روزنامه آرمان ملی
1400/08/13
وعده افزايش صادرات نفتي در«بازارهاي از دست رفته!»
آرمان‌ملی- محمدسیاح: از سرگیری صادرات فرآورده‌های نفتی خبری است که «اوجی»، وزیر نفت دولت سیزدهم اعلام کرده و گفت که قرار است در چند هفته آینده ظرفیت تولید و صادرات افزایش یابد. او معتقد است در سال‌های گذشته تولید و صادرات فرآورده‌های نفتی به‌دلیل کم‌کاری دولت‌ها در توسعه و افزایش بهره‌وری و راندمان پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌ها بسیار کم شده است. البته وجود تحریم‌ها و سختی در صادرات فرآورده‌های نفتی به کشورهای دیگر از جمله دلایلی است که در حوزه صادرات فرآورده‌های نفتی دخیل بوده‌اند؛ با این حال گویا وزیر نفت قرار است در دو هفته آینده برنامه افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی را کلید بزند هر چند که هنوز درباره روش و راه‌های شروع این صادرات به کشورهای دیگر مطلبی عنوان نشده است. در عین حال کارشناسان حوزه انرژی معتقدند صادرات فرآورده‌های نفتی قطعا راحت‌تر از نفت‌خام برای ایران است، ولی مشکلات جدی‌ای نظیر ازدست‌رفتن بازارهای صادراتی ایران به‌دلیل سال‌ها تحریم و عدم تعهد کشورها به خرید محصولات و فرآورده‌های نفتی ایران در این مسیر وجود دارد که باید به آن کاهش توان تولید و بهره‌وری پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌ها و ظرفیت کم تولید نفت برای تزریق در این مجموعه‌ها و همچنین استهلاک تجهیزات و عدم توسعه این بخش از صنعت نفت با توجه به ظرفیت‌های تولید و عدم جذب سرمایه‌گذاری را اضافه کرد. سعید میرترابی، کارشناسی حوزه انرژی در این باره به «آرمان‌ملی» گفت: به‌صورت کلی اگر از منظر تحریم‌ها نگاه کنیم رصدکردن محموله‌های نفت‌خام برای آمریکا و کشورهایی که در تحریم همراهی می‌کنند، آسان است. به این دلیل که محموله‌ها توسط کشتی‌های نفتکش از آبراه‌های بین‌المللی حمل می‌شوند و که قوانین و قواعدی برای حرکت کشتی‌های نفتکش وجود دارد که امکان رصد را فراهم می‌کند هرچند که روش‌هایی نظیر تغییر پرچم یا خاموش‌کردن دستگاه ردیاب برای دورزدن وجود دارد. او ادامه داد: در مجموع به‌دلیل اینکه تجارت نفت‌خام مسیرهای بین‌المللی و قواعد خاصی دارد که امکان نظارت بین‌المللی در حوزه تحریم را فراهم می‌کند. میرترابی افزود: در مورد فرآورده نیازی نیست که مانند نفت عمل کنیم؛ یعنی می‌توانیم فرآورده‌های نفتی را به کشورهای همسایه از طریق مسیرهای خاکی یا با استفاده از تانکر ارسال کنیم. محموله‌هایی که کوچک باشند هم می‌توانند توسط کشتی‌های کوچکتر به کشورها ارسال شود. تنوع روش‌ها و مسیرهایی که برای فروش فرآورده‌های نفتی وجود دارد، بیشتر است. این کارشناس حوزه انرژی ادامه داد: این است باعث میشود امکان رصد کمتر باشد و امکان فروش یا دورزدن تحریم برای ایران بیشتر شود. بنابراین با این حساب به‌طورکلی در موضوع دورزدن تحریم‌ها از طریق فرآورده‌ها خیلی راحت‌تر می‌توان اقدام کنیم تا از طریق فروش نفت خام.بهره‌وری پایین و میزان تولید!
این کارشناس حوزه انرژی در واکنش به این موضوع که گفته میشود توسعه پالایشگاه و پتروپالایشگاه‌ها در سال‌های گذشته کمتر صورت گرفته و بهره‌وری پایین باعث افزایش هزینه تولید شده در تولید و صادرات فرآورده‌ها تاثیرگذار است، توضیح داد: قطعا همینطور است، اساسا در پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌ها هدف خاصی دنبال می‌شد؛ معمولا پالایشگاه‌ها در ایران به‌صورت سنتی ایجاد شدند که مجتمع‌های بسیار عظیمی هستند که نیاز به سرمایه‌گذاری بسیار کلانی دارند و معمولا پروژه‌های زمان‌بر محسوب میشود که تولید فرآورده آن با تاخیر زیادی مواجه بوده است. او ادامه داد: در نتیجه یکی از اهداف ایجاد پتروپالایشگاه‌ها این بود که تنوعی درس سیستم پالایشگاه ایران و همچنین واحدهای کوچک پالایشگاهی در مناطق مرزی ایجاد شود تا هم نیازهای بومی مناطق مختلف کشور تامین شود و هم این فرآورده‌ها را در مرزها به‌راحتی با همسایگان مبادله کنیم. میرترابی تصریح کرد: این بحث هم مطرح بود که دولت زیرساخت فراهم کند و بخش‌خصوصی در این حوزه سرمایه‌گذاری کند تا روند کار تسریع شود. به‌طورکلی طرح پتروپالایشگاه‌ها طرح عظیمی برای خروج از سامانه‌های عظیم پالایشگاهی بود تا به سامانه‌های کوچکتر و متنوع‌تر شویم که به‌لحاظ پراکندگی جغرافیایی گسترده‌تر باشد تا هم دست ما را در فروش و انتقال به مناطق بومی و داخلی کشور و هم برای فروش در مناطق مرزی فراهم شود. این کارشناس حوزه انرژی گفت: به‌هرحال اهدافی پشت این طرح‌ها بوده و اینکه دولت چقدر پیش‌رفته قابل‌تامل است؛ طبیعی هم هست چراکه دولت در سال‌های با محدودیت شدید منابع روبه‌رو بوده و اگر قرار بوده سهمی دولت بگذارد و زیرساخت‌هایی فراهم کند طبیعتا در این محل‌ها کاستی‌ها جدی است. بخش‌خصوصی هم به‌دلیل بی‌ثباتی‌هایی که وجود داشته به اندازه کافی همراهی نشان نداده است.
