امداد در جنگل‌های سرد و تاریک
فاطمه عسگری‌نیا| ارتفاعات جنگلی و کوهستانی استان گیلان همراه با سردشدن هوا و مه‌آلودگی مناطق فوق، این روزها شاهد گم‌شدن مکرر تیم‌های کوهنوردان و توریست‌های طبیعت‌گردی است. موضوعی که متاسفانه این افراد عمدتا به دنبال بی‌توجهی به هشدارهای هواشناسی و شرایط نامناسب جوی، راهی این ارتفاعات می‌شوند و دردسرهای فراوانی را برای خود و نجاتگران جمعیت هلال‌احمر ایجاد می‌کنند. به گفته «محرم آقابیگی» رئیس اداره عملیات امدادونجات جمعیت هلال‌احمر گیلان، عمده این حوادث در بین تیم‌های غیرحرفه‌ای اتفاق می‌افتد که بدون مجوز برای گشت‌وگذار به ارتفاعات جنگلی صعود می‌کنند و عدم تجهیز به امکانات فنی کوهنوردی یا آشنا نبودن به مسیرهای صعب‌العبور جنگلی و کوهستانی آنها را به بیراهه می‌کشد و چه بسا باخطرات جدی همراه می کند. طبق آماری که او اعلام می‌کند در یک ماه اخیر امدادگران جان 48 گمشده در مناطق کوهستانی و جنگلی گیلان را نجات داده‌اند.تمامی تیم‌های امدادونجات 16 شهرستان استان گیلان همانطور که تابستان‌ها برای نجات گمشده‌های مناطق جنگلی و کوهستانی گوش به زنگ هستند در شرایط سخت زمستان هم آماده‌اند تا در صورت وقوع هر حادثه خود را به این مناطق رسانده و ناجی جان گردشگران و کوهنوردان گرفتار شده باشند.
عقربه‌های ساعت 20 شب جمعه را نشان می‌دادند که خبر گم شدن تیم 21 نفره‌ای از گردشگران لاهیجانی به جمعیت هلال‌احمر شهرستان سیاهکل رسید. باران به‌شدت می‌بارید و دمای هوا هر لحظه کمتر و کمتر می‌شد. به گفته «سعید رجبی» رئیس هلال‌احمر سیاهکل، با دریافت اطلاعات اولیه گروه کوهنوردان گمشده مشخص شده این تیم که در قالب تور طبیعت‌گردی به ارتفاعات سیاهکل صعود کرده‌اند و به‌دلیل بارش باران و مه شدید مسیر برگشت را گم کرده‌اند: «تیم‌های جست‌وجوی جمعیت هلال‌احمر به همراه عوامل انتظامی شهرستان سیاهکل، به سمت منطقه اعزام شدند. تور طبیعت‌گردی مذکور بدون مجوز بود به‌خاطر همین کسی از مسیر دقیق صعودشان به ارتفاعات جنگلی خبر نداشت. برای این که سریع‌تر آنها را پیدا کنیم باید از بومی‌های منطقه کمک می‌گرفتیم. مه شدید در کنار بارش باران و مسیر لغزنده و رودخانه‌ای کار جست‌وجو را برای نجاتگران سخت کرده بود به‌طوریکه در قسمتی از مسیر مجبور به ایجاد کارگاه‌های فنی برای عبور از رودخانه‌های طغیان کرده و بعد از گذر از دیواره‌های باریک تلاش کردند تا خود را سریع‌تر به تیم گمشده برسانند.»
«ساقد احمدی» امدادگر سیاهکلی حاضر در این ماموریت نجات بود. کسی که 15 سالی سابقه شرکت در عملیات‌های نجات کوهستان و جنگل‌های متراکم منطقه را دارد و می‌گوید این تیم نیز مانند اغلب تیم‌هایی که در مناطق کوهستانی و جنگلی سیاهکل گم می‌شوند نه به مسیرهای جنگلی آشنا بودند نه اصول فنی صعود را رعایت کرده بودند: «زمان برای نجات گمشده‌ها در زمستان بسیار مهم است و هر ثانیه برای ما ارزش طلا دارد به‌خاطر همین باید سریع‌ترین مسیرها را انتخاب کنیم. مسیرهای خطرناک و صعب‌العبوری که گرچه ما را سریع‌تر به حادثه‌دیده‌ها می‌رساند اما جان نجاتگران را به‌شدت تهدید می‌کند.»
