روزنامه ابتکار
1400/08/24
طلسمی که به سادگی یخ روابط را آب نمی‌کند گره توافق تهران - ریاض در یمن
عربستان سعودی هر کسی که مخالفتی با جنگ یمن داشته باشد را تحمل نمی کند. این کشور به تازگی با حزب الله در لبنان سر جنگ داشته و کماکان بدون انعطاف پذیری در خصوص این کشور بر سر میز گفت‌وگوها با ایران می نشیند.تهران و ریاض خود را برای پنجمین دور از گفت‌وگوهای خود در بغداد آماده می کنند. امیدواری هایی وجود دارد که مسیر دو کشور به سمت رسیدن به توافقی برای برقراری مجدد روابط ایران و عربستان، هموار شود. در هفته‌های اخیر اما و اگر های زیادی در مورد اینکه گفت‌وگو بین دو کشور تاکنون در چه مسیری بوده و چه پیشرفتی حاصل شده وجود داشت. اما با نزدیک شدن دور بعدی مذاکرات به نظر می رسد که دو طرف پیشرفت هایی را می بینند. پیش از این تهران از گفت‌وگوها رضایت داشت اما مقامات سعودی اعلام کرده بودند که گفت‌وگوها پیشرفت کافی نداشته است. اما روز گذشته وزیر خارجه عربستان گفته بود که در مذاکرات با ایران پیشرفت داشته‌ایم.
اختلافات بر سر چیست؟
فیصل بن فرحان در پاسخ به اینکه آیا بازگشایی کنسولگری‌های دو کشور روی میز صلح قرار دارد، به خبرگزاری فرانس بیست و چهار گفته است که قطعا ما آماده ایم که تمامی پیشنهادها و مسائل را اگر جدی و در جهت نتیجه ملموس باشد بررسی کنیم. موضوع بازگشایی کنسولگری‌ها می‌تواند روی دهد، اما هنوز هیچ تصمیمی در این رابطه گرفته نشده است.
این مقام سعودی درباره از سرگیری مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب مدعی شد: ما شک و شبهه‌های زیادی در این خصوص داریم. سطح غنی سازی که شاهد آن هستیم بسیار بیشتر از سطح مورد نیاز برای یک برنامه اتمی صلح‌آمیز است. این کاملا نگران کننده است. ما امیدواریم که این گفت‌وگوها برگزار شود و به روشی مثبت به جلو برود و امیدواریم که ایران به توافقی برسد که به ما و همسایگان آن این اطمینان را بدهد که برنامه اتمی آن تنها برای مقاصد غیرنظامی است، زیرا تهدید ناشی از یک برنامه اتمی تسلیحاتی موضوع مهمی برای ما در منطقه است. ما باید شاهد شفافیت درباره این برنامه اتمی همزمان با پیشرفت مذاکرات باشیم.
عربستان یکی از مخالفان توافق هسته ای بوده و حتی با شروع گفت‌وگوهای مجدد برای احیای برجام هم مخالف است و حالا در صدد آن است که ایران در مورد فعالیت‌های هسته‌ای خود ضمانتی بدهد.
اما هنوز مهمترین اختلاف بین دو کشور موضوع یمن است. از زمان قدرت گرفتن بن سلمان در عربستان روابط تهران و ریاض روز به روز سردتر شد. توافق هسته‌ای ایران با ۵+۱، فاجعه منا و حوادث سفارت عربستان در ایران از یک سو و آغاز جنگ یمن از سوی دیگر به اختلاف ها تا جایی دامن زد که روابط به طور کامل بین دو کشور قطع شد. با این حال با کنار رفتن ترامپ از قدرت و روی کار آمدن دموکرات ها در آمریکا، سعودی ها بالاخره به حرف ایران برای یافتن راهی برای گفت‌وگوهای منطقه ای رسیدند و با وساطت عراق گفت‌وگوهایی در بغداد در سطح مقامات امنیتی و نظامی سر گرفت.
