنفرانس سالانه گزارشگران و سردبیران رسانه‌های نظامی در آرلینگتون ویرجینیا صحبت می‌کرد، از این ۲ وزارتخانه خواست سریعا اطلاعات خود در این باره را منتشر کنند. ساپکو البته جزو نظامیانی بود که به صورت ویژه نسبت به شیوه خروج نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان انتقاد شدید کرده و صحبت‌های او در روز جمعه گذشته به احتمال زیاد به بهانه‌ای در دست بازرسان کنگره و قانون‌گذاران آمریکا تبدیل خواهد شد که بخواهند نظارت و بازرسی ویژه‌ای روی فعالیت‌های ارتش آمریکا در افغانستان در طول ۲۰ سال گذشته انجام داده و مشخص کنند چرا نحوه خروج آمریکا از افغانستان به این میزان «بی‌نظم» و در عین حال «بحرانی» بود. اطلاعات مرتبط با فعالیت‌های نیروهای نظامی در افغانستان از سال 2015 در وزارت دفاع این کشور به صورت محرمانه انبار و نگهداری می‌شده است. گفته میشود در صورتی که این اسناد منتشر شود می‌توان به این دیدگاه نیز رسید که آیا از مدت زمان‌های قبل یعنی از سال 2015 به بعد ارتش آمریکا به این نتیجه رسیده بود که نباید در افغانستان بماند یا نه. برخی تحلیلگران آمریکایی در عین حال بیان می‌کنند انتشار این اسناد می‌تواند کمک کند که مشخص شود آیا آمریکا باید افغانستان را ترک می‌کرد یا اصرار بر حضور نیروهای نظامی‌اش در این کشور می‌داشت. اطلاعات طبقه‌بندی‌شده وزارت دفاع آمریکا در این باره شامل نوع فعالیت نیروهای امنیتی افغانستان، آمار مرتبط با قربانیان آمریکایی این جنگ، میزان قدرت و آمادگی یگان‌های مختلف آمریکا در افغانستان و همچنین کمبود عملیات‌های آموزشی، تاکتیکی و عملیاتی در بین نیروهای امنیتی افغانستان است. این اسناد می‌تواند آشکار کند آیا واقعاً آمادگی عملیاتی در بین نیروهای امنیتی افغانستان برای مقابله با طالبان وجود داشت یا نه. این اسناد همچنین به این سوال پاسخ می‌دهد: آیا واقعا نیروهای نظامی آمریکایی توانسته بودند عملیات آموزش نیروهای افغانستانی را بخوبی انجام دهند؟ ساپکو در این باره تاکید کرده است: «تمام اطلاعاتی که نیاز است تا افکار عمومی و رسانه‌ها بدانند آیا نیروهای امنیتی افغانستان واقعا توسط نیروهای ارتش آمریکا آموزش دیده بودند یا خانه‌ای پوشالی در افغانستان ایجاد کرده بودیم، در این اسناد وجود دارد». با وجود اینکه پنتاگون بارها اعلام کرده بود عملیات‌های آموزشی موفقیت‌آمیزی برای نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان ترتیب داده است، با این حال مقاومت تنها ۲ هفته‌ای نیروهای امنیتی این کشور در مقابل طالبان نشان داد چنین ادعایی نمی‌تواند صحت داشته باشد. اخیرا اما وزارت دفاع آمریکا غیر از طبقه‌بندی کردن این اسناد و محرمانه اعلام کردن آنها، خواستار تعلیق دسترسی به تمام شواهد مالی بازرسی و حسابرسی از وب‌سایت «سیگار» شده بود. سیگار نام واحدی در ارتش افغانستان است که روی توزیع بودجه و همچنین کارآمدی آن نظارت می‌کند. وب‌سایت سیگار بلافاصله بعد از سقوط کابل در ماه آگوست سال جاری میلادی از کار افتاد. وزارت دفاع آمریکا ادعا کرده بود این اطلاعات به این دلیل از دسترس خارج شده است که می‌توانست متحدان افغانستانی آمریکا را در معرض خطر قرار دهد. با این حال رسانه‌ها بر این عقیده‌اند سقوط کابل نشان