روزنامه شرق
1400/08/12
منت ماسک‌ها و واکسن‌های میلیون‌دلاری
منت ماسک‌ها و واکسن‌های میلیون‌دلاری روح‌اله نخعی: اگر شناخت کشور مقصد را از بدیهی‌ترین وظایف سفارتخانه‌ها بدانیم باید گفت سفارت کره جنوبی در تهران در این وظیفه به‌شدت ناکام بوده و نه واکنش احتمالی به ماجرای اهدای ماسک را درست پیش‌بینی کرده و نه متوجه بوده که مفهوم «منت‌گذاشتن» در فرهنگ ایرانی مفهوم مذموم و ناپسندی است. سفارت کره جنوبی بعد از ماجرای عجیب بیمارستان آتیه به دفاع از اقدام خود پرداخت و فهرستی از کمک‌های کشورش به ایران را ارائه کرد اما این اقدام آتش خشم واکنش‌ها در شبکه‌های اجتماعی و نیز در میان برخی مسئولان ایرانی را تندتر کرد. حساب توییتر سفارت کره در پی واکنش‌های منفی گسترده به بازدید مقاماتش از بیمارستان خصوصی آتیه در تهران و انتشار تصاویر این دیدار نوشت: «دوستی ایران و کره ۶۰ سال قدمت دارد. کره برای حمایت از ایران در امور پناهندگان افغان به ایران معادل ۲۷ میلیون دلار کمک کرد و همچنین با کمک حدود هشت میلیون از ایران در مبارزه با کووید حمایت نمود که شامل یک میلیون واکسن آسترازنکا، یک میلیون ماسک و کیت‌های پی‌سی‌آر است». اشاره به این مبالغ تحت عنوان «کمک» اشاره مستقیم‌تری به انتقادی بود که باعث واکنش‌های منفی به خبر اول شده بود.ماسک‌های جنجالی
داستان از توییتی در روز یکشنبه شروع شد. سفارت کره جنوبی در ایران در توییتر فارسی خبر داد: «۲۶ اکتبر ۲۰۲۱ [سه‌شنبه هفته قبل] در جریان دیدار از بیمارستان آتیه و برای کمک به مردم ایران برای غلبه بر کووید۱۹ [طبق متن توییت] جناب سفیر یون، دو هزار عدد ماسک (کی‌اف ۹۴) را به بیمارستان اهدا کردند». این توییت با موج واکنش‌های منفی مواجه شد و توییت از‌جمله نمونه‌هایی شد که مقامات فعلی و سابق ایران واکنشی مشابه با دیگر کاربران داشتند. ساعاتی بعد از این موج واکنش منفی بود که سفارت کره به فهرست‌کردن الطاف سئول به تهران پرداخت و واکنش منفی را تشدید کرد.
ادعای کمک به جای همکاری در تسویه
اما اگر کسی در جریان اتفاقات سه سال گذشته بین ایران و کره جنوبی نباشد، احتمالا واکنش منفی به حرف‌های سفارت کره برایش کمی عجیب به نظر بیاید یا تصور کند بسته ناچیز «دو هزار ماسک» باعث این واکنش منفی شده است. اما واقعیت این است که کره جنوبی از زمانی که دولت دونالد ترامپ پروژه فشار حداکثری علیه ایران را کلید زد، هفت تا ۹ میلیارد دلار پول ایران را بلوکه کرده و البته فرصت‌های بازپرداخت را هم یکی پس از دیگری از دست داده است. وقتی دولت آمریکا تغییر کرد کره در چند نوبت فرصت داشته بدون اینکه با واکنش تنبیهی ایالات متحده آمریکا مواجه شود پول ایران را پس بدهد، اما در عمل به منویات کاخ سفید از خود این کشور جلو زده است تا جایی که با تشکر واشنگتن نیز مواجه شود. علاوه‌براین، مشخصا مسئله کمک کرونایی به صورت مضاعف باعث خشم ایرانیان شده است. در زمان اوج بحران کرونا، ایران چند بار تلاش کرد با استفاده از مبلغ قابل‌توجهی که در اختیار کره دارد، امکانات رسیدگی به بحران را تهیه کند، چه برای تهیه اقلام پزشکی و چه وقتی واکسن‌ها تولید شدند برای تهیه واکسن. کره اما هر بار از همکاری برای استفاده ایران از پول خودش خودداری کرد. بسته واکسنی که کره اخیرا خبر اهدای آن را داد هم داستان خود را دارد. وعده ارسال واکسن کرونا از سوی کره ماه‌ها پیش مطرح شده بود، زمانی که هنوز واکسن در ایران به میزان محدود در دسترس بود. اما بعد از مدت‌ها تأخیر زمانی این بسته تحویل شد که روند واکسیناسیون در ایران اوج گرفته و ایران از مسیرهای مختلف حجم بالایی از واکسن مورد نیاز خود را تهیه کرده است. ایران حتی زمانی پیشنهاد داد این مبلغ از طریق مسیر انسان‌دوستانه سوئیس برای این منظور استفاده شود اما همانند مذاکره‌های متعددی که در این زمینه در تهران با مقامات کره‌ای و در سئول با سفر مقامات ایرانی انجام شد، در نهایت کره حاضر نشد گام آخر را بردارد.
