روزنامه وطن امروز
1400/09/07
رفع انسداد قفقاز بدون دالان زنگزور
گروه بین‌الملل: نشست سه‌جانبه سوچی میان رهبر کرملین با سران ارمنستان و آذربایجان می‌تواند به منزله پایان جنگ مرزی در قفقاز جنوبی باشد. «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه، «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهوری آذربایجان و «نیکول پاشینیان» نخست‌وزیر ارمنستان روز جمعه همزمان با سالگرد امضای توافقنامه آتش‌بس 2020 با هدف رفع همه خصومت‌ها در قره‌باغ، دیداری سه‌جانبه و ۳ ساعته در سوچی برگزار کردند. این در حالی بود که باکو و ایروان، ۲ هفته پیش از این نشست وارد دور جدیدی از مناقشات مرزی در مناطق لاچین (قره‌باغ) و سیونیک (ارمنستان) شده بودند که با تلفات و خساراتی برای هر ۲ طرف همراه بود ولی فورا با وساطت و میانجیگری مسکو وضعیت آرام شد. بر اساس اعلام وزارت دفاع ارمنستان، در نتیجه درگیری‌های آبان، ۱۳ سرباز ارمنی اسیر، ۶ نفر کشته و ۱۹ نفر مفقود شدند. جمهوری آذربایجان نیز به نوبه خود از کشته و زخمی شدن ۱۷ نفر از نیرو‌های خود توسط طرف ارمنی خبر داد. یکی از عوارض مهم درگیری در این منطقه، باز شدن پای بازیگران غیربومی از جمله رژیم صهیونیستی، ترکیه، آمریکا، انگلیس و دیگر اعضای ناتو به تحولات منطقه قفقاز جنوبی بود. رئیس‌جمهور روسیه به عنوان میزبان نشست سوچی که در این یک سال نقش حکم را در اختلافات میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان بازی کرده، در این دیدار از هر ۲ طرف خواست اختلافات را کنار بگذارند و ابراز امیدواری کرد طرفین در این ملاقات تصمیمات موثری اتخاذ کنند تا دیدار آتی حدودا ۳ هفته دیگر آنها در بروکسل، به حکمیت اتحادیه اروپایی در روز ۱۵ دسامبر نتیجه‌بخش‌تر باشد. پوتین همچنین بر ایجاد مکانیسم‌هایی برای تعیین مرزها و تعیین حدود بین ۲ کشور تاکید و پیش‌بینی کرد بزودی فعالیت گروه مربوط به رفع انسداد راه‌های مواصلاتی در منطقه قفقاز آغاز و تصمیمات مهمی در این ارتباط گرفته شود. او همچنین گفت: «به عنوان نخستین گام، ما درباره رفع انسداد کریدورهای حمل‌و‌نقل صحبت کردیم؛ این درباره ارتباطات راه‌آهن و جاده صدق می‌کند». با این وجود نه رهبر روسیه و نه رئیس حکومت باکو، در این نشست و پس از آن، اشاره‌ای به طرح دالان زنگزور نکردند که مدنظر جمهوری آذربایجان و ترکیه برای اتصال این ۲ کشور از طریق منطقه خودمحتار نخجوان و استان سیونیک در جنوب ارمنستان است. این در حالی است که نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان درست پیش از سفر به سوچی، به طور مطلق موضوعیت چنین طرحی را رد کرده و گفته بود حتی حاضر نیست در این باره مذاکره کند. او در حضور پوتین و علی‌اف تصریح کرد کشورش آماده آغاز گفت‌وگو‌ها برای رفع انسداد راه‌های مواصلاتی منطقه و تعیین و علامت‌گذاری مرزی میان ۲ کشور است اما هیچ اشاره‌ای به پذیرش دالان پیشنهادی باکو از خاک کشورش نکرد. از سویی، علی‌اف در سوچی روسیه را شریکی راهبردی برای باکو خواند و گفت آماده همکاری‌های جدید با همسایه غربی خود بعد از رویارویی طولانی‌مدت با ایروان است. پاشینیان نیز تمایل کشورش را برای عصر توسعه صلح‌آمیز در منطقه تأیید کرد. با آنکه در نهایت سران باکو و ایروان پیمانی قطعی را امضا نکردند اما عزم‌شان را برای گام برداشتن در مسیر صلح نشان دادند. مهمترین موضوعی که ۳ طرف در این نشست برای انجام آن تصمیم گرفتند، آغاز به کار یک کمیسیون دوجانبه آذری- ارمنی برای مشخص کردن حدود مرزی ۲ کشور و تعیین مرزهای بعدی آن با کمک روسیه بود. «نیکولای سیلایف» محقق روس در امور قفقاز در این باره معتقد است: «این امر به جلوگیری از تشدید تنش در مرزها (قره‌باغ کوهستانی) که ثبات را در منطقه در ماه‌های اخیر تضعیف کرده، کمک می‌کند».
