صیادان در تور مشکلات سوخت!
بیشتر اوقات بنزین و گازوییل نیستزندگیشان گره خورده به دریا و تور ماهیگیری. چشم دوخته‌اند به آب‌های آبادان، خرمشهر، چوئبده، اروندکنار و بندرامام. دلخوشی‌شان راندن قایق‌ها و لِنج‌ها میان آب‌هاست، تورهای پر از ماهی و پهلو گرفتن کنار اسکله یا میان نهرها.
از کودکی صیادی را مَشق کرده‌اند برای نان آوردن سر سفره‌ها. چشم‌شان به مهربانی دریاست و روزی که اوس‌کریم برایشان کنار گذاشته، اما چندوقتی است کلام‌شان پر از گلایه شده؛ گلایه از شیلات از تعاونی‌ها و حتی بهره‌بردار. «بیشتر اوقات، بنزین و گازوییل نیست.»
«رضا» از وقتی به یاد دارد روی عرشه لنج و قایق بوده. همان‌جا قد کشیده و با جزرومد دریا بالا‌وپایین زندگی را تمرین کرده. «اروندکنار 180 تا 200موتور لنج دارد.» لنج‌هایی که چندصباحی است در غیاب سوخت، هوس به آب زدن به دلشان مانده.
از سی روزه یک ماه، یک 10 روز و یک 21 روز مجوز دارند برای زدن به آب، اما چندوقتی است حسرت آب‌تنی در اروندکنار به دل لنج‌ها و قایق‌ها مانده. خبرها از خرابی تانکر سوخت‌رسان گفتند تا صیادان کنار اسکله چمباتمه زده بنشینند به تماشای اروندکنار.
قول‌وقرارها بر رسیدن تانکرها بوده برای بی‌سوخت نماندن قایق‌ها و لنج‌ها. قول‌وقراری که هر بار به بهانه‌ای به فراموشی سپرده می‌شود. «متاسفانه چندسالی است مزایده برگزار نمی‌شود و انحصاری شده است.»
قرار بر برگزاری مزایده بوده از طرف شیلات تا کارها به دست کاردان سپرده شود. «قرار بود شیلات هر سال مزایده بگذارد و کار را از تعاونی که خدمات نمی‌دهد، بگیرد.» مزایده‌ای که چندسالی است برگزار نشده و گلایه صیادان از این است.» هیچ مشکلی اساسی و اصولی برای صیاد حل نمی‌شود.»
حسینی‌فر در قامت دفاع از تعاونی‌ها برمی‌خیزد. «تعاونی‌ها خدمات زیادی به صیادان ارایه می‌دهند. از مجوز دریا، فاکتورهای ماهیگیری تا بیمه و …»
بهره‌بردار سرشاخه مشکل نبود سوخت استآب اروندکنار شهره است به جزرومدهایش؛ 6ساعتی که به مد می‌گذرد و 8ساعتی به جزر. «کار مفید روزانه اسکله برای لنج‌ها تنها 6ساعت است.» گل‌ولای، چند وقتی است نفس کشیدن را برای اروندکنار سخت کرده تا لنج‌ها برای پهلو گرفتن به نهرها پناه ببرند. «برای لایروبی دو پمپ وجود دارد که اغلب اوقات یکی از آنها خراب است.»
انتظار برای رسیدن سوخت در اسکله برای لنج‌ها غیرممکن است. «سطح آب پایین آمده و لایروبی هم انجام نشده، لنج‌ها در گِل گیر می‌کنند.» صیادان دردسرهای لایروبی را به جان خریده‌اند اما همچنان از تعاونی‌ها و بهره‌بردارها گلایه دارند. «تنها کار تعاونی‌ها وارد کردن سوخت در سامانه است وگرنه خدمات دیگری ندارند.»
قایق‌دارها هم گلایه دارند از تک حواله شدن سفرهای دریایی‌شان. قایق‌ها دو 15 روز مجوز دارند برای زدن به آب. «سوخت کم است یک حواله بیشتر نمی‌دهند.» قایق‌داران و لنج‌دارها مشکل نبود سوخت را بهره‌بردار می‌دانند و بس. «بهره‌بردار سرشاخه مشکل نبود سوخت است.»
برای رسیدن به جایگاه سوخترسانی 45کیلومتر باید مساحت طی شود؛ سوخت‌هایی سوار بر تانکرها که خودشان را می‌رسانند به لنج‌ها. «بهره‌بردار یک تانکر بیشتر کرایه نمی‌کند. می‌خواهد هزینه‌اش کم باشد و سودش بیشتر.» مشکل سوخت قایق‌ها هم از زمانی که مصوب شد از جایگاه‌دارها تامین شود، شروع شد. «بیشتر اوقات درون بنزین آب بود و پدر موتورها را درمی‌آورد. کسی هم پاسخگو نبود.»
