1.

نردبان آسمان

نویسنده: محمد شریفی

ویراستار: محمدرضا جعفری

ناشر: فرهنگ نشر نو، آسیم

850 هزار تومان

سالیان سال، مشتاقان مولانا برای درک و فهم ابیات مثنوی، سراغ شرح و تفسیرهای مختلف می‌رفتند؛ از شرح استاد بدیع‌الزمان فروزانفر گرفته تا محمد استعلامی. تمام این عبور و گذرهای مشتاقان همچنان ادامه داشت تا اینکه شرح مثنوی شریف به همت کریم زمانی منتشر شد و بسیاری را به تحسین واداشت. در مقدمه این کتاب بسیاری از مثنوی‌پژوهان آن را ستوده‌اند و از کار شگرفش تمجید کرده‌اند. در سال‌های اخیر اما کتابی منتشر شد که رویکردی خلاقانه پیش گرفته بود. «نردبان آسمان» به کوشش محمد شریفی، شرح مثنوی نبود یا به توضیح معانی سخت‌ودشوار هم کاری نداشت. او در این کتاب تمام مثنوی معنوی را به زبان نثر برگردانده. کتاب در واقع برای کسانی که می‌خواهند با فحوای قصه‌ها آشنا شوند، فوق‌العاده قابل استفاده است. البته بین متن گاهی هم ابیاتی نقل شده تا مخاطب از متن اصلی دور نباشد. نکته دیگر درباره تغییر فونت‌ها در این کتاب وزین است که ناشر و مؤلف توانسته‌اند از طریق آن، تفاوت قصه‌ها و تفسیر را نشان بدهند تا مخاطب سردرگم نشود. این کتاب در شمایلی شکیل و فاخر منتشر شده است.

2.

بدن هرگز دروغ نمی‌گوید

نویسنده: آلیس میلر

مترجم: امید سهرابی‌نیک

ناشر: نشر نو

64 هزار تومان

بیماری‌های جسمی حاصل چیست؟ نادیده گرفتن خودمان، اما نویسنده راهکاری عجیب در این کتاب دارد. او بر این باور است ما قبل از هر چیز باید به خودمان گوش بدهیم؛ یعنی آنچه در کودکی از سوی والدین به ما تحمیل شده و بعدها سرکوبش کرده‌ایم. نویسنده از شما نمی‌خواهد مقابل والدین‌تان بایستید بلکه باید بدانید چه بر شما گذشته است تا بتوانید آگاهانه آن را بپذیرید و از رنج‌های دوران کودکی، رهایی پیدا کنید. نویسنده در این کتاب بر این باور است که بدن ما تمام احساسات دوران کودکی را ضبط و نگهداری می‌کند و بعدها به جهت پذیرش برخی مسائل اخلاقی از جمله نیکی به پدرومادر، آنها را سرکوب می‌کند. این کتاب نمی‌خواهد این‌گونه مسائل اخلاقی را نفی کند بلکه قرار است به ما بیاموزد، اگر بتوانیم ببینیم دقیقا چه بر ما گذشته است، آن‌وقت است که می‌توانیم به‌جای قبول یک مسأله اخلاقی به شکلی کورکورانه، آگاهانه آن را بپذیریم. نویسنده کتاب، آلیس میلر، روان‌شناسی است که شهرتی جهانی دارد و در این کتاب به یکی از موضوعات قابل تأمل و تا حدی ممنوع پرداخته است.

3.

دوباره فکر کن

نویسنده: آدام گرنت

مترجم: محدثه احمدی

ناشر: سنگ

60 هزار تومان

«به کسانی که هنوز از ویندوز 95 استفاده می‌کنند می‌خندیم ولی خودمان به نظراتی چسبیده‌ایم که قدمت‌شان به سال 1995 برمی‌گردد.» مثال‌های گرنت در این کتاب فوق‌العاده‌اند و جالب اینجاست بدانید کتابش را دقیقا در روزهای درگیری سخت جهان با کرونا نوشته است. او از تجدیدنظر درباره باورهای‌مان صحبت می‌کند و آتش‌نشانی را مثال می‌زند که در میان شعله‌های برافروخته سرخ، زنده می‌ماند؛ نه به‌خاطر قدرت فرار، آمادگی جسمانی بالا یا حتی هوش برتر. او زنده ماند فقط برای اینکه توانسته در فرصتی کوتاه، تهدید پیش رو را از دریچه‌ای دیگر ببیند. جالب اینجاست بدانید آتش‌نشان مربوطه به اسم داج، اصلا هیچ آموزشی درباره لحظه فرار خود ندیده بود. او در انبوه شعله‌های پشت سر، در حال فرار است اما ناگهان فکری به ذهنش می‌رسد. کبریتی از جیب بیرون می‌کشد و جایی دیگر از صحرا را آتش می‌زند! همه گمان می‌کنند دیوانه شده است ولی در همین لحظه ناگهان حریق به سمتی دیگر می‌رود و داج زنده می‌ماند. این کتاب به گفته گرنت درباره ارزش بازاندیشی صحبت می‌کند و مثال‌ها و نمونه‌های ملموس فوق‌العاده دارد.

