روزنامه اعتماد
1400/08/10
تركش‌هاي هجمه به مرجعيت
12 روز از سفر رييس مجلس به قم مي‌گذرد و 11 روز از انتشار سخنان آيت‌الله صافي گلپايگاني كه در جريان همان سفر يك‌روزه محمدباقر قاليباف به منظور ديدار با تعدادي از علما و مراجع تقليد مطرح شد. آنجا كه اين مرجع تقليد برجسته با نقد وضعيت حاكم بر سياست خارجي جمهوري اسلامي و تاكيد بر لزوم تعامل سازنده و برقراري ارتباط با تمامي كشورها به منظور جلوگيري از آثار منفي «انزواي سياسي» بر وضعيت اقتصادي مملكت، عملا به ارتباط ميان ديپلماسي دولت و معيشت ملت پرداخت اما طي روزهاي پس از انتشار اين نصايح آيت‌الله، طيفي خاص از يك جريان سياسي- رسانه‌اي منتسب به جناح راست با ادبياتي نامتعارف و دور از انتظار، اقدام به ايجاد نوعي هجمه رسانه‌اي عليه اين مرجع تقليد شيعيان كرد كه البته در ادامه و به‌خصوص طي دو، سه روز گذشته شاهد به راه افتادن موجي از حمايت سخنان آيت‌الله بوديم. چنانكه با وجود سپري شدن بيش از 10 روز، هنوز حواشي پردامنه انتشار اين سخنان ناصحانه فرو ننشسته و اين حاشيه‌ها شبيه به گوله برفي كه تا از قله به دامنه برسد، تبديل به بهمني عظيم مي‌شود، اگر نگوييم هر روز عظيم‌تر و شديدتر ادامه يافت، بايد بپذيريم كه دست‌كم گسترده‌تر و وسيع‌تر دنبال شد. تا آنجا كه بر فرض اگر تا چند روز پيش، واكنش‌ها بيشتر برآمده از جامعه روحانيت و چهره‌هايي بود كه به صورت حرفه‌اي با كار و بار حوزه و مرجعيت سروكار دارند، در ادامه چهره‌ها و حتي احزاب سياسي غيرروحاني نيز وارد گود شده و متعاقبا افكار عمومي و شهروندان عادي نيز به‌ويژه در شبكه‌هاي اجتماعي به اين بحث پيوسته و هركدام از ظن خود، نكته‌اي گفته و گفته‌اي پيش كشيدند.واكنش يك مرجع و رييس‌جمهوري پيشين
اين روند البته همزمان همان گروه نخست درگير با غائله يعني روحانيون و علماي مذهبي و همچنين چهره‌هاي سياسي معمم و احزاب و نهادهاي سياسي متعلق به روحانيت را نيز بيشتر و بيشتر درگير موضوع كرد و درنتيجه بايد گفت درحالي گستره و وسعت پايگاه اجتماعي و سياسي واكنش‌دهندگان گسترده‌تر و وسيع‌تر مي‌شد، جرياني كه از ابتدا به ضرورت دغدغه‌هاي حرفه‌اي وارد گودِ واكنش شده و اكثرا در نكوهش اهانتي كه بي‌پروا عليه آيت‌الله صافي گلپايگاني صورت گرفته بود، اعلام موضع كردند. واكنش‌هايي كه اوج آن در پيام مكتوب دو روحاني سرشناس قابل رويت بود. آنجا كه آيت‌الله بيات زنجاني از مراجع تقليد برجسته شيعه و حسن روحاني رييس‌جمهوري پيشين در پيام‌هايي جداگانه ضمن انتقاد از هجمه‌اي كه عليه آيت‌الله صافي گلپايگاني صورت گرفت، به بيان نكاتي در تمايز انتقاد و اهانت و همچنين سنجش ادعاي برخي مدعيان انقلابي‌گري پرداختند. در حالي آيت‌الله بيات زنجاني در قامت يكي از رجال مذهبي برجسته بيشتر به جوانب مذهبي اين غائله پرداخت و در پيام خود با نگاهي كلان‌نگر سعي كرد به مباحث عالم سياست نيز از زاويه‌‌اي بنگرد كه شمولي وسيع‌تر دربرگرفته و مشخصا موضوعاتي چون استقلال حوزه و مرجعيت يا نقد حاكمان را با نگاهي آسيب‌شناختي مورد بررسي قرار دهد كه حسن روحاني به عنوان يكي از رجال شاخص در عالم سياست، با تمركز بر محتواي سخن بحث‌انگيز آيت‌الله صافي گلپايگاني، نكته موردنظر اين مرجع تقليد را با ادبيات ديپلماتيك تكرار كرد. آنجا كه به گفته شيخ ديپلمات، «رسيدگي به معيشت مردم و تعامل سازنده با جهان در چارچوب «عزت- حكمت- مصلحت»، از سياست‌هاي هميشگي جمهوري اسلامي بوده كه امام و رهبري بر آن تصريح كرده‌اند.»
