روزنامه خراسان
1400/09/06
گرمخانه های مشهد و چراغی که هنوز گرم نشده است
حدودا یک ساله است ،او را می توان کوچک ترین کارتن خواب شهر مشهد دانست.شب از نیمه گذشته است و او از شدت سرما خودش را کنار مادرش که غافل از آن چه در اطرافش می گذرد در حال کشیدن شیشه است جمع کرده است .زن هر از گاهی دود را به سمت صورت کودک فوت می کند تا شاید نشئگی کمی سرما را از او دور کند . کال اسماعیل آباد مشهد از گذشته های دور تا امروز به عنوان یکی از پاتوق های اصلی معتادان متجاهر و کارتن خواب ها شناخته می شود.تابلوی کلانتری در نور کم جان تیر چراغ برق در فاصله 200 متری از جایی که تعداد زیادی از معتادان در حال مصرف مواد مخدر هستند پیداست. به همراه جانشین سرپرست دادستان دادسرای عمومی و انقلاب مشهد، معاون اجتماعی و مشارکت های سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری مشهد و تعدادی از مسئولان گرمخانه های مشهد برای بررسی دلایل این که چرا معتادان متجاهر و کارتن خواب ها حتی در شب های سرد زمستان تمایل چندانی به رفتن به گرمخانه ها ندارند به این محل آمده ایم .سه معتاد کمی آن طرف تر از زن در تاریکی ایستاده اند و به حرف های ما با زنی که یک ریز شیشه می کشد گوش می دهند. ظرف های خالی یک بار مصرف غذا همه جا پراکنده شده است چند شعله آتش در بیابان دورافتاده ای که در تاریکی فرورفته روشن است ،در اطراف هر شعله آتش چند نفر در حال استعمال مواد مخدر هستند .سگی در نزدیکی معتادها در حال رفت و آمد است . انتقال کودک به بیمارستان و مادر معتاد به کمپ وقتی از کارتن خواب ها درباره دلیل نرفتنشان به گرمخانه سوال می کنیم هر کدام جوابی می دهند. یکی از آن ها می گوید:« اگر به گرمخانه برویم ما را به کمپ می برند» کودک خردسال چند بار دستش را به سمت شعله آتش می برد اما زن که بیشتر حواسش به استعمال مواد مخدر است بدون این که به ما نگاه کند می گوید : «من صد سال زندگی در بیابان ها را با یک ساعت زندگی در کمپ عوض نمی کنم ،ما راحتیم ،نه گرمخانه می رویم و نه کمپ. از سرما هم مردیم که مردیم .»وقتی می گوییم :«بچه ات از سرما یخ می زند »جواب می دهد : «او هم این جا راحت تر است. »جانشین سرپرست دادستان دادسرای عمومی و انقلاب مشهد می گوید:به دلیل وضعیت نامساعد کودک باید او را به بیمارستان و مادر را به کمپ منتقل کنیم .بعد از این که مادر سلامتش را به دست آورد در یکی از مراکز ،مادر و کودک در کنار هم قرار می گیرند. زنان معتاد متجاهر به مراتب آسیب پذیرتر از مردان هستند و چند سالی است جمع آوری زنان کارتن خواب را در دستور کار قرار داده ایم اما همچنان باید با تامین بودجه مناسب و پای کار آمدن همه دستگاه ها که وظیفه سامان دهی به معتادان متجاهر را دارند شرایط لازم برای جمع آوری و توان بخشی معتادان فراهم شود .»به محض این که متوجه می شود قرار است او را به کمپ ببرند مقاومت می کند و بعد از چند دقیقه با ورود نیروی انتظامی به محل ، زن ،سوار ون می شود تا به یکی از کمپ های مشهد که این روزها شرایط مالی خوبی ندارند و سازمان های مسئول 27میلیارد تومان به آن ها بدهی دارند منتقل شود .