4.

انسان در جست‌وجوی معنا

نویسنده: ویکتور فرانکل

مترجم: مریم حسین‌نژاد

ناشر: سنگ

40 هزار تومان

کتاب «انسان در جست‌وجوی معنا» بارها با ترجمه‌های مختلف در ایران منتشر شده اما ترجمه اخیر آن به نظر انتخاب بهتری می‌رسد. در اهمیت آن باید گفت که یکی از کتاب‌های مهم قرن بیستم است؛ خاطراتی همراه با تحلیل یک روان‌پزشک برجسته که توانست تجربه وحشتناک بسیاری از قربانیان جنگ جهانی دوم را در کتابی کوتاه و تأثیرگذار روایت کند. فرانکل نابغه عرصه روان‌پزشکی بود و در دوره جوانی با فروید مکاتباتی داشت. بعدها اما گرفتار آتش فاشیسم شد و به‌ناچار روزگاری مدید را در اردوگاه‌های مختف نازی گذراند. در این مدت او تمام نزدیکانش را هم از دست داد. در بخشی از کتابش آورده: «سعی کردم اعتماد یکی از زندانیان قدیمی را جلب کنم… نزدش رفتم و کاغذ لول‌شده توی جیب کتم را به او نشان دادم و گفتم: «این نوشته‌ها مربوط به یک کتاب علمی است… به هر قیمتی شده، باید این نوشته‌ها را حفظ کنم… می‌فهمی؟…» لبخندی روی صورتش نقش بست. نخست جالب بود، بعد مسخره‌آمیز و توهین‌کننده، در نهایت با کلمه‌ای که در اردوگاه متداول بود، جوابم را داد: «کثافت!» در آن لحظه… با زندگی قبلی‌ام خداحافظی کردم.» (ص 29)

5.

صدام

نویسنده: کان کاگلین و ویل باردنورپر

ترجمه: بیژن اشتری

ناشر: ثالث

250 هزار تومان

آخرین کتابی که در آن اشاراتی از زندگی خصوصی و فرازوفرودهای صدام روایت شده، کتابی بود با عنوان «زنان دیکتاتورها» نوشته دایان داکرت، ترجمه محمدعلی عسگری. در کتاب «قرن دیکتاتورها» (ترجمه ابوالفضل الله‌دادی) هم که به‌تازگی منتشر شده، بخشی به صدام اختصاص داده شده. با این‌حال انتخاب‌های بیژن اشتری در ترجمه، محاسنی دارد که از جمله آنها می‌توان به تمامیت‌شان اشاره کرد. ترجمه بیژن اشتری در دو جلد به زندگینامه صدام پرداخته؛ جلد اول مربوط است به زندگی صدام تا زمان دستگیری‌اش به‌دست آمریکایی‌ها. جلد دوم هم به ماه‌های پایانی زندگی صدام حسین، دادگاه و اعدامش پرداخته می‌شود. در واقع با تلفیق این دو، کتاب تصویری دقیق از این دیکتاتور قرن به‌دست می‌دهد؛ دیکتاتوری که در پایان عمر به وضعیتی اسفبار افتاده بود و در عین حال شیفته پرستار آمریکایی‌اش شده بود: «صدام ریش گذاشت تا چهره جذاب‌تری برای این خانم پرستار داشته باشد. او مدام از نگهبانانش می‌پرسید با ریش جذاب‌ترم براش یا بی‌ریش؟ صدام حتی به این فکر افتاده بود که اگر از زندان آزاد شود با او ازدواج کند!»

6.

