روزنامه خراسان

سقوط لیر به سقوط اردوغان می انجامد؟

 «ارکان تورک اوغلو» کباب‌فروشی در استان «ادیامان» در جنوب شرق ترکیه، سه سال پیش روی شیشه مغازه خود نوشته بود به هر فردی که دلار خود را تبدیل به لیر کند، یک وعده کباب مجانی می‌دهد. سه سال پیش تعداد قابل توجهی از مردم ترکیه مقابل صرافی ها و طلا فروشی ها صف کشیدند تا ارز و جواهرات خود را بفروشند و از «لیر»، پول ملی خود حمایت کنند. دعوت به فروختن «دلار و یورو [پنهان شده در] زیر بالشت‌های خود»، به درخواست رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور این کشور و سیاستمداران ارشد حزب حاکم عدالت و توسعه انجام شده بود،اما خیلی از آن ها   اکنون ، احساس می کنند اردوغان  نسبت به اعتماد شان خیانت کرده است. افزایش و نوسان زیاد لیر در بازارهای مالی ترکیه، مردم این کشور را هر روز و به تازگی هر ساعت شگفت زده می کند. در اعتراض به ناتوانی دولت در مهار تورم و حفظ ارزش پول ملی، صدها تن از شهروندان استانبول و آنکارا شامگاه سه شنبه به خیابان ها آمدند. آن ها این بار بر خلاف سه سال پیش، با حضور در خیابان ها،  قاشق های خود را به قابلمه ها می کوبیدند تا از «کفگیری که به ته دیگ خورده» و مالی که بر باد رفته، با رئیس جمهور کشورشان سخن بگویند.   دلایلی که باعث سقوط لیر شد «لیر» روز دوشنبه، نسبت به روز پیش از آن، سقوطی  17 درصدی را تجربه کرد. اگر این کاهش ارزش پول را زلزله ای 6 یا 7 ریشتری در بازار مالی ترکیه بدانیم، باید گفت که دولت رجب اردوغان پیش لرزه های متعددی را شاهد بوده که به تمامی آن ها طی سال های اخیر بی‌توجهی کرده است. دلایل متعددی که شخص اردوغان و سیاست هایش عامل آن بوده است. آن چه امروز درباره آن بحث های جدی می شود، دخالت مستقیم رئیس جمهور ترکیه در تصمیمات بانک مرکزی و سیاست های پولی این کشور است. رجب طیب اردوغان، بر خلاف جریان مسلط اقتصادی معتقد است که افزایش نرخ بهره بانکی تاثیری بر مهار نرخ تورم و کاهش نرخ برابری ارز ملی ندارد. برای همین با فشار بر بانک مرکزی ترکیه نرخ سود بانکی را به 15 درصد کاهش داد. رقمی پایین‌تر از نرخ تورم ٢٠ درصدی در این کشور. علاوه بر دخالت در امور اقتصادی، اظهارات و مواضع سیاسی شخص اردوغان و سپس دولتش نیز تاثیر مستقیم و سوئی بر ارزش پول ملی داشته است. ماه گذشته میلادی، اردوغان سفیران 10 کشور غربی را به دلیل حمایت از آزادی عثمان کاوالا (فعال سیاسی ترک) «عنصر نامطلوب» نامید و خواستار اخراج آن ها شد. او، هرچند روزهای پس از آن مواضع خود را تعدیل کرد، اما واکنش جامعه بین المللی خیلی سریع بر کاهش ارزش لیر تاثیر گذاشت. دوگانه رفاقت با غرب در قالب پیمان «ناتو» و شراکت با روسیه برای خرید سامانه پدافندی اس 400 و تبعات تحریمی آن، از جمله عوامل اثر گذار در کاهش ارزش پول ملی ترکیه است. علاوه بر این، اقدامات این کشور در مدیترانه شرقی با هدف اکتشاف و استخراج منابع نفت و گاز و اعتراض یونان و جمهوری قبرس به شورای اتحادیه اروپا نیز خود زمینه‌ساز چالش‌های زیادی در زمینه اقتصادی و تجاری برای ترکیه شده  و تحریم هایی را از سوی این اتحادیه علیه آنکارا به دنبال داشته است. ترکیه نزدیک به دو سال است که با حضور در مدیترانه شرقی و افزایش تلاش برای اکتشاف منابع هیدروکربن، جبهه‌گیری‌های جدی با یونان و جمهوری قبرس داشته  و حدود یک سال است که خود را درگیر اختلافات جنگ میان آذربایجان و ارمنستان در قره باغ کرده است. این جدای از اشغال و دخالت نظامی در عراق، سوریه و لیبی است که هزینه هنگفتی را بر شانه های دولت گذاشته است. اردوغان به انتخابات 2023 می رسد؟ پاسخ به این سوال کمی دشوار است و به عملکرد اردوغان در این زمینه بستگی دارد. اردوغان اگر می خواهد مردم کشورش مزه ثبات و توسعه اقتصادی را که احزاب اسلام‌گرا در دو دهه اخیر برای ترکیه به ارمغان آوردند از یاد نبرند، باید در ماجراجویی های سیاسی اش تجدید نظر کند. دخالت در امور بانک مرکزی توسط رئیس جمهور ترکیه، قطعا مولفه مهمی در کاهش ارزش پول ملی این کشور است، اما این ماجراجویی های سیاسی سال های ریاست جمهوری اردوغان، برای برپایی امپراتوری نوعثمانی اش است که اوضاع اقتصادی ترکیه را به این ورطه کشانده است. اردوغان 67 ساله که چند هفته ای است از بیماری وی سخن به میان آمده، باید بداند که نمی تواند با یک دست چند هندوانه را بردارد. اکنون، احمد داود اوغلو، دبیرکل «حزب آینده» و نخست‌وزیر پیشین ترکیه به همراه  کمال قلیچدار اوغلو، دبیر‌کل «حزب جمهوری خواه خلق» به عنوان دو رهبر اپوزیسیون از برگزاری انتخابات فوری و پیش از موعد سخن گفته اند. رجب طیب اردوغان اما گفته که زیر بار این فشار نمی رود و انتخابات طبق برنامه، در ژوئن 2023 برگزار خواهد شد. اگر اپوزیسیون بتواند مردم معترض را به صورت «گسترده» به خیابان ها بیاورد، شاید بتواند حزب حاکم عدالت و توسعه و شخص اردوغان را برای برگزاری انتخابات زودهنگام تحت فشار قرار دهد. تجربه پیروزی های قابل توجه در انتخابات شهرداری های سال 2019، مخالفان را برای کسب نتایج بهتر امیدوار کرده است. هرچند، اردوغان نشان داده که در صورت نیاز، سیاست مشت آهنین را در پیش خواهد گرفت، اما آیا اگر رئیس جمهور ترکیه از این مخمصه بگریزد، خواهد توانست در سال 2023 مخالفان پرتعدادی را که البته  اتحادی بین آن ها شکل نگرفته شکست دهد؟ اتحادی که اردوغان طی سال های گذشته با برچسب تروریست، وابسته به سازمان گولن یا کودتاچی، نگذاشته پیوند آن شکل بگیرد.   
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
وزیر کار:یارانه ثروتمندان به تدریج حذف می‌شود (شهروند) اتمام حجت هسته‌ای تهران (جوان)فرصت‌هاي ترامپيزم (اعتماد) اخبار ویژه (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
«تنها گریه کن» آخرین خواسته شهید13 ساله از مادرش  «ای نماد» نشانه اطمینان یا دردسر کسب و کارهای اینترنتی این «آتابایِ» تماشایی الاکلنگ سیاسی گروسی پنجمین باخت؛ عجله پدیده برای سقوط! آرمان قصاص شد سقوط لیر به سقوط اردوغان می انجامد؟ از دیوان ابطال؛ از آبفا اصرار تنفس هوای آلوده از جیب خالی گفت وگو با مجسمه ‌سازی که «همایون شجریان» را شوکه کرد! باهنر: نیروهای انقلابی وعده های غیرممکن ندهند پیام تبریک رهبر انقلاب به مناسبت هفته بسیج افزایش موارد ابتلا به آنفلوآنزا در آستانه هشدار فرار از دام شیادان آنلاین در بلک ‌فرایدی!