گام‌های بزرگ اقتصادی با وام‌های کوچک قرض‌الحسنه

سه سال است که از راه‌اندازی صندوق‌های قرض‌الحسـنه می‌گذرد و حالا به لطف وام‌هایی که از طریق این صندوق‌ها پرداخت شده، در بسیاری از شهرستان‌ها مشکلات زیادی حل و مشاغل مختلفی ایجاد شده است. رفع بیکاری و راه‌اندازی کسب و کار‌های خرد با هـدف تحقـق جهـش تولیـد که به بهبـود شرایط زندگی و معیشـت مـردم منجر شود از اهداف این صندوق‌ها عنوان شده است.

نیشـابور یکی از مشهور‌ترین شهرستان‌های خراسـان رضوی است که نامش برای ایرانیان و خارجی‌ها آشناست. نام این منطقه با نام فیروزه گره خورده و هر وقت «نیشابور» به گوش می‌رسد حتماً «فیروزه» هم پشت سرش می‌آید.
نیشابور در تمام دنیا با فیروزه‌هایش شهره خاص و عام بوده و اهالـی ایـن شهرسـتان عمدتـاً به کار فیروزه‌تراشـی مشـغولند. بـه همیـن دلیـل صندوق‌های قرض‌الحسـنه‌ای کـه در ایـن شهرسـتان راه‌اندازی شده‌اند، عمدتاًً به دنبال توسعه این صنعت هستند.


یکـی از صندوق‌های قرض‌الحسـنه فعـال در نیشابور، نینـوا نـام دارد کـه از سه سـال قبل فعالیـت خـود را آغـاز کـرده اسـت. «صندوق قرض‌الحسـنه نینوا بـا ۸۰ نفـر عضـو در سـال ۹۷ و بـا حـق عضویـت ۲۰ هـزار تومـان فعالیـت خـود را در زمینـه اشـتغالزایی آغـاز کـرد.» این‌ها بخشی از حرف‌های مسـئول صندوق قرض‌الحسـنه نینـوا است. معصومـه خرمکـی با بیان اینکه بیشـتر وام‌هایی کـه اعضـای این صنـدوق دریافـت کرده‌اند بـه منظـور اشـتغالزایی مـورد اسـتفاده قرار گرفته، می‌گوید: «ارقام ایـن وام‌ها بیـن یک تـا ۳ میلیـون تومـان اسـت کـه بـا ایـن مقدار پول می‌تـوان چرخ‌های فیروزه‌تراشـی تهیـه کـرد و یـک کارگاه کوچـک خانگـی راه‌اندازی کرد.»
وی ادامه می‌دهد: «در کارگاه‌های فیروزه‌تراشـی معمولاً دو نفـر مشغول فعالیت هستند که با توجه به میزان وام‌هایی که تاکنون برای فعالیت در فیروزه‌تراشی داده شده، می‌توان گفت به طور میانگین ۲۰ نفر در این صنعت مشغول فعالیت شده‌اند.»
این بانوی نیشابوری تصریح می‌کند: «یکی دیگر از افتخارات این صندوق این است که توانسته موجـب رونـق خیاطـی و دوخـت لباس‌های محلـی شود.»
خرمکی با بیان اینکه بعـد از فیروزه‌تراشـی، تولید لباس محلی، شـغل دوم اهالی شهرسـتان نیشابور محسوب می‌شود، خاطرنشان می‌کند: «در کارگاه‌های خیاطـی بـه طـور میانگیـن سه نفـر مشـغول فعالیـت هسـتند کـه بـا احتسـاب شـاغلین در حـوزه فیروزه‌تراشـی می‌تـوان گفـت به لطف وام‌هایی که به متقاضیان پرداخت شده برای حـدود ۱۰۰ نفـر شغل ایجاد شده است.»
مسـئول صنـدوق قرض‌الحسـنه نینـوا بـا اشـاره بـه میـزان وام‌هایی که در طول سـه سـال گذشـته بـه متقاضیـان داده شـده، می‌گوید: «بـه نظـر می‌رسـد مجمـوع ایـن وام‌ها بـه ۱۰۰ میلیـون تومـان رسـیده کـه بـا توجـه بـه فعالیـت گسترده‌ای که در این صندوق انجام شده، انتظار داریم خیرین نیشابور که تعدادشان کم نیست پای کار بیایند تا بتوانیم میزان موجـودی صنـدوق را افزایـش دهیـم.»
خرمکـی بـا تأکیـد بـر اینکـه یکی دیگـر از فعالیت‌های صنـدوق در سـال‌های اخیـر به خصـوص بعـد از موضوع کرونا موضوع کمک‌های مؤمنانه و مواسات و تأمین لوازم‌التحریر برای نیازمندان است، تصریح می‌کند: «در سال تحصیلی گذشته بسته‌های بهداشتی همراه با لوازم‌التحریـر بـه دانش‌آموزان نیازمنـد اعطـا شـد کـه انتظـار داریم ایـن فعالیت با قدرت و با حمایت بیشتر خیرین در سال جدید نیز ادامه داشته باشد.»
