درآمد٢هزار و ٢٠٠ ميلياردي از كرونا

آرمان ملی- منیره چگینی: خیابان‌های شلوغ و پرترافیک در ساعت‌ عصر، آلودگی هوا و جریمه شبانه هزاران خودرو، ارمغان طرحی است که حدود یک سال پیش در ستاد ملی مقابله با کرونا به‌ تصویب رسید، اما به‌غیر از حواشی جریمه‌هایی که به مردم تحمیل نمود، دستاورد یا به‌قول کارشناسان، تاثیری در کرونا نداشت. از ابتدای آذر 99 بود که ستاد ملی مقابله با کرونا به ریاست رئیس جمهور سابق، محدودیت‌های دو هفته‌ای را اعمال کرد که یکی از این محدودیت‌ها، منع تردد درون شهری از ساعت ۲۱ تا ۴ صبح بود و بر اساس آن اگر خودرویی در این ساعات در شهر رفت و آمد کند، مشمول جریمه 250 تا 500 هزار تومانی می‌شد. بعدها با نظر پلیــس و مــوافقــت ستـاد ملی مقابله با کرونا، ساعات منع تردد به ساعــات 22‌تا 3 صبح کاهش پیدا کرد. طرحی که هیچگاه، به غیر از نارضایتی مردم و پول‌های بی‌حساب از درآمد عمومی به خزانه دولت واریز شد، ثمره دیگری نداشت. این در حالی است که با کاهش محدودیت‌ها، فقط طرح تردد شبانه به قوت خود باقی است و مردمی که حدود 40 درصد از آنها واکسن زده‌اند، بدون در نظر گرفتن محدودیت‌ها، به خیابان آمده و فقط چشم‌شان به ساعت 10 شب است که هرچه سریع‌تر به منزل بروند و همین امر در ساعات 6 تا 9 شب ترافیک عجیبی را بر کلانشهرهای کشور، مخصوصا تهران تحمیل می‌کند. برای کاهش بار ترافیکی به‌تازگی شورای شهر تهران، دست به تغییر ساعت طرح ترافیک زده است. طبق مصوبه اخیر شورای ترافیک شهر تهران، از صبح روز دوشنبه ساعت اجرای ورود به محدوده طرح ترافیک از ساعت 8:30 به 7:30 صبح و ساعت عصرگاهی از 16 به 17 تغییر کند؛ البته همچنان امکان یک بار خروج رایگان بعد از ساعت 14:30 وجود دارد. پیش از این، طرح ترافیک از ساعت 6:30 صبح تا 19 اجرا می‌شد اما با شیوع کرونا و در راستای کمک به حفظ سلامتی شهروندان، ساعت اجرای طرح به 8:30 تا 16 تغییر یافت. همین امر سبب شد که روز گذشته متروی تهران با افزایش حجم مسافران، روبه‌رو شود. طبق آمار سازمان مترو، آمار مسافران روز یکشنبه نسبت به روز شنبه حدود ۲۰ هزار نفر افزایش یافته بود و روز دوشنبه و همزمان با تغییر ساعت طرح ترافیک، حدود ۵ درصد به مسافران هر روزه نسبت به روز گذشته، اضافه شد.
 درآمد دولت از محدودیت‌های کرونایی؟ 
آمار دقیقی از تعداد خودروها و جریمه‌ای که در حدود یکسال گذشته که از زمان این طرح، در دست نیست. اوایل سال‌جاری رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا در گفت و گویی اعلام کرد که در سال ۹۹، حدود شش میلیون و ۳۰۰ هزار فقره اعمال قانون براساس ابلاغ ستاد ملی مقابله با کرونا انجام شده که از این تعداد حدود ۵۵ درصد مربوط به تردد شبانه و نزدیک به ۳۰ درصد مربوط به شهرهای نارنجی و مابقی مربوط به شهرهای قرمز بوده است. یا مثلا در گزارشی که چندی پیش در روزنامه همشهری منتشر شد، میزان درآمد دولت از زمان اعمال محدودیت‌های کرونایی تا شهریور‌ماه سال‌جاری با احتساب دلار ۲۷ هزار تومانی به ۱۶۵ میلیون دلار می‌رسید. حالا اگر بخواهیم این آمار را ملموس‌تر کنیم می‌توانیم به آمار پلیس راهور ناجا مربوط به دو هفته‌ای (پایان مرداد و ابتدای شهریورماه) که ستاد ملی کرونا برای جلوگیری از ترددهای تعطیلات مربوط به سوگواری محرم، محدودیت‌ها را تشدید کرده بود، مراجعه کنیم براساس این گزارش بیش از ۵۴۰ هزار نفر در سراسر کشور محدودیت تردد شبانه را نقض کردند که هر کدام از این خودروها ۲۰۰ هزار تومان جریمه شدند. یعنی به طور میانگین هفته‌ای ۲۷۰ هزار تخلف فقط درباره ترددهای شبانه انجام شده که این رقم در هر ماه به بیش از یک میلیون جریمه ۲۰۰ هزار تومانی در کشور می‌رسد و به طور تقریبی ماهانه ۲۰۰ میلیارد تومان فقط از محل منع تردد شبانه کسب می شود، پس دولت دوازدهم و از آبان سال گذشته تاکنون حدود ۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان درآمد فقط از طریق جریمه منع تردد شبانه به دست آورده است. این درحالی است که کسی نمی‌داند این پول‌ها در کجا هزینه شده است. حتی حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، در سال گذشته و وقتی وزارت بهداشت و نیروی انتظامی اعلام کردند که پولی از جریمه‌ها به آنها اختصاص پیدا نمی‌کند، به «آرمان ملی» گفت: «دولت و ستاد ملی مقابله با کرونا در این زمینه فراقانونی عمل می‌کند و ما هم نمی‌دانیم که این پول‌ها در کجا هزینه می‌شود!.»