دو، سه ماهی است این اتفاق افتادهیا با تاخیر به دریا می‌زنند یا اصلا تورهایشان با آب دریا تر هم نمی‌شود. تورهایی که پهن می‌شوند روی عرشه لنج‌ها به امید رسیدن تانکر سوخت. «دو، سه ماهی است این اتفاق افتاده.» یکی از تانکرها مشکل پیدا کرده و سوخترسانی به تاخیر افتاده.
رئیس اتحادیه تعاونی صیادی خوزستان از روزهای آشفته اروندکنار در اوج بار ترافیکی گلایه دارد. «اروندکنار تنها یک جایگاه دارد با مدیریت بهره‌بردار اما زیرنظر شیلات.» سیدحسین حسینی‌فر اما مشکل را در اداره پخش شرکت فرآورده‌های نفتی می‌بیند. «کوتاهی از اداره پخش است.»
حسینی‌فر در قامت دفاع از تعاونی‌ها برمی‌خیزد. «تعاونی‌ها خدمات زیادی به صیادان ارایه می‌دهند. از مجوز دریا، فاکتورهای ماهیگیری تا بیمه و …» مخازن ذخیره سوخت‌ها هم هستند؛ مخازنی که 90هزار لیتر سوخت را ذخیره می‌کنند تا لنج‌ها برای دریا رفتن لنگ نمانند. «اگر این ذخیره تا 150هزار لیتر برسد مشکل حل می‌شود.»
ظرفیت مخازن، بالا که برود از بار ترافیکی کاسته می‌شود. بار ترافیکی، مشکلی که بخشی از آن بر گردن لایروبی نشدن اسکله است. «اسکله لایروبی نشده و در 24ساعت لنج 3 تا 6ساعت بیشتر نمی‌تواند بماند وگرنه در گل گیر می‌افتد.» تانکرها بر اساس قول‌وقرار شرکت پخش و پیمانکار لبریز از سوخت می‌شوند برای رسیدن به اروندکنار. «سوخت صیادها میانه راه برای جایگاه‌های شهر می‌روند. با خود جایگاه صحبت کردم این ماجرا واقعیت دارد.»
تانکرهای تعاونی‌ها بیایند پای کار 15 الی 20 شناور از جایگاه خارج می‌شوند و این یعنی کاسته شدن از بار ترافیکی. «لنج‌دارها هم به تانکرهای کمکی تمایل دارند چون دیگر معطلی 8-7 روزه برای سوخت‌گیری ندارند.»
یک‌سوم اقتصاد شهرمان آبادان از صیادی می‌چرخد اما کو حامی؟!سوخت صیادان و صید روزی‌شان از دریا گویی اولویت سوخت‌رسانان نیست. «آبادان، چوئبده و خرمشهر را هم داریم. اولویت‌شان جایگاه شهری است نه صیاد.» رئیس اتحادیه تعاونی صیادی خوزستان از شرایط سخت اغلب صیادان می‌گوید.
صیادانی که به‌دلیل صید نکردن غصه‌دار وام‌های عقب‌افتاده‌شان هستند. «بعضی از تعاونی‌ها تانکر دارند و می‌توانند وارد عمل شوند.» تانکرهایی که می‌توانند موقتا مرهمی بر درد صیادان باشند. «قرار نیست درآمد جایگاه پایین بیاید، موقتا این کار انجام شود.»
تانکرهای تعاونی‌ها بیایند پای کار 15 الی 20 شناور از جایگاه خارج می‌شوند و این یعنی کاسته شدن از بار ترافیکی. «لنج‌دارها هم به تانکرهای کمکی تمایل دارند چون دیگر معطلی8 -7 روزه برای سوخت‌گیری ندارند.» 12روزی صیادان بی‌سوخت ماندند چشم انتظار تانکرها. «بحث 12 روز واقعیت دارد از هفت روز شروع شد.»
حرف از شرکت پخش فرآورده‌های نفتی که به میان می‌آید صیادان از تعرفه‌هایی می‌گویند که سالی یکی،دوبار افزایش به خود می‌بینند. «هر لنج مگر چقدر درآمد دارد که هر سال تعرفه‌ها را بالا می‌برند؟» لنج برای اروندکنار یعنی رونق کسب‌وکار. هر لنج اروندکنار یعنی خالی نماندن سفره 10نفر که روی عرشه هر لنج تور می‌اندازند و ماهی می‌گیرند. «یک‌سوم اقتصاد شهرمان، آبادان، از صیادی می‌چرخد اما کو حامی؟!»