وی بـا اشـاره بـه اینکـه از دیگـر اقدامـات صنـدوق قرض‌الحسـنه نینـوا تشـکیل کلاس‌های آموزشـی و فرهنگـی اسـت، می‌گوید: «کلاس‌های آموزش تولیـدی در زمینه‌های گوناگون ماننـد زنبـورداری و همچنین کلاس‌های هنری و فرهنگی مانند نقاشـی، گلیم‌بافـی، قـرآن و نهج‌البلاغـه، خیاطی، خوشنویسی و خطاطی از دیگر اقداماتی است که در این صندوق قرض‌الحسـنه در طول سال انجام شده و استقبال خوبی نیز از این کلاس‌ها صورت گرفته است.» «ترنم» از صندوق خانوادگی تا وام‌های اشتغالزایی
گنـاوه یکـی از شهرسـتان‌های اسـتان بوشـهر اسـت. اهالـی ایـن شهرسـتان بیشـتر بـه کار کشـاورزی مشـغولند و صیـد و صیـادی هـم از دیگـر مشـاغل مردمـان ایـن شهرسـتان اسـت. گناوه‌ای‌ها زندگـی متوسطی دارند و اهالـی ایـن شهرسـتان نتوانسته‌اند همـگام بـا تـورم، اقتصـاد و زندگی‌شان را بالا بکشند. به همین خاطر، در سـال‌های اخیـر مشـکلات اقتصادی در این شهرستان بیشتر خود را نشان داده است. اواسـط دهـه ۸۰ یکـی از خانواده‌های اهـل گناوه تصمیـم می‌گیـرد تـا بـرای حـل مشـکلات مالـی فامیـل اقـدام بـه راه‌انـدازی یـک صندوق قرض‌الحسـنه کوچـک خانوادگی کند. بر همین اساس، هـر یـک از اعضـا تصمیـم می‌گیرنـد بخشـی از درآمـد ماهانه خود را در ایـن صنـدوق قـرار دهنـد و هر مـاه بعـد از قرعه‌کشـی، وام را در اختیـار یکـی از اعضـای خانـواده قـرار گیـرد. آن موقـع رقـم ایـن وام زیـاد نبـود امـا بالاخـره می‌توانسـت گوشـه‌ای از مشـکلات آن‌ها را برطـرف کنـد.
سال ۹۷ این خانواده تصمیم می‌گیرند صندوق قرض‌الحسـنه خانوادگی خود را به یکباره توسـعه دهنـد بـه طـوری کـه اقـدام بـه عضوگیـری جدیـد کـرده و منابـع مالی خود را نیز افزایش می‌دهند. در آن زمان اسـما داوودی مسـئول صندوق قرض‌الحسـنه می‌شود و نام آن را ترنم می‌گذارد. خانم داوودی در مورد نحوه توسعه کار‌های صندوق قرض‌الحسـنه ترنم می‌گوید: «ایـن صندوق در وهله نخست فقط برای خانواده خودمان تشکیل شد بـه طـوری که اصلاً از بیـرون خانواده عضو قبول نمی‌کردیم، اما وقتی توانستیم مدیریت صندوق را به درستی انجام دهیم و مشکلی در طول ۱۲ سال ایجاد نشد تصمیم گرفتیم تا صندوق را توسعه دهیم به طوری که این صندوق خانوادگی به یک باره تبدیل به یک صندوق قرض‌الحسـنه محلی شد.»
وی ادامه می‌دهد: «با افزایش منابع مالی صندوق و تعداد اعضا میزان وام پرداختی به متقاضیان نیز افزایش یافت به طوری که اکنون صندوق ترنم کـه در سـال‌های اخیـر نیـز بـه عنـوان صندوق برتر شهرسـتان معرفـی شـده ۸۵ عضـو دارد و بـدون ضامـن یـک میلیـون تومان وام به اعضا پرداخت می‌کند.»
داوودی با اشاره به این که یکی از مشکلات اهالی گناوه موضوع اشتغال است، تصریح می‌کند: «خوشبختانه اعضای این صندوق از تحصیلکردگان شهرسـتان هسـتند به همین دلیل سـعی کردیم در کنار اعطای وام موضـوع اشـتغالزایی را هم در دسـتور کار خـود قـرار دهیـم.»
به گفته مسئول صندوق قرض‌الحسـنه ترنم، اعضـای ایـن صنـدوق تصمیـم گرفتنـد مهارت‌هایی کـه بلـد هسـتند را بـه دیگـران آمـوزش دهنـد بـه همیـن دلیـل پیـش از شـروع بیمـاری کرونـا اقـدام بـه آمـوزش حصیربافـی و فرشبافـی کردیـم و در کنـار آن، فعالیت‌های هنری مانند جعبه‌سازی، گلسـازی و مجسمه‌سازی را هم به صورت کاملاً رایـگان آمـوزش دادیـم.»