به محض دور شدن زن چند معتادی که کمی دور از او ایستاده بودند جلو می آیند و چند سیگار را که از دست زن روی زمین افتاده بر می دارند و در چشم به هم زدنی با تاریکی شب یکی می شوند.یکی دیگر از کارتن خواب ها می گوید :«به ما گفتند گرمخانه ها تعطیل است برای همین نرفتیم سال قبل در منطقه خواجه ربیع چند کارتن خواب مردند و شهرداری جسدشان را جمع کرد،هر چند همه ما کارتن خواب ها ،مرده های متحرکیم که فقط نفس می کشیم و راه می رویم.ما همان قدر فراموش شده ایم که بیابان های اطراف مشهد. » کارتن خواب ها چرا به گرمخانه نمی روند؟ بنا به اعلام گردانندگان گرمخانه هایی که به نام «سرای مهر »نام گذاری شده اند چند ون برای رساندن کارتن خواب ها به گرمخانه پیش بینی شده است اما کارتن خواب‌ها حاضر به رفتن در گرمخانه ها نمی شوند. این مسئولان در حالی این انتقاد را مطرح می کنند که کارتن خواب ها نیز دلایل خاص خودشان را برای حضور پیدا نکردن در این مراکز دارند .حامد یکی از کارتن خواب ها که 19 ساله است و از لهجه اش پیداست از شهرستان دیگری آمده می گوید : ما شب ها زباله گردی می کنیم و اگر بخواهیم به گرمخانه برویم آن قدر مسیرها دور و طولانی است که باید 30 هزار تومان کرایه بدهیم ،این در صورتی است که راننده در مسیر رسیدن به گرمخانه از بیابان های تاریک وحشت نکند و برنگردد. (مکثی می کند و ادامه می دهد) ساعت 2 و 3 تازه کار زباله جمع کردنمان تمام می شود اگر ساعت 3 هم به گرمخانه برسیم ساعت 7:30 صبح همه ما را از گرمخانه ها بیرون می اندازند ، همین بیرون یک گوشه شهر می خوابیم و تا لنگ ظهر هم که خواب باشیم کسی کاری به کارمان ندارد.من شب ها ترجیح می دهم به پاتوق زباله گردها بروم و پولی پرداخت کنم و آن جا راحت باشم تا خودم را برای رسیدن به گرمخانه به آب و آتش بزنم .اگر چند گرمخانه در مسیر نزدیک تر باشد راحت تر می توانیم به گرمخانه برسیم.بگذریم از این که من معتاد نیستم و به دلیل بی سرپناهی اگر یک زیر پله هم بدهند آن جا می خوابم. »او ادامه می دهد:«باور کنید کارتن خواب هم آدم است،سال قبل چند نفر در بیابان های اطراف مشهد مردند ولی از ترس این که آن ها را به کمپ بفرستند به گرمخانه نرفتند.» به همراه جانشین دادستان دادسرای عمومی و انقلاب مشهد و معاون اجتماعی و مشارکت های سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری مشهد به سمت یکی از گرمخانه ها در خیابان ... به راه می افتیم ،بعد از گذشتن از خیابان های تاریک که دورتادورش را بیابان گرفته است به گرمخانه می رسیم ،فضایی که قرار است کارتن خواب ها با آمدن به این محل از سرمای شدید شب های سرد زمستان جان سالم به در ببرند. در حال بازدید از گرمخانه هستیم و هر از گاهی یکی از کارتن خواب ها وارد می شود ، بعد از پذیرش لباس های تمیز به او داده می شود تا پس از استحمام برای خواب آماده شود.با وجود گذشت ساعاتی از تاریک شدن هوا تنها 9 نفر به این گرمخانه آمده اند.همه کارتن خواب ها بدون ماسک هستند و در تخت هایی که نشانی از فاصله گذاری اجتماعی برای جلوگیری از کرونا در آن دیده نمی شود،استراحت می کنند.به جز یک اتاق در دیگر اتاق ها فقط تعدادی تخت آهنی بدون تشک و پتو در کنار هم قرار گرفته اند و خبری از تجهیز نیست .چند نفر از کارکنان این گرمخانه بدون این که ماسک زده باشند در بین کارتن خواب ها در حال رفت و آمدند .