نجات به قیمت جان نجاتگران
او در ادامه عبور نجاتگران از رودخانه طغیان کرده منطقه جنگل بالارود را برایمان روایت می‌کند: «به‌دنبال باراش باران طی روزهای گذشته رودخانه به‌شدت طغیان کرده بود. چاره‌ای نداشتیم جز ایجاد کارگاهی با طناب و عبور از رودخانه. تمام لباس نجاتگران در آن هوای سرد جنگلی حین عبور از رودخانه خیس شد اما این شرایط مانع از ادامه راه نجات نشد. دهیار و اهالی روستا هم که به مسیرهای جنگلی آگاه بودند با شلیک تفنگ‌های بادی سعی کردند به گمشده‌ها مسیر حضورمان را نشان دهند. درواقع حضور و همراهی محلی‌ها کمک بسیاری در تشخیص راه‌های جنگلی برای رسیدن به این افراد به ما کرد.»
گروه گمشده در قالب دو تیم 15 و 6 نفره از هم جدا بودند و همین مسأله باعث شده بود تا نجاتگران زمان بیشتری برای این جست‌وجو بگذارند: « 16 نفر از اعضای این تیم را خانم و 5 نفر باقی را آقایان تشکیل می‌دادند که در نهایت در یکی از نقاط کور ارتفاعات جنگلی موفق شدیم آنها را پیدا کرده و به پایین منتقل کنیم.»
شهرستان سیاهکل یکی از شهرستان‌های جلگه‌ای با ارتفاعات جنگلی بسیار است که همواره مورد توجه کوهنوردان و تورهای گردشگری مجاز و غیرمجاز بسیار است. به گفته رئیس اداره جمعیت هلال‌احمر شهرستان سیاهکل گمشدگی، پرتاب خودروها به دره عمده حوادث این شهرستان را شامل می‌شوند. حوادثی که متاسفانه در فصل سرد سال با توجه به شرایط خاص آب‌وهوایی منطقه شدت بیشتری به‌خود می‌گیرند.
نجات 17 کوهنورد در رودسر
حوادث کوهستانی و جنگلی در استان گیلان محدود به سیاهکل نیست و ارتفاعات رودسر هم همواره شاهد این اتفاقات است. «احسان پژمان» از امدادگران شهرستان رودسر در این‌باره می‌گوید: «آخرین عملیات امدادونجاتی که در مناطق کوهستانی رودسر انجام شد عملیات نجات 17 گمشده در ارتفاعات منطقه رحیم‌آباد بود. آن شب ساعت 19 من در پایگاه امدادونجات ساحلی بودم که طی تماس همکارانم از پایگاه امدادونجات «زیاز» راهی پایگاه شدم. در تماس‌های اولیه با سرپرست تیم گمشده مشخص شد تیم مذکور بعد از صعود به قله «سماموز» که بلندترین قله گیلان است و آن روز شاهد بارش اولین برف زمستانی خود هم بود، در راه بازگشت به دلیل مه شدید راه را گم کرده‌اند. در این بین یکی از اعضای تیم هم که دختر 18 ساله‌ای بود مصدوم و این مسأله کار آنها را برای پیدا کردن مسیر و بازگشت سخت کرده بود.»
فاصله نجاتگران تا اولین روستایی که آنها را به دامنه‌های قله سماموز می‌رساند دو تا دوساعت‌ونیم راه بود: «سرپرست تیم گمشده از ما درخواست امداد هوایی در آن ساعت شب را داشت اما در شرایط جوی مذکور و تاریکی هوا امکان انجام این کار وجود نداشت لذا تیم‌های نجات از راه زمینی خود را به روستای «جواهردشت» رساندند.»
نجاتگران که به روستا می‌رسند و مسیر صعود را در پیش می‌گیرند با روستاییانی روبه‌رو می‌شوند که همراه با قاطر کار انتقال مصدوم این تیم را به پایین ارتفاعات انجام داده بودند: «مصدوم با کمک اهالی روستا به پایین منتقل شده بود اما علائم هوشیاری بالایی نداشت و به‌شدت دچار سرمازدگی شده بود سریعا این دختر جوان از طریق آمبولانس به مرکز درمانی منتقل شد. برادر همراه او اعلام کرد اعضای تیم اکثرا دچار پیچیدگی در مچ پا و خستگی مفرط هستند و نیازمند کمک برای انتقال به پایین هستند. نجاتگران با اطلاع از این موضوع همراه با خودروهای شاسی‌دار، مسیر کوهستانی را در پیش گرفتند و در میانه‌های مسیر کوهستانی با کوهنوردان خسته و زهوار دررفته روبه‌رو شدند. اعضای تیم نجات از خودرو پیاده شدند و اعضای تیم کوهنورد سوار بر خودرو مسیر روستا را در پیش گرفتند.»