ورود دادستاني و ادامه غائله
واكنش آيت‌الله بيات زنجاني و حسن روحاني كه همچنين مي‌توان نمونه‌هايي ديگر چون اظهارات اخير قربانعلي دري نجف‌آبادي، امام جمعه اراك و نماينده ولي‌فقيه در استان مركزي را نيز به آن اضافه كرد اما در حالي مطرح شد كه حدود 24 ساعت پيش‌تر، دادستان كل كشور نيز وارد غائله شده و از پيگيري قضايي اهانت صورت‌گرفته خبر داد. محمدجعفر منتظري كه علاوه بر تصدي مقام دادستان كل، رياست دادگاه ويژه روحانيت را نيز برعهده دارد، با اشاره به اينكه «شخص منتشركننده اين مطلب، طلبه و مرتبط با حوزه علميه است»، از صدور دستور به دادسراي ويژه روحانيت براي پيگيري موضوع خبر داد. او همچنين با استناد به ماده 27 قانون مطبوعات، تاكيد كرد كه «رسيدگي به اتهامات شبكه‌هاي خبري كه موضوع اهانت به مرجعيت را منتشر و بازنشر كرده‌اند، در صلاحيت هيات نظارت بر مطبوعات است» و از دستور به اين هيات جهت بررسي، پيگيري و برخورد با خاطيان بنابر قانون سخن گفت. همزمان اما درحالي‌كه دادستان كل كشور در بخشي از همين سخنان، تاكيد كرده بود كه «شرايط عمومي كشور به گونه‌اي است كه بايد دامنه اين مسائل خيلي زود جمع شود و نبايد التهاب مسائل اجتماعي افزوده شود»، واقعيت آن است كه بحثي كه حالا بيش از 10 روز است، فضاي سياسي- رسانه‌اي كشور را درگير خود ساخته، به يك انتقاد 12 روز پيش يك پايگاه خبري محدود نبوده؛ بلكه با مروري بر آرشيو وب‌سايت «رجانيوز» طي اين روزها درخواهيم يافت كه نويسنده يادداشت نخست و البته يكي، دو نويسنده ديگر اين وب‌سايت خبري، در اين مدت در چندين و چند يادداشت و گزارش، ضمن دفاع از موضع خود، اهانت‌هايي را عليه منتقدان نيز مطرح كرده‌اند. جالب آنكه اين پايگاه خبري كه در فضاي سياسي- رسانه‌اي به رسانه منتسب به جبهه پايداري و طيفي خاص از جناح راست نيز شهرت دارد، در حالي با انتشار متني در قالب نامه خطاب به آيت‌الله صافي گلپايگاني، از اين نوشت كه «با توجه به شرايط خطير كشور و به جهت حفظ ثبات روحي و آرامش رواني افكار عمومي، فرزندان معنوي شما در اين رسانه ضمن ابراز ارادت خالصانه خود به محضر شما كه حقا مصداق بارز مرجعيت انقلابي و زمان‌شناس هستيد، در همين سحرگاه روز شنبه (8 آبان‌ماه) نقطه پاياني بر اين گفت‌وگوها قرار داده و همه موافقان و مخالفان را به حفظ انسجام ملي براي عبور از توطئه بدخواهان توصيه مي‌كنيم» كه طي روزهاي پيش از آن، دست‌كم در سه يادداشت و گزارش جداگانه علاوه بر حمله به منتقدان، به نحوي بر موضع نخست كه ازجانب قاطبه ناظران «اهانت به آيت‌الله صافي گلپايگاني» برداشت شد، پافشاري كرده است. اين وب‌سايت نزديك به جبهه پايداري در يادداشتي با عنوان «هشت سال عبرت كافي نيست؟!» كه ازقضا به قلم نويسنده همان مطلب بحث‌انگيز نخست و با چند روز فاصله از آن نوشته، در روز سه‌شنبه 4 آبان‌ماه منتشر شده، مواضع آيت‌الله صافي گلپايگاني در ديدار با رييس مجلس را مشابه ديدگاه رييس‌جمهوري پيشين خوانده كه به ادعاي نويسنده حسن روحاني 8 سال پيش با طرح آن، «عوام ظاهربين و بي‌تحليل و سطحي‌نگر را فريفت و از آنها راي گرفت» و «امروز پس از 8 سال، همين سخن ناصواب را از زبان يك «مرجع تقليد» مي‌شنويم.» اين يادداشت در ادامه با بيان اينكه «هم تقليدِ سياسي ايشان از نيروهاي سكولار بسيار مذموم هست، هم تاخيرِ سياسي ايشان در تكرار اين تحليل سراپا غلط» و تاكيد بر اينكه «نمي‌دانم «تقليدِ» ايشان را مذمّت كنم يا «تاخير»ش را»، اضافه كرد: «صدق گفته ايشان، از حاميان سخنش پيداست؛ علي مطهري و مهدي نصيري و فريد مدرسي. ورشكستگان سياسي، در كمين نشسته بودند كه لقمه‌اي را از دهان ايشان بربيايند و بر آن، موج‌سواري رسانه‌اي كنند.»