داوودی ادامـه می‌دهد: «بعـد از آنکـه بیماری کرونا شایع شد تصمیم گرفتیم فعالیت‌های خود را به صورت مجازی ادامه دهیم و در کنار آموزش‌های هنری اقدام به آمـوزش بازاریابـی کردیم به طوری که اکنون تولیدکنندگان عضـو ایـن صنـدوق از وام‌هایی کـه در اختیارشـان قرار دادیـم اقدام به تولید محصول و فروش می‌کنند.» صندوق‌ها در انتظار حمایت دولتی‌ها
سیسـتان و بلوچسـتان را باید در لیست اسـتان‌های محـروم کشـور جای داد. هرچند مسئولان سعی کرده‌اند کمی از گرد محرومیت این اسـتان بکاهنـد امـا با توجه به امکانات و ظرفیتی که در این منطقه وجود دارد، بـاز هم نسـبت به دیگر اسـتان‌های کشـور نتوانسـته به جایگاه واقعی خود دست پیدا کند. روستای علی‌آباد جهان‌تیغ یکی از ده‌ها روسـتایی اسـت که در شهرستان زابل قرار دارد. مشـکل اصلـی ایـن روسـتا اشـتغال اسـت. به همین خاطر اهالـی روستا تصمیم گرفتند برای اینکه این مشکل را برطرف کنند صندوق قرض‌الحسـنه‌ای را راه‌اندازی کنند تا با اعطای وام‌های اشتغال بتوانند کمی از مشکلات‌شان را برطرف کنند.
خانـم جهانـی مسـئول تنها صنـدوق قرض‌الحسـنه روسـتای علی‌آبـاد جهان‌تیـغ است. صندوقی که حدود سـه سـال اسـت بـا سـرمایه‌های مردمـی می‌چرخد و هـدف از راه‌انـدازی آن، حـل مشـکل بیکاری اهالـی روسـتا به خصـوص خانم‌هـاست. بـه همیـن دلیـل سـعی شده بـا جمـع‌آوری سـرمایه‌های خـرد مردمـی کار‌ها و مشاغلی ایجاد شود که بتواند چرخ اقتصاد و معیشت خانواده‌ها را بچرخاند.
خانم جهانی با اشاره به اینکه این صندوق در حال حاضر ۲۰۰ نفر عضـو دارد، می‌گوید: «بـا پولـی کـه از اعضـا بـرای عضویت گرفتیم توانسـتیم هشت فقره وام اشـتغالزایی به منظور ایجاد مرغداری خانگی یا وام تهیـه دام سـبک بـرای پـرورش گوسـفند بدهیـم کـه خوشـبختانه این اشتغالزایی تاکنون نتیجه داده و برکتش شامل حال روستا و صندوق قرض‌الحسـنه شـده است.»
مسئول صندوق قرض‌الحسـنه روستای علی‌آباد ادامه می‌دهد: «بخش دیگر کمک‌هایی که این صندوق در طول سـه سـال گذشـته داشته، مربوط به فعالیت‌های همدلی و مواسات و کمک‌های مؤمنانه است به طوری که تأمین جهیزیه دختران دم‌بخت روستا یکی از وظایف مهم این صندوق قرض‌الحسـنه است. با کمک اهالی محـل و اعضـای صنـدوق توانسـتیم تعـدادی جهیزیـه را کامـل کنیـم و در اختیار دختران روستا قرار دهیم.»
وی با اشاره به نحوه بازپرداخت وام‌ها تأکید می‌کند: «اولاً وام‌هایی که پرداخت می‌کنیم تمام قرض‌الحسـنه است یعنی هیچ سودی روی این وام‌ها نمی‌کشیم بنابراین اهالی روستا با خیال آسوده می‌توانند از ایـن وام‌ها اسـتفاده کننـد. در ثانـی بـه ازای هـر وام یک میلیـون تومانـی که می‌دهیم اهالی موظف هسـتند ماهانه ۵۰ هزار تومان به صندوق بازگردانند تا این وام تسویه شود.»
جهانی با بیان اینکه هم‌اکنون چند نفـر متقاضـی وام اشـتغالزایی داریـم امـا بـه دلیـل محدودیـت مالـی صندوق هنوز نتوانسته‌ایم پاسخگوی نیاز آن‌ها باشیم، ادامه می‌دهد: «انتظار داریم اکنون که اهالی روستا خودشان دست روی زانو گذاشته و دنبال حل مشکل اشتغال هستند، حداقل نهاد‌ها و ارگان‌های دولتـی هم دسـت بـه کار شـوند و به کمک ما بیایند و منابـع مالـی را به این صنـدوق تزریـق کننـد تـا بتوانیـم گـره‌ای از گره‌های زندگـی مـردم ایـن روسـتا بـاز کنیـم.» به گفته وی، مکاتباتـی بـا چنـد ارگان دولتـی انجام شده، اما متأسفانه هنوز به درخواست آن‌ها پاسخی داده نشده.