عربستان این روزها در بحرانی سخت به نام یمن به سر می برد. این کشور که تصور می کرد به سرعت می تواند یمن را تصرف کرده و به جنگ پایان دهد، حالا در باتلاق گیر کرده و به هر سو سرک می کشد تا از میزان این بحران کم کند. اخیرا وزیر اطلاع‌رسانی لبنان که یکی از مشهورترین چهره‌های تلویزیونی جهان عرب هم هست، در گفت‌وگویی با الجزیره، عربستان را باعث و بانی مرگ غیرنظامیان در یمن دانسته بود. این اتفاق باعث شد تا روابط ریاض و بیروت هم قطع شود و سعودی‌ها تصمیم بگیرند لبنان را وادار کنند که هر چه سریع تر خود را از داشتن یک وزیر با وابستگی به گروه حزب الله خلاص کند. پیشنهادی که البته تا امروز از سوی سردمداران لبنانی جدی گرفته نشده است.
ایران در مقابل این اقدام زورگویانه ریاض گفته بود که عربستان سعودی باید بداند که منطق محاصره و افزایش فشار بر لبنان به نتیجه‌ای نمی‌رسد.
به نظر می رسد که بحران یمن کماکان حل نشدنی ترین مشکل در روابط بین تهران و ریاض باشد. ایران از مردم یمن بویژه حوثی‌ها حمایت می‌کند و عربستان سعودی از مقامات پیشین یمنی که حالا حتی در این کشور هم زندگی نمی‌کنند. عربستان دست از بمباران شبانه روزی کوچک‌ترین کشور عربی نمی‌کشد و حوثی‌ها هم در مقابل به دفاع از خود با استفاده از پهپادها می پردازند. این وضعیت تبدیل به یک بن بست در خاورمیانه شده است. هرچند بن سلمان به دلیل راه انداختن این جنگ از سوی جهان متهم شناخته می شود، اما فشارهای بین المللی برای رفع بحران یمن کافی نبوده است. بسیاری معتقدند تنها در صورتی که ریاض و تهران بتوانند به توافقی با یکدیگر دست پیدا کنند، اوضاع رو به بهبود خواهد رفت.
این روزها اما پای حزب الله لبنان هم در ماجرای یمن پیش کشیده شده است. عربستان خود را در مقابل دو نیروی مهم در منطقه می بیند که منتقد اصلی جنگ در یمن هستند. ایران دیگر در حمایت از یمنی ها تنها نیست و نزدیکان حزب الله هم از هر تریبونی برای متهم کردن بن سلمان به کشتار مردم در فقیرترین کشور عربی اعتراض می کنند. سعودی ها برای اینکه حزب الله را مجبور به سکوت کند، با تمام قوا علیه لبنان دست به اقدام زده است. این در شرایطی است که بیروت با بحران های شدید مالی و سیاسی رو به روست و ریاض هم از همین زاویه سعی دارد تا دولت را مجبور کند دست حزب الله را در خود لبنان ببندد تا دردسر کمتری برای ولیعهد سعودی ایجاد شود.
بحران یمن حل شدنی است؟
در روزهای اخیر خبرهایی در مورد جابه جایی نیروهای سعودی از یمن یا خروج آنها از برخی از مناطق این کشور به گوش می رسد . اتفاقی که برخی از گمانه زنی ها را در مورد به نتیجه رسیدن گفت‌وگوهای بین ریاض و تهران بر سر یمن، ایجاد کرده بود. اما سعودی‌ها خیلی زود خروج خود را از مناطق خاصی از یمن تکذیب کردند و گفتند که ماجرا یک جابه جایی ساده بوده است.
صلح در یمن به نتیجه‌های گفت‌وگوهای«محترمانه» بین ایران و عربستان بستگی دارد. سعودی ها که به تازگی باز هم توانسته اند سلاح های پیشرفته ای را از آمریکا بخرند، علاقه زیادی به عقب نشینی از این کشور، بدون دستاوردی برای خود نشان می دهند. با این حال به نظر می رسد که از پرداخت هزینه های جنگ هم خسته شده باشند.
سفرای پنج عضو دائمی شورای امنیت اعلام کرده اند که همه طرف‌های درگیر در یمن می‌بایست برای دستیابی به راه‌حل سیاسی جامع برای پایان دادن به جنگ در یمن و کاهش آلام مردم این کشور، گفت‌وگوی واقعی داشته باشند. این راه حلی است که همه به آن اذعان دارند اما تا پیش از آنکه گفت‌وگوها میان ایران و عربستان به سرانجامی نرسد، دست یافتن به یک راه حل سیاسی در وضعیتی که دولت سعودی مدام تجهیزات نظامی بیشتری می خرد و به حملاتش به یمن ادامه می دهد، غیر ممکن به نظر می‌رسد.