بازارهای از دست رفته چه می‌شوند؟
ترابی در پاسخ به این سوال که در سال‌های تحریم با توجه به ازدست‌رفتن بازارهای صادراتی ایران، آیا می‌توان امیدوار به صادرات فرآورده‌های نفتی بود؛ بیان داشت: معمولا می‌توان برای فرآورده‌های نفتی مشتری پیدا کرد چراکه وضعیت فروش آن با فروش محموله‌های نفت خام متفاوت است و هر دو مشتری خاص خود را دارند. البته کشورهای تولیدکننده نفت مثل عربستان تلاش می‌کند حتی در زمینه فرآورده‌ها هم مشتری دائمی‌ایجاد کند؛ مثلا در کشور مصرف‌کننده پالایشگاه ایجاد می‌کند و نفت‌خام خود را در آن پالایشگاه‌ها پالایش می‌کند یا با مصرف‌کننده‌ها و پالایشگاه‌ها قرارداد امضا می‌کند و در درازمدت خرید مشتری را تضمین می‌کند. او اضافه کرد: طبعیتا این اقدامات به‌دلیل نداشتن منابع مالی و پیوندهای سیاسی و فشارهای تحریم فراهم نبوده است، البته ایران همچنان مشتری‌های سنتی خود نظیر چین و هند و کره‌جنوبی را دارد که پالایشگاه‌هایی متناب با وضعیت نفتی ایران دارند، منتهی در فروش خود فرآورده به‌دلیل اینکه اینها معمولا محموله‌های کوچکی هستند و ایران هم در آن شکل قرارداد فروش نداشته؛ می‌توان با فروش تک‌محموله که در بازارهایی مشتری وجود دارد، شروع کرد. میرترابی تاکیدکرد: تا زمانیکه شرایط تحریمی و نگرانی وجود دارد امکان اینکه به بازار و مشتری ثبات ببخشیم کم است. معمولا این صادرات با استفاده از شیوه‌های غیررسمی می‌تواند شکل بگیرد که در ثبات بخشی به بازار و مشتری‌های ایران موثر باشد. تحریم بزرگترین سد صادرات نفتی و غیرنفتی و فرآوردهای نفتی ایران است؛ اما مسئولان اصرار بر این دارند، نشان دهند که تحریم مشکل خاصی نیست و آنها از این تهدید فرصتی برای صادرات ساخته‌اند ولی زمانیکه صحبت از کم‌کاری‌های دولت میشود همه تحریم را بهانه می‌کنند! این سیاست‌های یک‌بام و دوهوای مسئولان در عدم پذیرش اینکه تحریم مانعی بزرگ برای کشور است باعث شده تا هر روز پشت‌تریبون‌ها از وعده‌های پوپولیستی‌ای پرده‌برداری کنند که قبلا کمتر درباره آنها صحبت شده است.
سایر اخبار این روزنامه
مذاكـرات را سرسري نگيـريـد
شكسـت آمریکـا در دزدی دریايی نفتی
آقايان! پرونده بورسيه‌ها به اندازه معيشت مردم مهم نيست؟
صادرات نخل‌ها به کشورهای عربی به‌دلیل خشکسالی
شایسته‌سالاری صرفاً یک شعار نیست؛ هیچ خط قرمزی هم ندارم
میانجیگری اروپا به تنهایی جواب نمی‌دهد
آقاي ضرغامي! با اين انتصابات به كجا مي‌رويد؟
اختلاف 1600 میلیارد تومانی بی پاسخ ماند
وعده افزايش صادرات نفتي در«بازارهاي از دست رفته!»
غربت مضاعف اهل تفکر در ایران امروز!
پاشنه آشیل ایجاد وزارتخانه اجتماعی؟
چند نکته درباره تنش دریایی
دیدگاه فعالان اقتصادی خارجی از کارآفرینان ایرانی
پشت پرده رویکرد سیاسی آژانس در قبال ایران