نَفَس

نویسنده: جیمز نستور

مترجم: علی‌اکبر عبدالرشیدی

ناشر: نون

60 هزار تومان

در این کتاب نویسنده موضوع جذابی را مطرح می‌کند؛ چگونه نفس کشیدن. او نفس کشیدن را هنری می‌داند که ملاحظاتی علمی بر آن مترتب است و با درست نفس کشیدن می‌توان برخی از مشکلات جسمی و شاید روحی را درمان کرد. به‌نظر نویسنده مهم نیست چه می‌خوریم، چه میزان ورزش می‌کنیم، مهم نیست چقدر لاغر، جوان یا خردمند هستیم. اگر درست نفس نکشیم، همه این مؤلفه‌ها از چرخه محاسبه سلامت ما دور می‌مانند. پس در موضوع صحت‌وسلامت، هیچ چیز مهم‌تر و باارزش‌تر از درست نفس کشیدن نیست؛ اینکه روزانه، 25 هزار بار به‌درستی دم‌وبازدم داشته باشیم، هوا را به درون ریه‌ها بفرستیم و پس از اندکی، آن را خارج کنیم. اما به گفته نویسنده، انگار انسان هنر درست نفس کشیدن را فراموش کرده است و چون درست نفس نمی‌کشد، پیامدهای خطرناکی را به جان خریده است. او معتقد است پاسخ سؤالات مرتبط با سلامت انسان را نباید در آزمایشگاه ریوی جست‌وجو کرد. پاسخ در خرابه‌های باستانی، کندوکاوهای باستان‌شناسی و در کنکاش پیرامون روش‌های تنفس پیشینیان در دسترس‌مان است.

7.

روزگار سخت

نویسنده: ماریو بارگاس یوسا

مترجم: مهدی سرائی

ناشر: نیماژ

75 هزار تومان

سال گذشته رمانی از نویسنده برنده نوبل سال 2010 منتشر شد که تحسین دوباره بسیاری از منتقدان را برانگیخت. ماریو بارگاس یوسا که حالا در آستانه 86 سالگی قرار دارد دوباره چنگ در آستین دیکتاتورها زده بود؛ با رمانی با عنوان «روزگار سخت». یوسا قبل از این هم در آثار خود بارها مهارت خود در قصه‌نویسی و شیوه روایت را ثابت کرده بود؛ از «گفت‌وگو در کاتدرال» و «سور بز» گرفته تا «جنگ آخرالزمان» و… «روزگار سخت» اما به لحاظ مضمون بیشتر به «سور بز» شباهت داشت. او با انتشار این رمان نشان داد که همچنان در کهنسالی، استاد روایت چنین داستان‌هایی‌ است؛ داستان‌هایی که تو را درون دالان‌های مخوف دیکتاتوری‌ها می‌برد. نکته مهم دیگر درباره «روزگار سخت» این بود که این بار رمان از زبان اصلی ترجمه شده بود. ترجمه‌های استاد عبدالله کوثری از آثار یوسا همچنان درخشانند اما کمتر پیش آمده بود آثار این نویسنده از زبان اصلی برگردان شده باشند. برخی صحنه‌های کتاب همچنان هولناک هستند؛ به‌خصوص زمانی که با خونسردی روایت می‌شوند؛ از جمله صحنه‌ای که یکی از کاراکترها درباره نحوه شکنجه‌هایش صحبت می‌کند؛ شکنجه‌ای همراه با آواز….

8.

نه فرشته، نه قدیس

نویسنده: ایوان کلیما

مترجم: حشمت کامرانی

ناشر: نشر نو

50 هزار تومان

«روح پراگ» با ترجمه خشایار دیهیمی چنان شناختی از ایوان کلیما، این متفکر و نویسنده خلاق به فارسی‌زبان‌ها داد که بعدها خوانندگان ایرانی مطمئن بودند اگر اثری از او بخوانند، با کتابی قابل تأمل مواجه خواهند بود. بعد از «روح پراگ»، آثاری هم از این نویسنده چک منتشر شد؛ از جمله «در انتظار تاریکی، در انتظار روشنایی»، «کار گل» و…. اولی رمانی بود با همان فضای اندوهباری که کلیما در مقالاتش از چک ارایه می‌داد و دومی هم مجموعه داستانی در همان حال‌وهوا. «نه فرشته، نه قدیس» اما به زندگی یک دندان‌پزشک می‌پردازد؛ کریستینا در پراگ زندگی می‌کند، در واپسین سال‌های قرن بیستم. او پدرش را به‌تازگی از دست داده و شوهرش هم در حال احتضار است. در عین‌حال مدتی است پسری جوان خاطرخواهش شده اما از آن‌سو، دخترش به اعتیاد افتاده. با این‌حال کریستینا از «گذشته» و «تاریخ» رهایی ندارد. مادربزرگ کریستینا در اردوگاه‌های کشتار جمعی نازی، به فجیع‌ترین شکلی کشته شده و این مرگ و این برهه از تاریخ هرگز از ذهنش بیرون نرفته. «نه فرشته، نه قدیس»، رمان قابل‌ تأمل دیگری از این نویسنده بزرگ است.