بررسی روابط ایران با عربستان
در کمیسیون امنیت ملی
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با اشاره به گزارش معاونان وزیر خارجه درباره برقراری مناسبات با عربستان در جلسه امروز این کمیسیون گفت که جمهوری اسلامی ایران دنبال مذاکرات رسمی و گسترش مناسبات با همسایگان است.
محمود عباس‌زاده مشکینی در گفت‌وگو با ایسنا در توضیح جلسه امروز کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گفت: این جلسه با حضور معاون وزیر امور خارجه و مسئولان مربوطه جهت بررسی و ارزیابی روابط دیپلماتیک ایران با همسایگان به ویژه عربستان تشکیل شد.
به گفته وی، با توجه به مواضع و استقبال مسئولان کشور عربستان درباره برقراری مناسبات با جمهوری اسلامی، پیگیری‌ها برای رفع موانع در حال انجام است.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی عربستان را از کشورهای مهم منطقه خواند و گفت: عربستان در برخی کشورهای منطقه ترجیحات و منافعی را تعریف کرده است. جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان قدرتمندترین کشور منطقه، استراتژی‌ها و راهبردهایی دارد. البته باید بین منافع، خواسته‌ها و مطالبات همسایگان هم پوشانی باشد تا در گسترش مناسبات آسیبی به منافع متقابل زده نشود. در همین راستا معاونان وزیر خارجه و سایر مسئولان مربوطه گزارش‌هایی درباره برقراری مناسبات با عربستان ارایه دادند.
وی ادامه داد: جمهوری اسلامی عزمش را برای گسترش ارتباط با همسایگان جزم کرده و به نظر می‌رسد که از طرف ما موانع جدی وجود نداشته باشند، اختلاف و تفاوت نظر نیز در برخی جهات طبیعی است این هنر دیپلماسی است که با اختلاف نظرها در یک مسیر و به شیوه هم افزا، مناسبات را برقرار کرد.
عباس‌زاده مشکینی گفت که جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی می توانند بر اساس منافع مشترک همکاری کنند. دیپلماسی خارجی نیز عقلانیت و تدبیر است و وزارت خارجه ایران به عنوان مجری سیاست‌ها و راهبردهای روابط خارجی مذاکرات مقدماتی را انجام داده اما این مذاکرات باید شکل رسمی به خود گیرد.
وی در پایان گفت: جمهوری اسلامی منعی برای آغاز مذاکرات رسمی نمی‌بیند، البته مذاکرات رسمی به انجام مقدمات کارشناسی نیاز دارد تا در مذاکرات رسمی توافقات صورت بگیرد. با توجه به مذاکرات مقدماتی امیدواریم مناسبات ایران و عربستان به صورت گسترده و هم افزا برقرار شود، جمهوری اسلامی دنبال مذاکرات رسمی و گسترش مناسبات با همسایگان است.
سایر اخبار این روزنامه
بازار ارز در ماه‌های آتی متعادل خواهد شد؟
سایه وعده‌ها بر سر دلار
ژوبین صفاری
روان شکننده جامعه را جدی بگیریم
همدلی برای فوتبال ملی ایران
تداوم موفقیت چشمگیر زنان در آسیا
برای رشد اقتصادی نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی داریم
بحران خروج سرمایه از کشور
آیا برای معامله خودرو برگ سبز کافی است؟
کلاف ثبت سند خودرو همچنان سردرگم
طلسمی که به سادگی یخ روابط را آب نمی‌کند
گره توافق تهران - ریاض در یمن
دو زلزله ۶ ریشتری بندرعباس را لرزاند
زمین لرزه شدید در جنوب شرق ایران
در حکم انتصاب اعضاء شورای‌عالی انقلاب فرهنگی برای دوره جدید از سوی رهبری مطرح شد
تاکید بر مصون‌سازی برابر هجوم فرهنگی بوسیله نظم و محتوای انقلابی
آیا «قهرمان» از روی «دو سر برد، دو سر باخت» ساخته شده است؟
فرهادی در محاصره حاشیه
جواب معاون بایدن به سوال یک خبرنگار درباره آماده شدنش برای ریاست جمهوری
تحصن کشاورزان ادامه دارد
در اصفهان چه خبر است؟
تداوم افول محبوبیت بایدن در جدیدترین نظرسنجی‌ها در آمریکا
