عزم صعود تا مدار 36 هزار کیلومتری

  مصطفی عبدالهی- شورای عالی فضایی دیروز به ریاست رئیس‌جمهور تشکیل شد تا به گفته وزیر ارتباطات، پس از یک دهه وقفه، برگزاری جلسات این شورا  از سر گرفته شود و برنامه‌های این صنعت شتاب بگیرد. بازدید رئیسی از دستاوردهای صنعت فضایی   آیت‌ا... سیدابراهیم رئیسی صبح دیروز، ابتدا از دستاوردهای صنعت فضایی کشور بازدید کرد و پس از آن در جلسه شورای عالی فضایی گفت: «این‌که بعد از حدود ۱۱ سال اولین جلسه شورای عالی فضایی تشکیل می‌شود، نشان‌دهنده عزم این دولت برای توسعه این صنعت است».   رئیس دولت این را هم گفت که: «اگر در صنعت فضایی و فضای مجازی حضور نداشته باشیم مجبور خواهیم شد در اتوبان ساخته‌شده توسط دیگران حرکت کنیم». کوتاه کردن مسیر تحقق یک هدف رئیسی از هدف‌گذاری برای رسیدن به مدار 36 هزارکیلومتری زمین هم سخن گفت؛ هدفی که دستیابی به آن، مطالبه رهبر معظم انقلاب نیز بوده است. به گفته رئیس‌جمهور، «دستیابی به این هدف یک مسیر حداقل ۱۰ساله است، اما مطمئنیم که به فضل خدا، این مسیر کوتاه و کوتاه‌تر خواهد شد». برای این‌که بدانیم چرا دستیابی به این مدار بسیار مهم است، لازم است این اطلاعات را درباره مدارها و ماهواره‌های قرارگرفته روی آن‌ها داشته باشیم:   ماهواره‌های مدار پایینی زمین(LEO): به ماهواره‌هایی که در فاصله نسبتاً کمی از سطح زمین قرار دارند(بین160 تا2000 کیلومتر فاصله)ماهواره‌های مدار پایینی یا لئو گفته می‌شود. برخی از ماهواره‌های هواشناسی و سنجش از دور از این نوع‌اند. ماهواره‌های مدار میانی(MEO): مدارهای بالای 2هزارکیلومتر و کمتر از 36هزار، شامل ماهواره‌های مدار میانی هستند و معمولا ماهواره‌های مکان‌یاب و مخابراتی پوشش‌دهنده قطب‌های شمال و جنوب در این مدار مستقر می‌شود. ماهواره‌های مدار بیضوی بالا(HEO): مدارهای هئو با این مشخصه شناخته می‌شوند که ارتفاع نقطه حضیض آن‌ها بسیار کم و ارتفاع نقطه اوج‌شان بسیار زیاد است. این مدارها برای پاره‌ای از کاربردهای مخابراتی مناسب است. چرا مدار ژئو برای کشورها مهم است؟ و این هم اطلاعاتی درباره مداری که در تیررس محققان ایرانی قرار گرفته است: ماهواره‌های مدار ژئو(GEO): مهم‌ترین مداری که دستیابی به آن نیازمند دانش و توان فنی کشورهای صاحب چرخه فضایی است، مدار «ژئو» است که در فاصله 36هزار کیلومتری از سطح زمین قرار دارد و هم‌اکنون تعداد اندکی از کشورها از جمله روسیه، آمریکا، چین، ژاپن و هند توان اعزام ماهواره به آن را دارند. رساندن ماهواره به این مدار، هم از جنبه‌ اقتصادی برای کشور آورده دارد، هم ابزاری برای حفظ دارایی‌های فضایی کشور است و هم اقتدارآفرین است؛ به همین دلیل محققان صنعت فضایی کشور ما، درصدد دستیابی به آن هستند. افق 4ساله تا دستیابی به مدار 36 هزار کیلومتری «عیسی زارع‌ پور» وزیر ارتباطات که پیش از این، از کم‌توجهی دولت قبل به صنعت فضایی و به محاق رفتن این صنعت انتقاد کرده بود، پس از جلسه دیروز شورای عالی فضایی، خبرهای امیدبخشی داد و