دو جناح عليه اهانت‌كنندگان
اين توضيحات تكميلي اما مطابق انتظار صرفا بر گستره انتقادها به اين پايگاه خبري افزود و كار به جايي رسيد كه همين ديروز روزنامه اصولگراي «جوان» نيز در يادداشتي زبان به انتقاد گشود و نوشت: تحليل رجانيوز در جاي جاي خود كنايه و طعنه‌هاي توهين‌آميز به آيت‌الله صافي گلپايگاني دارد. چه آنجا كه به عالميت و راستين بودن ايشان طعنه مي‌زند و تهمت روانه مي‌كند كه براي خوشامد ديگري حرف زده: «عالِم راستين و محقّقِ طالبِ نفس‌الامر، در اين انديشه نيست كه سخن و داوري‌اش، با چه كسي اصطكاك مي‌يابد و منزلت و اعتبار چه جرياني را مي‌خراشد، بلكه دل و جان در گرو «حقيقت» دارد و آن را محافظه‌كارانه در پاي بزرگان، قرباني نمي‌كند.» و چه آنجا كه كنايه ديكتاتوري مي‌زند: «باب نقادي، به دو صورت بسته مي‌شود: يكي با استبداد آشكار و ديگري با قديس‌سازي از اشخاص. دوران قرون وسطي و كليساي كاتوليك و سلطنت پاپ‌ها گذشته و نمي‌توان نفهميد و نگفت و نخواست. «يا آنجا كه مي‌گويد «مردم كوچه و بازار» هم نادرستي اين تحليل را فهميده‌اند، اما «افسوس كه يك مرجع تقليد چنين برداشتي ندارد.» اين اما پايان غائله نبود و رجانيوز 3 روز بعد، وقتي چند رسانه اصلاح‌طلب ازجمله «اعتماد» و «سازندگي»، همچون رسانه‌هاي اصولگرايي شبيه به «جوان»، به نقد هجمه عليه آيت‌الله صافي گلپايگاني پرداختند، با ادبياتي موهن به اين رسانه‌ها نيز تاخت و با تيتر «مژدگاني كه گربه تائب شد»، حمايت اصلاح‌طلبان از مرجعيت را «طنزي تلخ» توصيف كرد و ازجمله نوشت: «اهانت واقعي به مرجعيت و توهين به آيت‌الله العظمي صافي گلپايگاني، همين رفتار اصلاح‌طلبان در واكنش به نقد سخنان ايشان است.» هرچند اين پايگاه خبري تنها اصلاح‌طلبان را به‌خاطر حمايت از آيت‌الله صافي گلپايگاني و انتقاد از هجمه عليه مرجعيت مورد هجمه قرار نداده و همزمان در يادداشتي ديگر به واكنش برخي روحانيون كه در اين مدت اعلام‌موضع كرده بودند، ايراد گرفت و بر اين اساس در حالي در مطلبي با تيتر «براي بار سوم: ما با استكبار «قهر» نيستيم، «دشمن» هستيم»، خطاب به آيات حسيني بوشهري و رشاد موضع گرفت كه حسيني بوشهري علاوه بر عضويت در مجلس خبرگان رهبري، رياست جامعه مدرسين حوزه علميه نماينده استان بوشهر در مجلس خبرگان رهبري را نيز برعهده دارد و امام جمعه موقت قم نيز هست و آيت‌الله رشاد نيز علاوه بر رياست شوراي حوزه‌هاي علميه استان تهران، ازجمله اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي است.