 «هیچ» ثمره طرح دردسرساز


چندی پیش نیز جعفر شربیــانی، یک عضــو شــورای شهر تهران تاکید کرد که محدودیت تردد شبانه فقط برای دولت درآمد دارد. او در صفحــه شخصی خود در توئیتر درباره طرح ترافیک تهران و طرح محدودیت تردد شبانه نوشت: «برخی از کارشناسان خروجی عملی طرح ترافیک را درآمدزایی می‌دانند تا اینکه کمک به کاهش آلودگی هوا باشد.» حال ثمره این همه جریمه‌ای که از جیب مردم خارج شده چیست؟‌ سوالی‌که بارها کارشناسان درباره آن توضیح داده‌اند و تنها یک پاسخ قطعی در کلام آنها بوده است: «هیچ». مثلا علیرضا زالی، فرمانده عملیات ستاد مقابله با کرونا استان تهران بارها این موضوع را بیان کرده و در آخرین اظهار نظر درباره آن اعلام کرده: «طرح ممنوعیت تردد شبانه در پایتخت اثربخشی خود را از دست داده است.» روسای شورای شهر پنجم و ششم نیز بارها این موضوع را تایید کرده‌اند و در صحبتی کوتاه که مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران با «آرمان ملی» انجام داده گفته است: «ما در هر شرایطی مخالف طرحی هستیم که هیچ تاثیری به غیر از دردسر برای مردم، ترافیک و افزایش آلودگی هوا در کلانشهر تهران دارد. لغو طرح ممنوعیت شبانه دست شورای شهر نیست ولی نظر من لغو این طرح است که معاونت حمل و نقل و ترافیک و شورای عالی ترافیک در واقع با ستاد ملی کرونا می‌توانند تصمیمات لازم را در این زمینه اتخاذ کنند.»  موضع پلیس راهور و نیروی انتظامی نیز همسو با سایر کسانی است که در این رابطه اظهار نظر کرده‌اند. سردار حسین اشتری، فرمانده نیروی انتظامی کشور در رابطه با اجرای طرح منع تردد شبانه گفته است: «نیروی انتظامی در رابطه با این موضوع و تصمیم‌گیری بر منع تردد شبانه تابع ستاد ملی مقابله با کرونا است.» 
 ستاد کرونا شفاف‌سازی کند 
اما یک جامعه شناس حوزه شهری نظر دیگری دارد، حسیــن ایمــانی جــاجرمی معتقد است، وقتی ستاد ملی مبارزه با کرونا که متولی اصلی و تصمیم‌گیرنده در این خصوص است، سکوت می‌کند باید همه به این موضوع اعتراض داشته باشند و فقط با شفافیت و بیان ثمرات این طرح می‌توان به جمع بندی رسید. وی در ادامه صحبت‌هایش می‌افزاید: «من باور دارم که محدودیت‌ها هیچ ثمره‌ مالی قابل توجه‌ای برای دولت ندارد و منع تردد و محدودیت‌های بسته بودن بازار و تعطیلی زود هنگام کسبه، به اقتصاد دولت ضربه وارد می‌کند. تهران شهری است که ساعات کاری آن محدود به زمان خاصی نیست و بسیاری از کسب و کارها تا 10 یا 11 شب مشغول کار هستند. بنابراین گردش اقتصادی که ایجاد می‌شد، به مراتب بیشتر از میزان جریمه‌ای است که به حساب دولت می‌رود.» ایمانی جاجرمی، در ادامه صحبت‌هایش باور دارد که چون هنوز در شیوع کرونا و حتی در آستانه پیک ششم، قرار داریم نمی‌توان خیلی زود درباره لغو این طرح صحبت کنیم و ادامه می‌دهد: «ستاد ملی کرونا باید عملکرد یکساله درباره این محدودیت‌ها را بررسی و جمع بندی داشته باشد که تا چه اندازه منع تردد شبانه موثر یا باعث ضرر و زیان کشور بوده است. ما این موضوع را در کشورهای اروپایی نیز شاهد بودیم که مردم نسبت به محدودیت‌ها اعتراض داشتند، اما دولت با شفاف‌سازی آنها را آرام می‌کرد. در نتیجه باید ابعاد بهداشتی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی این طرح مورد بررسی قرار گیرد و ستاد کرونا باید توضیح دهد که چرا این محدودیت‌ها تداوم داشته باشد، یا لغو شود. چون افکار عمومی نسبت به این وضعیت حساس شده‌اند و مردم دائم می‌پرسند که چرا این وضعیت باید ادامه داشته باشد، ولی پاسخی دریافت نمی‌‌کنند.»