اما از نکات مثبت این گرمخانه تمیزی پتوها،بالش و گرمای مناسب اتاق است که به وضوح به چشم می خورد.در مسیر خروج از گرمخانه ،کارتن خواب ها یکی یکی وارد حیاط گرمخانه می شوند. زیرزمینی به نام گرمخانه گرمخانه دوم محلی در میدان ... است، برای رسیدن به سالن اصلی که در زیرزمین قرار گرفته چند پله را پایین می رویم این جا گرمخانه ای است با سقف کوتاه و تهویه نامناسب که به زنان کارتن خواب اختصاص داده شده است ،امشب تنها یک کارتن خواب به این محل مراجعه کرده است .مسئول این گرمخانه می گوید شب هایی که هوا سرد می شود تعداد بیشتری کارتن خواب زن به این محل می آیند. »رویه بالش ها و ملافه ها تمیز است و به هر فردی که به این محل می آید هر شب ماسک و لباس های یک بار مصرف داده می شود. یک عدد بخاری با شیشه شکسته بین تخت ها قرار داده اند .وقتی از خطرناک بودن سیستم گرمایش این محل صحبت به میان می آید یکی از کارکنان ، بخاری بزرگ قرمز رنگی را که به تازگی آورده اند نشان می دهد و می گوید:« قرار است فردا شب این بخاری را نصب کنیم. » با خودم فکر می کنم آیا در این شرایط مرگ بر اثر گاز گرفتگی و آتش سوزی که در چند دقیقه اتفاق می افتد تا زمان نصب شدن این بخاری به کارتن خواب هایی که به این محل آمده اند امان می دهد؟ از پزشک ، پرستار ،تاییدیه آتش نشانی و بهداشت خبری نیست سومین گرمخانه به دلیل قرار گرفتن در داخل شهر با استقبال بیشتری از سوی کارتن خواب ها روبه رو شده است. یکی از کارتن خواب ها که بر اثر سقوط در کانال بتنی ،چشمش به شدت آسیب دیده روی تخت نشسته ،با این که دو شب از آمدنش به گرمخانه می گذارد هیچ اقدامی برای مداوای او انجام نشده است. از مسئولان این گرمخانه دلیل اعزام نشدن این کارتن خواب به بیمارستان را سوال می کنیم اما هیچ پاسخی دریافت نمی کنیم. عقیل قدرتی، معاون اجتماعی و مشارکت های سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری مشهد به یکی از پرسنل گرمخانه می گوید برای انتقال این کارتن خواب به بیمارستان به سرعت اقدام شود و اعلام می کند تمام هزینه درمان را شهرداری می پردازد.درست زمانی که قصد خارج شدن از این گرمخانه را داریم تاریکی محیط داخلی سرویس های بهداشتی و بوی شدید سیگار توجه ام را به خودش جلب می کند وقتی دلیل را سوال می کنیم مسئول گرمخانه اعلام می کند «سیم های برق اتصالی کرده و قرار است فردا برق کار بیاید» در این گرمخانه هم خبری از تجهیزات آتش نشانی به میزان نیاز نیست و با وجود آمار بالای معتادانی که بنا به اعلام مسئولان گرمخانه به این محل مراجعه می کنند فاصله گذاری بین تخت ها جهت رعایت پروتکل ها انجام نشده است. معاون اجتماعی و مشارکت های سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری مشهد در پاسخ به جانشین دادستان دادسرای عمومی و انقلاب مشهد که می پرسد :«آیا این محل تاییدیه آتش نشانی و بهداشت را دریافت کرده است می گوید:«طی چند روز آینده حتما مجوزها را می گیریم ».