هر لنج اروندکنار یعنی خالی نماندن سفره 10نفر که روی عرشه هر لنج تور می‌اندازند و ماهی می‌گیرند. «یک‌سوم اقتصاد شهرمان، آبادان، از صیادی می‌چرخد اما کو حامی؟!»
مخازن سوخت ذخیره‌ای تامین‌کننده سوخت 10 تا 12 لنج هستند«5درصد سوخت قایق‌ها و شناورهای صیادی در حوزه شیلات است.» این را مدیرکل شیلات خوزستان می‌گوید. به گفته فتح‌الله ابوعلی، وقتی سفر دریایی شروع شود، شیلات حواله سوختی برای صیاد صادر می‌کند. حواله‌ای که باید در سامانه ثبت شود و برود برای تایید و در نهایت برسد به‌دست بهره‌بردار. «برای هر بار صید این اتفاق می‌افتد، متاسفانه.»
ابوعلی صدور حواله اولیه را دست شیلات می‌داند و بس. «مابقی پروتکل‌های شرکت پخش است که باید اجرایی شود.» به اعتقاد او مخازن سوخت ذخیره‌ای تامین‌کننده سوخت 10 تا 12 لنج هستند. لنج‌هایی که برای هر سفر دریایی حدود 6 تا 7هزار لیتر سوخت نیاز دارند. «وقتی ذخیره مخزن تمام می‌شود، درخواست ثبت می‌شود از ثبت درخواست تا حمل سوخت حداقل 3-2 رو زمان نیاز است.»
به گفته مدیرکل شیلات خوزستان افزایش تنخواه ذخیره مخازن راه‌حل مشکل است. راه‌حلی که تنها در دست شرکت پخش است نه شیلات. «شرکت پخش فرآورده‌های نفتی با پیمانکار خاصی قرارداد می‌بندد که مسئول حمل سوخت است.»
پیمانکار حمل سوخت را مناقصه مشخص می‌کند. «شرکت برنده، وظیفه حمل سوخت را به‌عهده می‌گیرد. شرکت پخش به آنها گفته اولویت، جایگاه‌های شهری است.» ابوعلی می‌گوید واقعیت این است خودشان رسما اعلام می‌کنند ما هیچ تعهدی برای حمل سوخت صیادان نداریم. «می‌گوییم خود صیاد ماشین تهیه کند جواب می‌دهند با پیمانکار به توافق برسند.»
ورود فرماندار و بخشدار به موضوع و نامه‌نگاری رئیس شیلات خوزستان«دو، سه روزی است مشکل حل شده.» خریدها سروقت بوده اما نبود تانکر دردسر جدید صیادان شده. تانکر شرکت سوخت‌رسان که براساس شواهد اولویت را به سوخترسانی به جایگاه‌های شهری اختصاص داده بوده. «با شرکتی قرارداد داریم منتها مشکل، تانکر است.»
به گفته یکی از بهره‌برداران سوخت در این چند روزه به‌دست صیادان رسیده. «می‌گویند اولویت توزیع بار با جایگاه‌های شهری است.» عادل حیاوی از مداخله بخشدار و فرماندار در موضوع خبر می‌دهد. «تانکر دارند منتها جایگاه صیادان، اولویت‌شان نبود.» ورود فرماندار و بخشدار گویی بالاخره ماجرای بی‌سوختی صیادان را باز کرده. «فعلا مشکل خاصی نداریم.»
افزایش تنخواه هم می‌تواند جلوی تکرار نبود سوخت را بگیرد. تنخواه سوختی که تنها در مخازن به 90هزار لیتر می‌رسد. «رئیس شیلات خوزستان نامه زده برای افزایش 60هزار لیتری مخازن.» تنخواه مخازن به 150هزار لیتر برسد بخشی از مشکلات حل می‌شود و لنجی بی‌سوخت نمی‌ماند. «150هزار لیتر شود منابع‌مان همیشه پر از سوخت می‌شود و صیاد هروقت بیاید سوخت داریم.»
خرید تانکر هم جزو برنامه‌هاست؛ خرید تانکر از محل اعتبارات استانی. «درصددیم تانکر بخریم. قرار است به بانک‌های عامل استانی معرفی شویم برای گرفتن وام.» بهره‌بردار تانکر 6هزار لیتری دارد برای رساندن سوخت به نهرها. «هر نهر 3-2 شناور دارد که برای آنها سوخت می‌بریم.»