9.

قرن دیکتاتورها

نویسنده: اولیویه گِز

مترجم: ابوالفضل الله‌دادی

ناشر: ققنوس

75 هزار تومان

کتاب «قرن دیکتاتورها» نوشته اولیویه گِز به‌تازگی با ترجمه ابوالفضل الله‌دادی توسط انتشارات «ققنوس» منتشر و راهی بازار نشر شده است. البته کتاب به قلم اولیویه گز نیست و به‌همین دلیل هم روی عنوان آن آمده «ویراسته اولیویه گز». چراکه این نویسنده نوشته‌های دیگران درباره 20 دیکتاتور جهان را جمع‌آوری کرده. کتاب از این جهت خواندنی است که نویسنده به شکلی منتخب سراغ بخش‌هایی چالش‌برانگیز از زندگی هرکدام رفته؛ چه در کودکی، چه در دوران قدرت گرفتن و چه در سرازیری سقوط. هرچند می‌توان به‌تقریب حدس زد چه کسانی در این کتاب فهرست شده‌اند اما گذشته از لنین، استالین، موسولینی، هیتلر، صدام و …،‌ شاید با این اسامی کمتر برخورد کرده باشید: فیلیپ پتن، توجو هیدکی، تیتو، آلفردو استروسنر و ژوزف دِزیره موبوتو، غارتگر زئیر. او در بخشی قابل تأمل از کتابش آورده: «مردان قوی یا آنها که ادعا می‌کنند قوی‌اند، مثل پیشکسوتان غمزده‌شان راه‌حل‌هایی ساده برای مشکلاتی بیش از پیش پیچیده ارایه می‌دهند. این راه‌حل‌ها حول سه محور امنیت، هویت و مصرف صورت‌بندی می‌شود؛ سه‌گانه‌ای که از برزیل تا ایالات متحده و از ژاپن تا مجارستان به‌کار گرفته می‌شود. نقل قول هانا آرنت در ابتدای این پیشگفتار را به یاد بیاوریم: «در دنیایی همواره بی‌ثبات و غیرقابل درک، توده‌ها به نقطه‌ای می‌رسند که هم‌زمان به همه‌چیز باور دارند و هیچ‌چیز را باور ندارند و فکر می‌کنند همه‌چیز امکان‌پذیر است و هیچ‌چیز حقیقی نیست.»

10.

مهمانخانه بیوه‌های جوان

نویسنده: آزاده معاونی

مترجمان: معصومه فخار موحد، احمد قدیمی

ناشر: کتابستان معرفت

50 هزار تومان

چرا عده‌ای از زنان با داعش همراه شدند؟ گمان کلی شاید این باشد که اکثر آنها بی‌سواد یا فاقد تحصیلات بودند. در «مهمانخانه بیوه‌های جوان» اما خواهید فهمید که ماجرا به هیچ‌وجه به این شکل نبوده است. چون در این کتاب به زندگی 13 زنی که به داعش پیوستند، پرداخته شده؛ زنانی که بعضی از آنها اتفاقا تحصیلکرده بوده‌اند. در این کتاب در واقع به شکلی مستند، جایگاه زنان در بنا کردن خلافت ابوبکر بغدادی روایت می‌شود؛ روایتی که گاه و بی‌گاه رد پای آن را در بعضی دیگر خاطرات مربوط به فجایع داعش خوانده‌ایم. با این‌حال در این کتاب فقط با روایت‌های مربوط به اعراب یا مردم خاورمیانه مواجه نیستید بلکه بخشی از ماجرا در اروپا دنبال می‌شود؛ جایی که عده‌ای از زنان را با ترفندها و شیوه‌های مختلف به سمت داعش کشیدند. مطالعه کتاب را البته به هر کسی پیشنهاد نمی‌کنیم چون گاهی روایت‌هایی بسیار خشن از داعش ارایه می‌کند؛ جایی که زنان از دستگاهی به نام «درنده» صحبت می‌کنند؛ دستگاهی که روی تن زنان می‌کشیدند برای رنده کردن تن‌شان، برای شکنجه، تنبیه و….

11.