یکی از کارتن خواب‌ها که به این محل آمده می گوید: شاید بعضی مشکلات وجود داشته باشد اما این‌جا از کنار خیابان ماندن بهتر است، شرایط نظافت چند گرمخانه که من تا امروز آن‌جا رفته ام خوب است. به شرط پای کار بودن مسئولان پای کاریم عقیل قدرتی در پاسخ به سوال ما مبنی بر این که ظرفیت گرمخانه های مشهد چقدر است می گوید: گرمخانه خانه سبز 130 نفر،گرمخانه شهید میرزایی 70 نفر ، گرمخانه فجر که به زنان اختصاص دارد 30 نفر،گرمخانه عباس آباد در مفتح شرقی نیز 30 نفر و گرمخانه ای که در توس 61 در حال آماده سازی است 60 نفر ظرفیت دارد و در مجموع هم اکنون برای 300 نفر فضا داریم اما در صورت استقبال کارتن خواب ها به این میزان فضا افزوده می شود.سالن ورزشی بوستان بسیج را نیز در صورت اضطرار برای اسکان کارتن خواب ها در نظر گرفته ایم . معاون اجتماعی و مشارکت های سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری مشهد ضمن اشاره به استقبال نیروهای جهادی،مردم و هیئت امنای برخی از مساجد و بازارها برای تامین مکان خواب برای کارتن خواب ها اظهار می کند: دو مسجد و حسینیه نیز برای سرپناه دادن به کارتن خواب ها اعلام آمادگی کرده اند به عنوان مثال در قالب پویش گرمای همدلی مسجد فقیه سبزواری و مسجد امام سجاد(ع) در خیابان مفتح،حسینیه بازار فردوسی در طلاب ، کانون شهید بصیر در توس 83 نیز برای تامین سرپناه مناسب جهت کارتن خواب ها پای کار آمده اند .البته باید به این نکته توجه داشت که گرمخانه ها عمدتا برای پناه دادن به افراد بی پناهی است که قاعدتا نباید معتاد متجاهر باشند ولی با وجود این به این معتادان پناه داده می شود .اگر بهزیستی وظایفش را به درستی انجام دهد نیازی نیست شهرداری گرمخانه ها را به این موضوع اختصاص دهد.» الزامات رعایت پروتکل های بهداشتی در گرمخانه ها جانشین سرپرست دادستان دادسرای عمومی و انقلاب در این بازدید ضمن انتقاد از رعایت نشدن استانداردها و پروتکل های بهداشتی با توجه به شیوع بیماری کرونا می گوید : در کمپ ها ما الزام کرده ایم که بین هر تخت تا تخت دیگر بین 2.5 تا 3 متر فاصله باشد و بالطبع باید این موضوع در گرمخانه ها نیز رعایت شود موضوعی که تا حدودی به آن بی توجهی شده است. درباره استانداردسازی گرمخانه ها نیز باید فکری اساسی شود. » معاون اجتماعی و مشارکت های سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری مشهد در پاسخ به این انتقاد می گوید:در زمان پیک پنجم فاصله گذاری در گرمخانه ها انجام می شد و در ادامه درباره استانداردسازی نیز آتش نشانی و بهداشت حتما در آینده نزدیک برای کنترل استانداردها به گرمخانه ها می آیند.»عقیل قدرتی همچنین در تشریح دلیل اجرا نشدن استانداردهای لازم در گرمخانه ها تصریح می کند: در مجموعه شهرداری ما بازرسانی داریم و به شهرداران مناطق هم استاندارد سازی را اعلام کرده ایم ،اما باید به این نکته توجه داشت که تنها چند روز است که گرمخانه ها راه افتاده است قطعا در روزهای آینده استانداردسازی های لازم انجام می شود حتی در آیین نامه ها آورده ایم که کپسول آتش نشانی و مددکار اجتماعی باید حضور داشته باشند.