گفت: «هم‌اکنون کشور ما به شرایط تثبیت فناوری پرتاب ماهواره به مدار لئو نزدیک شده و علاوه بر آن با تاکید رئیس‌جمهور، به گونه‌ای برنامه‌ریزی خواهیم کرد که در افق ۱۴۰۴ به مدار ۳۶ هزار کیلومتری دست یابیم». اثرگذاری صنعت فضایی در آب، محیط زیست و هوانوردی سخنگوی دولت هم دراین‌باره توئیتی منتشر کرد و نوشت: «برگزاری جلسه شورای عالی فضایی پس از ده سال نویدبخش آینده روشن فضایی ایران است که می‌تواند در بهبود کیفیت محیط زیست، مخابرات، مدیریت آب و کشاورزی، دریانوردی، هواشناسی و... مؤثر باشد. ان‌شاءا... عقب‌افتادگی سال‌های اخیر جبران و از دانشمندان ایرانی حمایت خواهد شد».          رئیس سازمان فضایی ایران در گفت و گو با خراسان:    بازنگری در برنامه برای شتاب حرکت به سمت مدار 36هزار کیلومتری  سازمان فضایی ایران از سال 1382 تشکیل شده است و وظیفه اجرا و پیگیری سیاست‌گذاری‌های شورای عالی فضایی را برعهده دارد. توسعه فناوری ماهواره‌ای و مخابراتی فضایی، استفاده از دانش بومی و تقویت همکاری‌های بین‌المللی نیز از جمله وظایف این سازمان است. دکتر«مرتضی براری»، معاون وزیر ارتباطات و رئیس این سازمان، پس از جلسه دیروز شورای عالی فضایی، در گفت‌وگو با خراسان به توانمندی‌های کشور در این صنعت و برخی موضوعات مطرح در جلسه اشاره کرد: * ما جزو 10 کشور برتر جهان هستیم که چرخه کامل فناوری فضایی و توان پرتاب ماهواره را داریم، ضمن آن‌که دیگر مزیت مهم ما در اختیار داشتن نیروی انسانی بسیار توانمند این عرصه است. * تاکنون توانسته‌ایم به مدار 250 کیلومتری زمین دسترسی پیدا کنیم و چند سالی است اقدامات لازم برای رسیدن به مدار 500 کیلومتر به بالا نیز آغاز شده است. * یکی از مزیت‌های تشکیل جلسه دیروز، هم‌افزایی ارکان و بازیگران صنعت فضایی بود که همه دور هم جمع شدیم و رئیس‌جمهور نیز بر شتاب‌بخشی و همگرایی در این صنعت تاکید کردند. * بسیار خوش‌بین هستیم که در آینده نزدیک، بتوانیم دسترسی‌مان به مدار لئو را تثبیت کنیم و ان‌شاءا... تا آخر سال هم خبرهای خوبی دراین‌باره خواهیم  داشت. * فناوری فضایی در بسیاری از حوزه‌ها از جمله صنعت کشاورزی، مدیریت بلایای طبیعی، منابع آبی، محیط زیست و آلودگی هوا، می‌تواند نقش موثری داشته باشد و رئیس‌جمهور هم تاکید داشتند که برای کاربردی‌کردن این صنعت تلاش بیشتری شود. * دستیابی به مدار 36 هزار کیلومتری، موضوع مهم بررسی‌شده در این جلسه بود که مقرر شد برنامه ارائه‌شده توسط سازمان فضایی، با رویکرد شتاب‌دهی به این پروژه، بازنگری شود. * خوشبختانه رئیس‌جمهور بر استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و استارتاپ‌ها و حمایت از آن‌ها هم تاکید داشتند و مقرر شد به گونه  ای برنامه‌ریزی کنیم که سهم آن‌ها در توسعه برنامه فضایی افزایش یابد. * از دکتر براری درباره مهم‌ترین چالش این صنعت هم پرسیدیم و او گفت: «تامین منابع اعتباری از چالش‌های جدی ماست و آقای رئیس‌جمهور قول دادند از تخصیص منابع مالی این صنعت، به طور جدی حمایت کنند».