زیر تیغ ستاره جبار

(داستان یک زندگی در پراگ)

هدا مارگولیوس کووالی

مترجم: علیرضا کیوانی‌نژاد

ناشر: بیدگل

55 هزار تومان

«تبعید گروهیِ یهودیان از پراگ، دو سال بعد از وقوع جنگ شروع شد، در پاییز 1941… دستور رسیده بود که خودتان را به سالن آمفی‌تئاتر معرفی کنید و به‌قدر چند روز غذا بیاورید و چمدانی حاوی وسایل ضروری… داخل سالن آمفی‌تئاتر به دارالمجانینی قرون وسطایی شبیه بود… چند نفر را که حال‌ و روز بدی داشتند، روی تخت روان آوردند که در دم جان باختند… مردی چاق و ریزنقش با سری طاس روی چمدانش نشسته بود و ویولنش را می‌نواخت؛ انگار بلبشوی اطراف برایش هیچ اهمیتی نداشت. کنسرتوِ بتهوون را در دو ماژور می‌نواخت…» (ص 16) این شروع فاجعه است؛ زمانی که هدا کووالی، نویسنده و مترجم چک، زندگی خودش را با آغاز جنگ جهانی دوم پیش می‌برد و می‌رسد به تمام ابعاد یک حکومت دیکتاتوری. با این‌حال در مقاطعی از کتاب می‌گوید بین تمام اندوه و تأسف و مصائب، سمت زندگی ایستاده است: «من هنوز هم چهره‌اش را به یاد می‌آورم وقتی سعی می‌کرد با تمرکز، یک تخم‌مرغ آب‌پز را به سه قسمت مساوی تقسیم کند؛ یک تکه برای هر بچه… همین چیزها به روابط خارق‌العاده انسانی شکل می‌داد.» (ص 158)

12.

سازمان‌های امنیتی روس

نویسنده: پاتریک پنو

مترجم: سعید عطارها

ناشر: نشر نو، آسیم

15500 تومان

آقای ایکس شروع کرد به افشاگری. هیچ‌کس هم او را نمی‌شناخت. در رادیو «فرانتس اینتر»، بدون اینکه هویتش را فاش کند، شروع کرد به لو دادن پرونده‌های امنیتی. این کتاب هم بر اساس اطلاعات او تدوین شده؛ اطلاعاتی که داده‌های قبلی را اگر با آن مطابقت بدهید، گاهی به قطعیت گفته‌هایش می‌رسید. او در این کتاب بسیاری از پرونده‌های این یک قرن را بررسی می‌کند؛ از دوره استالین در روسیه گرفته تا بخشی از دوران پوتین. همراهش هم رمان‌نویس و روزنامه‌نگاری فرانسوی است که از تحلیل‌گران رادیویی «فرانتس اینتر» به‌شمار می‌رود. آقای ایکس در کنار او راجع به پشت پرده‌های انقلاب مخملی می‌گوید؛ همین‌طور قاتل تروتسکی و فجایع مخوف استالینی. در بخشی از کتاب می‌خوانید: «گند کار نزدیکی پوتین با محافل مافیایی، به شیوه‌ای عجیب، در سال 1999 درمی‌آید؛ زمانی‌که بعد از سوءقصدهای منتسب به چچن‌ها، به‌عنوان نخست‌وزیر بوریس یلتسین اعلام می‌کند که «تروریست‌ها را حتی تا مستراح خانه‌شان هم تعقیب و نابود خواهد کرد.»… با وجود این، استفاده از جملاتی اینچنین… این برداشت را القا می‌کند که او یقینا با رؤسای باندهای تبهکار، حشرونشر داشته است.» (ص284)

13.