ما به عنوان شهرداری در خدمت دستگاه های مسئول سامان دهی معتادان متجاهر هستیم به شرطی که مسئولان پای کار بیایند.» وی همچنین در پاسخ به انتقاد برخی کارتن خواب ها راجع به ساعت فعالیت گرمخانه ها و 24 ساعته نبودن این محل ها خاطر نشان می کند: هم اکنون از ساعت 16 تا 8 صبح ساعات کار گرمخانه هاست اما نامه نگاری هایی شده است تا در روزهای پر بارش و سرد 24 ساعته گرمخانه ها باز باشند. انتقاد نماینده شهرداری از سازمان های مسئول معاون اجتماعی و مشارکت های سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری مشهد ضمن انتقاد از کم کاری دانشگاه علوم پزشکی ،نیروی انتظامی ، صداوسیما ،بهزیستی ،فرمانداری و کمیته امداد می گوید :«شهرداری پای کار است اما باید دستگاه های محوری اقداماتی را انجام دهند و ما پشت سر آن ها همکاری می کنیم ولی این دستگاه ها پای کار نمی آیند .شهرداری هم اکنون برای گرمخانه ها 13 ون ،نیروی انسانی ،غذا و مکان را فراهم کرده است و به وظیفه خودش عمل می کند.» عقیل قدرتی می گوید:ما نمی خواهیم مثل سال گذشته بگوییم 10 گرمخانه داریم اما گرمخانه ها به رغم هزینه های بالا خالی بماند. امسال به همین منظور پویشی را راه اندازی کرده ایم و هم اکنون پنج گرمخانه آماده سازی شده است و سه گرمخانه دیگر نیز در صورت نیاز اضافه می شود . در حاشیه با 137 تماس گرفتیم اما... وضعیت نظافت هر چهار گرمخانه مناسب به نظر می رسد اما ضعف‌هایی وجود دارد که به نظر می رسد مسئولان شهرداری باید هرچه سریع تر برای رفع آن اقدام کنند. پس از چند بازدید از هر چهار گرمخانه فعال شهرداری در سطح شهر مشهد از مسئولان شهرداری خداحافظی می کنیم .برای بررسی وضعیت رسیدگی پرسنل 137 به تماس های مردمی در زمینه انتقال کارتن خواب ها به گرمخانه ساعت 23:15 در محل خیابان جانباز با شماره 137 شهرداری تماس می گیریم ، اما بعد از 15 دقیقه هیچ خبری از خودروی ون شهرداری نمی شود ، دوباره تماس می گیریم همان اپراتور که بار اول پاسخ گوی تماس ما بود گوشی را بر می دارد و در پاسخ به دلیل مراجعه نکردن پرسنل شهرداری برای انتقال کارتن خواب ها به نشانی که اعلام شده است می گوید: «همکارانمان سرشان شلوغ است و تا رسیدن به محل شاید به زمان بیشتری نیاز باشد. »در هوای سرد منتظر می مانیم ساعت عدد 12 شب را نشان می دهد به نظر می رسد 45 دقیقه زمان کمی برای رسیدگی به تماس مردمی با شماره 137 نباشد اما با وجود این خبری از حضور پرسنل رسیدگی کننده به موضوع انتقال کارتن خواب ها به گرمخانه نیست. هوا سردتر شده اما انگار دو بار تماس با شماره تلفن 137 بی فایده است به ناچار محل را ترک می کنیم . زباله گردهای زیادی در سرمای شهر پرسه می زنند. زباله گردها و کارتن خواب هایی که اگر رسیدگی به آن ها جدی تر باشد شاید از سرمای زمستان امسال جان سالم به در ببرند.در مسیر برگشت تصویر کودکی حدودا یک ساله که خودش را کنار مادر کارتن خوابش از شدت سرما جمع کرده بود در ذهنم تکرار می شود .
سایر اخبار این روزنامه
گرمخانه های مشهد و چراغی که هنوز گرم نشده است
نشست پیش همایش بزرگداشت عالم وارسته آیت‌ا... سید جواد خامنه‌ای(ره)
خاک های بر باد رفته
بارش‌پول در خانه با ریختن دارچین روی تراول؟!
در اصفهان چه خبر بود؟
اتفاقات دیروز اصفهان به ضرر کیست؟
عزم صعود تا مدار 36 هزار کیلومتری
شعر مقاومت در سرزمین پایداری و عزت
آخرین خط و نشان ها قبل از 8آذر
پایانی بر قاچاق رسمی؟
ماجرای کلاهبرداری میلیاردی بافروش خودرو های اجاره‌ای !
عکس یادگاری زیر دوربین مرگ!