عليه دادستاني و رياست پارلمان
همچنين درحالي‌كه مسوولان رجانيوز در يادداشتي كه سحرگاه شنبه منتشر شد، از اين گفتند كه ديگر به حواشي غائله دامن نخواهند زد، ديروز يكي از نمايندگان عضو جبهه پايداري در يادداشتي عملا با تكرار همان اتهام‌هايي را كه پيش‌تر رجانيوز عليه منتقدان هجمه آيت‌الله مطرح مي‌كرد، نوشت: «نهاد علم و مرجعيت از نقاطي است كه دشمن هميشه تلاش داشته تا آن را در برابر نظام و انقلاب قرار داده و از غبار برخاسته از اين فتنه به نفع خود بهره‌برداري كنند. آنچه در روزهاي اخير از سوي رسانه‌هاي بيگانه و جريان تحريف شاهد بوديم نيز مصداق روشني از همين اتفاق بود.» علي خضريان در اين يادداشت آورده است: «اين روزها جريان غربگرا تمام تلاش خود را به كار گرفت تا اقدام جريان انقلاب و رسانه انقلابي رجانيوز براي ممانعت از مصادره به مطلوب فرمايش ايشان را نيز دستمايه فتنه جديدي كند كه بحمدالله با موضع‌گيري بهنگام اين رسانه، به خواسته خود نرسيدند.» او همچنين به دادستان كل كشور حتي رييس مجلس نيز انتقاد كرد و نوشت: «تعجب از مواضع دادستان كل كشور و رييس مجلس است. همين چندماه پيش يك روزنامه‌نگار هتاك كه از قضا از حاميان پروپاقرص جناب قاليباف محسوب مي‌شود، هر آنچه از كلام ناسزا بود، نثار عالم رباني فقيد، حضرت علامه مصباح‌يزدي و همچنين- با تاسف و شرم فراوان- خانواده ايشان كرد.» خضريان نوشت: «جالب اينكه بيانيه‌ها و مطالبات تشكل‌هاي حوزوي، دانشگاهي و مردمي در آن دوران مورد بي‌توجهي كامل حضرات آقايان منتظري و قاليباف قرار گرفت و حتي از كوچك‌ترين موضع‌گيري خنثي در برابر آن فرد هتاك كه نوشته‌هايش نه نقادي فكري بلكه تماما هتاكي بود، دريغ ورزيدند!» با اين حساب به نظر مي‌رسد اگرچه احتمالا «رجانيوز» در روزهاي آينده راهبرد سكوت پيش خواهد گرفت اما بعيد نيست پايداري‌ها همچنان اين غائله را دنبال كنند.
اطلاعيه مهم دفتر حضرت آيت‌الله صافي‌گلپايگاني
از هيچ فرد و نهاد و جرياني، گله و شكايتي ندارم
درپي مواضع و ديدگاه‌هاي شخصيت‌هاي مذهبي و فرهنگي در حمايت از مرجعيت شيعي، دفتر مرجع عاليقدر شيعه حضرت آيت‌الله‌العظمي صافي گلپايگاني بيانيه‌اي منتشر كرد. به گزارش شفقنا، در اطلاعيه مهم دفتر مرجع عاليقدر شيعه آمده است: «با قدرداني و تشكر از مردم شريف و عزيز ايران، مراجع معظم تقليد، استادان محترم حوزه و دانشگاه، جوامع و تشكل‌هاي ديني و اجتماعي كه از بيانات و مواضع متين مرجعيت شيعه مبني بر لزوم حلّ مشكلات معيشتي و اقتصادي مردم حمايت نمودند به اطلاع عموم مي‌رساند كه حضرت آيت‌الله‌العظمي صافي گلپايگاني دام ظله‌العالي فرمودند: «حقير از مردم بزرگوار ايران، كمال تشكر و سپاس را دارم و از هيچ فرد و نهاد و جرياني، گله و شكايتي ندارم و از خداوند متعال مسئلت دارم كه بر اعتلا و عزّت و اقتدار مردم و كشور عزيز بيفزايد و نگراني‌ها و مشكلات به فضل الهي در ظلّ عنايات حضرت بقيه‌الله‌الاعظم عجل‌الله تعالي فرجه‌الشريف برطرف گردد، ان‌شاءالله.»
سایر اخبار این روزنامه
شتاب تورم در بخش خدمات
تركش‌هاي هجمه به مرجعيت
لايحه رتبه‌بندي معلمان به سرانجام رسيد
بدهي‌هاي شهرداري تهران به سه روايت
عربستان از تحريم ايران منتفع مي‌شود
پيام تسليت ائتلاف زنان اصلاح‌طلب
كرونا در خدمت خشونت خانگي
يادداشت‌هاي امروز
گزارشي از ديدار و گفت‌وگو با رييس قوه قضاييه (۳)
اصلاح‌طلبان و چالش‌هاي پيش رو - قسمت دهم
زنان و تاب‌آوري شهري
درسي كه روحاني به اصلاح‌طلبان داد
اگر نان نداريد كيك بخوريد!
جامعه‌شناسي فوت‌شدگان