هنر عشق ورزیدن

نویسنده: اریک فروم

مترجم: شهناز کمیلی‌زاده

ناشر: سنگ

27 هزار تومان

شاید این مشهورترین اثر اریک فروم، روانکاو و جامعه‌شناس برجسته آلمانی‌تبار باشد. او مثل بسیاری از چهره‌های برجسته قرن بیست، در کوران جنگ و مصائب مربوط به آن زیست. در آلمان به دنیا آمده بود و روانکاوی را در دانشگاه‌های کشورش خوانده بود اما بعد از قدرت گرفتن هیتلر ناچار به ترک زادگاه شد. قبل از جنگ جهانی دوم به آمریکا رفت و حتی تابعیت آنجا را نیز پذیرفت. فروم در دانشگاه کلمیبای آمریکا مشغول شد اما بعد از آن به مکزیک رفت و شاخه روانکاوی را در دانشگاه ملی مکزیک پایه گذاشت. «هنر عشق ورزیدن» یک دهه بعد از جنگ جهانی دوم منتشر شد. او در این کتاب همان‌طور که از نامش پیداست، به عشق می‌پردازد. فروم بر خلاف برخی پیشینیان، عشق را پدیده‌ای غیرقابل‌توصیف نمی‌داند؛ حتی آن را قابل تدریس می‌خواند؛ طوری که بتوان «عشق» را آموزش داد و بعد از آن به مهارتی در زندگی تبدیل کرد. او تا جایی پیش می‌رود که عشق را «یگانه پاسخ کافی و عاقلانه به مسأله هستی انسان» می‌داند. این تأکید اریک فروم باعث شده است در این کتاب به همین پاسخ بپردازد.

14.

فرشته‌ساز

نویسنده: استفان برایس

مترجم: سامگیس زندی

ناشر: آموت

120 هزار تومان

سامگیس زندی از جمله مترجمانی است که در سال‌های کار خود با دقت‌وحوصله آثار موردنظر را انتخاب می‌کند؛ همین است که باعث شده آثاری قابل تأمل را ترجمه کند و همراه با جریان بازاری ترجمه نباشد. حالا هم سراغ رمانی رفته به زبان هلندی از کشور بلژیک؛ ادبیاتی که کمتر کسی سراغش می‌رود. هرچند «فرشته‌ساز» مورد تحسین رسانه‌های بزرگی هم بوده. از جمله «ایندیپندنت» که درباره آن نوشته: «یک داستان بزرگ دربارۀ پسرهای آسمانی و آرزوهای بلند». ماجرا به دکتر ویکتور هوپپه برمی‌گردد که بعد از 20 سال به زادگاهش برگشته. او همراه خود سه نوزاد آورده و همه به او مشکوک‌اند. به‌تدریج مشخص می‌شود این سه نوزاد به‌شدت بیمار هستند. عجیب اینجاست خود دکتر هوپپه هم گرفتار مشکلاتی وخیم است. نویسنده «فرشته‌ساز»، استفان برایس، نویسنده بلژیکی رمان‌های مشهوری بوده. او در کنار شغل اصلی‌اش، معلمی، رمان و مقاله هم می‌نوشت. «فرشته‌ساز» را در سال 2005 منتشر کرد؛‌ رمانی که به‌عنوان یکی از 10 کتاب برتر زبان هلندی در بیست‌وپنج سال گذشته انتخاب شده. این کتاب پرفروش، نامزد جوایز ادبی فراوانی بوده: «آکو»، «لیبریس»، «جغد طلایی» و….

15.

فلسفه پرندگان

نویسنده: فیلیپ دوبوآ، الیز روسو

مترجم: کاوه فیض‌اللهی

ناشر: نشر نو

48 هزار تومان

«توکاها سه ساعت وقت نمی‌گذارند که تصمیم بگیرند آیا بروند و برای ماده‌ای زیبا آواز عاشقانه بخوانند یا نه: بی‌درنگ دست به‌کار می‌شوند. یا از این آواز خوشش می‌آید یا نه و به‌نظر نمی‌رسد هیچ پرنده‌ای در صورتی که آوازش جواب ندهد، نتیجه بگیرد که دنیا به پایان رسیده است.» همین تک‌جمله از کتاب «فلسفه پرندگان» شاید کافی باشد بدانید با چه نوع کتابی مواجه هستید. قرار است در همراهی زندگی پرندگان و تأملاتی فلسفی، از این موجود بلندپرواز بیاموزیم. نویسنده این کتاب، فیلیپ ژاک دوبوآ، پرنده‌شناس، بوم‌شناس و نویسنده 65 ساله فرانسوی است. او از کودکی شیفته پرندگان بود و تحصیلاتش در حوزه دندان‌پزشکی، بوم‌شناسی و انسان‌شناسی بوده. او در سال 1983 کمیته ملی تأیید حضور گونه‌های کمیاب را در فرانسه بنیان گذاشت. در سال 2011 نخستین فهرست از نژادهای منقرض‌شده و در خطر انقراض در فرانسه را تهیه کرد و آثار زیادی هم دارد؛ از جمله «عشق به پرندگان»، «سندرم قورباغه»، «روز با پرندگان» و…. در کنار او الیز روسو، کارشناس ارشد ادبیات است و در رشته فلسفه درس خوانده. او سال‌هاست برای حفاظت از جانوران تلاش می‌کند.

16.