داد تمام اقداماتی که وزارت دفاع ایالات متحده در افغانستان انجام داده یا نظارتی که بر توزیع بودجه‌ها بر عهده داشت، به صورت کامل انجام نشده و گزارش‌های وب‌سایت سیگار می‌توانست ضعف‌های عملکرد وزارت دفاع آمریکا در افغانستان را به نمایش بگذارد و به همین دلیل از روی سایت حذف شده است. ساپکو در این باره گفته است: «این اقدام هیچ معنایی ندارد و عقلانی به نظر نمی‌رسد، زیرا اسامی موجود در سایت سیگار به قدری شناخته شده هستند که می‌توان آنها را با نام اشرفغنی، رئیس‌جمهور افغانستان مقایسه کرد که می‌تواند در تمام اسناد بیاید و همه او را می‌شناسند». او به طعنه گفته است: «به نظرم حتی رئیس‌جمهور اشرفغنی نیز دوست داشت نامش از بین اسناد و تاریخ افغانستان پاک شود اما قبول ندارم حذف اسناد از سایت سیگار بتواند تهدیدات موجود علیه نیروهای امنیتی افغانستان را که با آمریکا همکاری داشتند از بین ببرد، زیرا نام آنها در سایر گزارش‌ها نیز بارها و بارها آمده است». بسیاری از کسانی که نام‌شان در این اسناد آمده است، بارها در اسناد دیگر نیز به آنها اشاره شده است؛ به عنوان مثال در جلسه استماع کنگره در سال 2017 نام بسیاری از رهبران سازمان‌های آمریکایی مانند سازمان USAID آمده بود و هم‌اینک نیز متن این جلسات استماع در سایت کنگره موجود و قابل دسترس است. سخنگوی وزارت دفاع آمریکا در همین حال اعلام کرده است اسناد سیگار بزودی با حذف نام‌های افراد دوباره در سایت منتشر میشود. برخی نظامیان آمریکایی و رسانه‌هایی که به دنبال بررسی دلایل شکست مفتضحانه آمریکا در افغانستان هستند و می‌خواهند بدانند چرا عملیات خروج از این کشور با بحرانی جدی در آمریکا مواجه شد، خواهان دسترسی به این اسناد هستند. آنها معتقدند تا دلایل شکست آمریکا و همچنین خروج فوری و بی‌نظم آمریکا از افغانستان مشخص نشود، نمی‌توان درباره مثبت بودن عملیات‌های دفاعی آمریکا در سایر نقاط جهان صحبتی به میان آورد. در همین باره روزنامه وال‌استریت ژورنال گزارش داد ۴ آژانس اطلاعاتی ایالات‌متحده گزارش‌های کامل و بسیار موسعی درباره افغانستان تهیه کرده بودند اما هیچ‌کدام از آنها نتوانستند سقوط دولت اشرفغنی را پیش‌بینی کنند و این بزرگ‌ترین مشکلی است که دولت ایالات متحده در سیاست خود در قبال افغانستان با آن روبه‌رو بوده است. «سی‌ان‌ان» نیز در گزارش خود در این باره آورده است: «برای درک کامل آنچه در افغانستان در طول ۲۰ سال گذشته اتفاق افتاد و همچنین نوع مواجهه و درگیر شدن نیروهای نظامی آمریکا با مساله افغانستان، باید تمام اطلاعات از طبقه‌بندی خارج شده و به صورت شفاف در اختیار کنگره و سایر بخش‌های دولت ایالات متحده قرار گیرد». در همین باره رسانه‌ها و افکار عمومی باید بدانند دولت ایالات متحده از چه زمانی و چگونه فهمیده بود دیگر نمی‌تواند در افغانستان بماند و برای خروج از افغانستان چه اقداماتی را در نظر گرفته بود. اگر این اسناد منتشر شود، می‌توان به سوالات زیادی که در این باره وجود دارد پاسخ داد. در غیر این صورت حوادث و اتفاقاتی که منجر به خروج یکباره آمریکا از افغانستان شد، برای همیشه در هاله‌ای از ابهام باقی می‌ماند و این ابهام مطمئنا باعث تخریب وجهه آمریکا و نظامیان آن در سراسر دنیا میشود.