واکنش‌های مقامات فعلی و سابق
رسمی‌ترین واکنش به اقدام سفارت کره البته از سوی سخنگوی وزارت خارجه انجام شد. او در نشست خبری هفتگی خود در واکنش به این سؤال که آیا این خبر طنز است، این موضوع را رد کرد اما افزود: «البته اجازه بدهید همین موضوع را در حد طنز نگه داریم». سعید خطیب‌زاده سپس شاید تندترین انتقاد رسمی از سوی یک مقام ایرانی به رفتار کره در سال‌های گذشته را مطرح کرد: «فکر می‌کنم هیچ ملتی برنتابد که دست کشور و ملت دیگری در جیبش باشد. این پول‌ها متعلق به ملت ایران است، باید به مردم ایران بازگردانده شود». سلف خطیب‌زاده نیز واکنش تندی نشان داد. سیدعباس موسوی سخنگوی سابق وزارت خارجه و سفیر فعلی ایران در جمهوری آذربایجان نوشت من و همکارانم به‌عنوان دیپلمات‌ها «حتما سعی می‌کنیم به «شأن و شعور» جامعه مخاطب احترام ویژه بگذاریم. کسی مانع کره‌گیری کره‌ای‌ها از آب نیست، ولی چرا این‌قدر تباه؟!». کیانوش جهانپور، رئیس سابق روابط‌عمومی وزارت بهداشت که کره جنوبی را «گماشته جنگ اقتصادی آمریکا علیه مردم ایران» خواند و «خیانت» این کشور را «فراموش‌نشدنی» توصیف کرد، در یکی از توییت‌هایش بسته اهدایی را این‌طور توصیف کرد: «دو هزار ماسک کی‌اف ۹۴ که هر مغازه‌دار تجهیزات پزشکی در این دو سال به این ور و آن ور اهدا کرده».
آتیه هم از انتقاد مصون نماند
بیمارستان آتیه البته یک بیمارستان خصوصی است و هم مختار برای مبادلات خود است و هم غیرطبیعی نیست که به دنبال شکل‌دهی به روابط باشد. اما بسیاری انتظار داشتند مسئولان این بیمارستان مسائل ملی و سابقه کره را هم در نظر بگیرند، به‌خصوص در شرایطی که در نهایت بسته اهدایی کره که با عکس و تفصیل تبلیغ شد، تنها دو هزار ماسک بوده است که در مدت کوتاهی مصرف خواهد شد و نه برای مثال محموله‌ای از تجهیزات پزشکی. موج انتقادات از آتیه تا حدی بود که برخی خواستار این شدند که آتیه این ماسک‌ها را به سفارت کره پس بدهد.
پیش‌بینی‌ای که نشد
همه این واکنش‌ها البته برای کسی عجیب نبود و همین تصمیم سفارت کره را عجیب می‌کند. سفارت سوئیس نیز چندی پیش داستان مشابهی داشت اما طرف کره‌ای حتی از نمونه سوئیسی هم عبرت نگرفت. سفارت کره درست می‌گوید. دوستی ایران و کره ۶۰ساله است و روابط و مبادلات ایران و کره نیز تا همین اواخر و پیش از ترامپ بالا بود. اما برخلاف تصور مقامات این سفارتخانه، این سابقه طولانی تنها نارضایتی بیشتر مردم ایران از رفتار دولت متبوعش را به همراه دارد، چراکه در فرهنگ ایرانی، از کسی که مدعی دوستی است، انتظار بیشتری است. کمی بیشتر از نگه‌داشتن چند میلیارد دلار پول ایران در اوج بحران و سپس تبلیغ اهدای چند ماسک و واکسن در شرایطی که بحران به سراشیبی افتاده است.
سایر اخبار این روزنامه
دسترسی طبقاتی به اینترنت
حکم بهارستان قصور روحانی در مدیریت بحران کرونا
دولت ملی و پرسش از ایران
مصباحی‌مقدم: انتصابات فامیلی شبهه‌ناک است
تسخیر سفارت آمریکا به جز ایران
در وزارتخانه ضرغامی چه خبر است؟
منت ماسک‌ها و واکسن‌های میلیون‌دلاری
پمپ بنزین‌ها را چه کسی از کار انداخت؟
بودجه پایتخت، زمین بازی جوان‌های شورا
نسخه انگلیسی برای دردسر ایرانی
چالش‌های طرح جهش ساخت مسکن
تحرك ديپلماسي گازي
سیاست ضدصادرات
من آيت‌الله نيستم