تفنگ چخوف

بین نویسندگان جمله‌ای است که همیشه از چخوف مثال می‌زنند: «اگر تفنگی در داستانی به دیوار آویزان است، باید تا پایان شلیک کند». این جمله اشاره به این مضمون دارد که هیچ چیز بلااستفاده و بی‌کاربرد در داستان نباید حضور داشته باشد. وجه تسمیه کتاب احمد اخوت هم دقیقا همین جمله است؛ کتابی خواندنی از نویسنده و مترجم اصفهانی. او در کتاب‌های پیشین از این دست هم نشان داده بود چه قدرتی در روایت پاره‌هایی از زندگی نویسندگان و موضوعات نظری دارد. «تا روشنایی بنویس» از همین نویسنده دریچه‌ای بود رو به جهان نویسندگی؛ کتابی فوق‌العاده جذاب و خواندنی. احمد اخوت، مترجم و مؤلف خوش‌ذوق، با ظرافت و طنازی، پاره‌هایی از زندگی نویسندگان و شاعران را روایت کرده بود که می‌توانست برای هر علاقه‌مند ادبیاتی قابل استفاده باشد. اخوت حالا در کتاب «تفنگ چخوف» سراغ داستان کوتاه و برخی مؤلفه‌های آن رفته است؛ روایتی که با همان جذابیت‌های قلم این مؤلف همراه است. احمد اخوت مدرک دکترای زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی دارد و از یاران حلقه ادبی جنگ اصفهان بوده‌. همراه با «تفنگ چخوف»، اخوت کتاب دیگری با عنوان «خود نوشتن» هم منتشر کرده است.

17.

بگومگوهای زندگی مشترک

(به روایت مدرسه دوباتن)

مترجم: مریم خدادادی

ناشر: کرگدن

50 هزار تومان

«تسلی‌بخشی‌های فلسفه»، «جستارهایی درباره عشق»، «اضطراب اجتماعی»… علاقه‌مندان کتاب، نام دوباتن را با بعضی از این کتاب‌ها به‌ویژه «تسلی‌بخشی‌های فلسفه» می‌شناسند. در سال‌های اخیر دوباتن اما در قالب مدرسه‌ای به‌نام «مدرسه زندگی» دست به انتشار آزادی زده. «مدرسه زندگی» یک موسسه/مدرسه‌ مجازی است که باعث شد آلن دوباتن به‌خاطر فعالیت‌هایش شامل سخنرانی، انتشار جزوه‌ها و دیگر مراسم، جایزه‌ انجمن سلطنتی بریتانیا را دریافت کند و عضو این انجمن بشود. از این طریق آثار زیادی را هم تحت عنوان همین مدرسه منتشر کرد که یکی از آنها «بگومگوهای زندگی مشترک» است: «در پس دعوا واقعا فقط یک چیز از شریک زندگی‌مان می‌خواهیم: می‌خواهیم بدانیم او هنوز عاشق‌مان است. با سرسختیِ تمام دعوا می‌کنیم، نه به این دلیل که در این دادگاه، موکلی ما را برای دفاع از حقش استخدام کرده، بلکه به این دلیل که دچار رنجی عاطفی شده‌ایم، زیرا این رابطه ما را واداشته پیش چشم کسی که به او تکیه کرده‌ایم سخت آسیب‌پذیر باشیم… به جای اینکه لابه‌لای گریه و زاری‌مان از او بپرسیم آیا هنوز عاشق‌مان است و اگر این‌طور است، چرا این‌همه عذاب‌مان می‌دهد، به او می‌گوییم آدم گندی است!»

18.

