نه جناب «اسمیت» این واکنش اسمش بزدلی نیست !

گاهی اوقات ندانستن اطلاعات روان‌شناسی، باعث می‌شود یک نفر برای سال‌ها بابت موضوعی طبیعی خودش را سرزنش کند. «ویل اسمیت»، بازیگر مشهور هالیوود در کتاب خاطرات خود که به‌تازگی منتشر شده است، پرده از خاطراتی تکان‌دهنده از زندگی‌اش برداشته و نوشته «پدرم مرد خشنی بود. 9 ساله که بودم، دیدم پدرم آن چنان محکم به یک طرف سر مادرم کوبید که از حال رفت.» او درباره تاثیر این اتفاق نوشته: «در همه‌ کارهایی که از آن زمان کرده‌ام (جایزه‌ها و تشویق ها، توجه‌ها، نقش‌ها و خنده‌ها) همیشه یک حس عذرخواهی به مادرم، به خاطر انفعال آن روزم داشته ام. به خاطر این‌که در آن لحظه به او کمک نکردم. به خاطر این که جلوی پدرم نایستادم. به خاطر این‌که بزدل بودم...». او فاش کرده که زمانی، حتی به کشتن پدرش هم فکر می‌کرده است تا انتقام بدرفتاری‌های او با مادرش را بگیرد. در این مطلب می‌خواهیم درباره نکته‌ای صحبت کنیم که شاید اگر «ویل اسمیت» آن را می‌دانست، برای سال‌ها این احساس گناه شدید را با خودش حمل نمی‌کرد.
 
  این 3 واکنش طبیعی را بشناسیم
واکنش ما زمانی که با اتفاقی ترسناک روبه‌رو می‌شویم، معمولا در سه دسته جا می‌گیرد. برخی از ما  در چنین موقعیت‌هایی دست به حمله می‌زنیم، برخی فرار می‌کنیم و برخی  مشابه واکنش ویل اسمیت، خشک‌مان می‌زند و بی‌حرکت می‌ایستیم. هر سه این واکنش‌ها در روان‌شناسی، طبیعی تلقی می‌شوند. به صورت معمول این‌که فرد کدام یک از این سه واکنش را داشته باشد، چندان تحت اختیار او نیست چراکه بخشی تحت تاثیر نحوه واکنش سیستم اعصاب خودکار ما به ترس بوده و بخشی به واسطه تجربه‌هایی است که در زندگی کسب می‌کنیم. با وجود این که تمرین برای داشتن واکنشی متفاوت (به‌عنوان مثال واکنشی جرئت‌مندانه) می‌تواند تا حد زیادی به افراد کمک کند تا فرد در آینده متفاوت رفتار کند اما یادتان باشد، داستان تغییر واکنش در این مورد اصلا ساده نیست.
 چرا «اسمیت» نباید خودش را سرزنش کند؟


حالا بیایید دوباره به داستان «ویل اسمیت» نگاهی بیندازیم. «ویل» نوشته از این‌که آن روز نتوانسته از مادرش دفاع کند و بزدل بوده، سال‌ها خود را سرزنش می‌کرده است. به نظر شما اگر او از سنین پایین می‌دانست که بازخورد او واکنشی طبیعی بوده، باز هم برای سال‌ها خودش را این قدر سرزنش می‌کرد؟ گاهی داشتن اطلاعات پایه در حوزه روان‌شناسی به ما این امکان را می‌دهد که متوجه شویم ما نه ترسو هستیم، نه ناتوان، نه بی‌عرضه، نه فردی غیراخلاقی و...، ما فقط انسانی معمولی هستیم که خبر نداریم آدم‌های زیادی مشابه ما در این دنیا هستند!
 یک نکته‌مهم خطاب به والدین
«اسمیت» در بخش دیگری از کتاب به موضوع فکر انتقام از پدرش برای سال‌ها، پیرو این اتفاق پرداخته است. شاید این بخش بتواند به همه‌ والدین امروزی نکته‌ مهمی را یادآوری کند: دعوا، جروبحث و اعمال خشونت علیه همسرمان، موضوعی محدود بین ما دو نفر نیست و چه بسا تاثیر منفی چنین رفتارهایی بتواند تا مرز تخریب آینده‌ فرزندان ما هم کشیده شود.