آشوویتس یکتا

نویسنده: ماتیاس برودکرب

مترجم: مهدی تدیّنی

ناشر: کویر

55 هزار تومان

چه کسی بی‌رحم‌تر است؟ کدام جنایتکار، جنایتکارتر است؟ ماتیاس برودکُرب، نویسنده و گردآورنده کتاب، کوشیده نگاهی به دعوای تاریخ‌نگاران در تمام مباحث مربوط به فاشیسم، جنگ جهانی دوم و بلشویک‌ها بیندازد. آیا اگر انقلاب اکتبر 1917 در روسیه اتفاق نمی‌افتاد و حکومت وحشت‌وارعاب استالین متولد نمی‌شد، فاشیسمی همچنان در تقابل پا به عرصه می‌گذاشت؟ برودکرب سعی کرده در کتابش از جدال‌ها و جانبداری‌ها دوری گزیند و هر دو سوی میدان را به نقدی علمی بکشد. گزینش مقالات و گفت‌وگوهای کتاب نیز به‌گونه‌ای است که نگرش هر دو طرف را بازتاب می‌دهد: «مدت‌هاست که می‌دانیم یادآوری فراگیرِ آشوویتس برای ما زیانی ندارد، بلکه اتفاقا سود هم دارد. دیگر آنچه پدران و نیاکان ما به‌بار آورده‌اند، به حساب ما نوشته نمی‌شود بلکه مسأله خود ماییم و ما در این مورد اصلا کارنامه بدی نداریم. تا حدود بسیار زیادی چه اینجا در آلمان و چه در دیگر جاهای جهان، گرایش به همذات‌پنداری با قربانیان وجود دارد. دیگر کسی با جنایتکاران کاری ندارد. ناقص‌عقلیِ تاریخ نسبت به ما گویی خودبه‌خود متوقف شده است و این مسأله سرانجام باید سر می‌رسید.»

19.

دختران کارخانه

نویسنده: لسلی تی. چانگ

مترجم: ندا غیور

ناشر: کوله‌پشتی

78 هزار تومان

چین بیش از صدوچهارده میلیون کارگر مهاجر دارد که بزرگ‌ترین جمعیت مهاجر جهان است. اکثر این مهاجران که در کارخانه‌ها مشغول به‌کارند، دختران 16 تا 25 ساله هستند. لسلی چانگ سال‌ها در دونگوان زندگی کرده که مرکز تجمع کارخانه‌های جنوب چین است. به احتمال زیاد حین خواندن این متن وسیله الکتریکی یا لباسی داشته باشید که در یکی از این کارخانه‌ها تولید شده است. او در این کتاب، داستان این کارگران را نقل می‌کند؛ به‌خصوص دو دختر جوانی که سه سال زندگی‌شان را دنبال کرده است. چانگ دنیایی را به تصویر می‌کشد که تنها با گم کردن تلفن همراه‌تان ممکن است نامزد و دوستان خود را از دست بدهید؛ جایی که دروغگویی در مورد سن، تحصیلات و تجربه کاری اغلب لازمه پیشرفت است. جایی که می‌توانید با گذراندن یک دوره کوتاه کامپیوتر یا زبان انگلیسی به یک طبقه اجتماعی کاملا متفاوت پرتاب شوید. «دختران کارخانه» داستان‌های قدیمی ناگفته‌ای را درباره جمعیت عظیم زنان گمنامی روایت می‌کند که ساعت‌های بی‌شمار، اغلب در شرایطی خطرناک، کار می‌کنند تا کالاهایی را برای ما فراهم کنند که نمی‌دانیم چه داستان‌هایی پشت تولیدشان بوده است.

20.

رضا قاسمی

(در گفت‌وگویی بلند با محمد عبدی)

ناشر: بیدگل

43 هزار تومان

اولین بخش از این نوع کتاب‌ها در نشر بیدگل، گفت‌وگوی بلند محمد عبدی بود با سوسن تسلیمی؛ چهره‌ای درخشان در تئاتر و سینمای دهه پنجاه و اوائل شصت. خاطرات تسلیمی چنان در این کتاب خواندنی بود که به چاپ‌های متعدد رسید. با اینکه مستندهایی از زندگی سوسن تسلیمی پیش از آن هم پخش شده بود. حالا محمد عبدی سراغ یکی از چهره‌های برجسته در ادبیات داستانی ایران رفته است؛ رضا قاسمی. زندگی رضا قاسمی از دو جهت قابل بررسی است؛ اول اعتباری که در ادبیات داستانی کسب کرده و دوم، درخشش‌هایی که در موسیقی ایران داشته. درباره نکته اول باید گفت شاید همچنان درخشان‌ترین رمان ایرانی از دهه هشتاد تا کنون «همنوایی شبانه ارکستر چوب‌ها» باشد؛ رمانی که بخش‌هایی از آن متاثر از زندگی اندوهبار نویسنده در فرانسه است. رضا قاسمی در عرصه موسیقی هم نبوغ خاصی داشت؛ چنانچه شهرام ناظری بعد از مدتی کوتاه سه‌تارنوازی قاسمی، در آلبوم «گل صد برگ» با او همکاری کرد. این آلبوم یکی از ماندگارترین آثار شهرام ناظری است و رضا قاسمی، با اینکه مدتی کوتاه بود نوازندگی را آغاز کرده بود، توانست در کنار ناظری به اثری ماندگار برسد.