روزنامه وطن امروز
1400/09/08
چالش جدید سینما
گروه فرهنگ و هنر: از اواسط اسفندماه 98 که تمام فعالیت‌های کشور تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا قرار گرفت، فعالیت سینماهای سراسر کشور با تعطیلی مواجه شد. طی یک سال و اندی گذشته چند مرتبه هم به صورت محدود سینماها به طور نصفه و نیمه فعالیت می‌کردند تا اینکه از یک ماه گذشته با افزایش واکسیناسیون سراسری در کشور شاهد بازگشایی کامل سینماهای سراسر کشور بودیم و در چند هفته گذشته به تناوب فیلم‌های جدیدی به چرخه اکران سینماها اضافه شده‌اند. این روزها فیلم‌هایی چون «گشت ارشاد ۳» به کارگردانی سعید سهیلی، «دینامیت» به کارگردانی مسعود اطیابی، «قهرمان» ساخته اصغر فرهادی، «منصور» به کارگردانی سیاوش سرمدی، «پوست» ساخته برادران ارک، «آتابای» ساخته نیکی کریمی، «آپاچی» به کارگردانی آرش معیریان، «حکم تجدیدنظر» به کارگردانی محمدامین کریم‌پور، «تومان» به کارگردانی مرتضی فرشباف، «شهر گربه‌ها» ساخته سیدجواد هاشمی و «رمانتیسم عماد و طوبا» به کارگردانی کاوه صباغ‌زاده روی پرده سینماها رفته است و همانطور که پیش‌بینی می‌شد در میان این آثار فیلم‌های کمدی «گشت ارشاد 3» و «دینامیت» در صدر فروش قرار گرفتهاند. از سوی دیگر همزمانی بازگشایی کامل سینماها در دوران کرونا با اوایل فعالیت وزارت ارشاد در دولت سیزدهم، این مساله را به چالشی برای مدیران جدید سازمان سینمایی تبدیل کرده است، زیرا مدیران جدید سازمان سینمایی از یک سو با حجم بسیاری از فیلم‌های سینمایی آماده پخش مواجه هستند که همه مراحل اخذ مجوزهای خود را در چارچوب دولت دوازدهم طی کرده‌اند و پس از حدود 2 سال تعطیلی سینماها سازندگان این آثار با اشتیاق فراوان در صف طولانی اکران قرار گرفتهاند و از سوی دیگر، این مدیران با کارشناسانی مواجهند که انتقادات اساسی و بعضا درستی به محتوای برخی آثار روی پرده سینماها دارند که در برخی مواقع این انتقادات به اوج خود می‌رسد و موجب تغییرات اصلاحی در فیلم‌ها هم میشود. از این میان می‌توان به انتقادات از محتوا و برخی صحنه‌های فیلم «شهر گربه‌ها» اشاره کرد که اگر بیانیه سیدجواد هاشمی به عنوان کارگردان فیلم منتشر نمی‌شد و این کارگردان داوطلبانه خواستار برخی اصلاحات در فیلم نمی‌شد، معلوم نبود سازمان سینمایی چه برنامه مشخصی برای مهار این چالش داشت و آخر و عاقبت فیلم «شهر گربه‌ها» در مواجهه با منتقدان چه می‌شد. در ادامه بد نیست نگاه کوتاهی به بخشی از بیانیه سیدجواد هاشمی، کارگردان «شهر گربه‌ها» در واکنش به انتقادات نسبت به محتوای این فیلم داشته باشیم. هاشمی در بخشی از بیانیه گفته است: «فیلم را اصلاح خواهم کرد تا این تصور به وجود نیاید که برای من نظرات و عواطف دینداران و افراد مذهبی که همیشه به من لطف داشتند، مهم نیست. بعد از اصلاح برخی پلان‌ها و انجام مراحل فنی، نسخه جدید فیلم در اختیار سالن‌های سینما قرار خواهد گرفت. متاسفانه فیلم را ندیده قضاوت کردند، در حالی که داستان و پیام فیلم «شهر گربه‌ها» مبارزه با ترامپ و خوی استکبارستیزی است». به هر حال این بیانیه هوشمندانه سیدجواد هاشمی، موجب کوتاه آمدن منتقدان شد اما همچنان بسیاری از کارشناسان، انتقادات بسیاری نسبت به محتوای آثاری چون «گشت ارشاد 3» و «دینامیت» دارند و چه بسا در ادامه اکران آثار مختلف این انتقادات نسبت به سایر آثار نیز با شدت بیشتری ادامه یابد که مسؤولان سازمان سینمایی را با چالش‌های مختلفی مواجه خواهد کرد. اما در این گزارش، ذکر این نکته ضروری به نظر می‌رسد که مسؤولان سینمایی وزارت ارشاد در دولت سیزدهم در شرایط پیچیده‌ای قرار گرفتهاند، زیرا با تعداد قابل توجه فیلم در صف اکران مواجهند که در ارائه مجوز فیلمنامه‌ها، مجوز ساخت و نمایش آثار کوچک‌ترین سهم و نقشی نداشته‌اند و به نوعی در عمل انجام شده قرار گرفتهاند و اگر قرار باشد جلوی نمایش بسیاری از این آثار را بگیرند عملا باید تا یک سال آینده سینماهای کشور را تعطیل کرد و از طرف دیگر با عدم اکران هر اثری، لطمات جبران‌ناپذیر مادی و معنوی به عوامل پرشمار جلوی دوربین و پشت دوربین وارد میشود که تاثیرات منفی آن به مرور به ضرر صنعت سینمای کشور خواهد بود. اینجاست که به نظر می‌رسد مدیران جدید سازمان سینمایی به جای عدم اکران آثار، باید دنبال راهکارهای تعاملی مناسب میان اهالی سینما و منتقدان باشند تا در لابه‌لای این تعاملات، برخی سکانس‌ها مورد بحث قرار گیرد و تعدیل یا حذف شود تا به این صورت هم هیچ فیلمی از پرده سینما پایین کشیده نشود و هم تا حدی دغدغه منتقدان و دلسوزان فرهنگ و هنر برطرف شود. در پایان روی سخن‌مان با برخی کارشناسان است که این روزها در گفت‌وگو با رسانه‌ها به جای ارائه راهکار برای برون‌رفت از وضعیت و چالش فعلی، نسخه حذف تمام فیلم‌های روی پرده را از سینماهای حوزه هنری در سراسر کشور می‌دهند تا به نوعی صرفا صورت‌مساله را پاک کنند. امیدواریم تمام کارشناسان که داعیه دلسوزی فرهنگ و هنر ایران اسلامی را دارند ضمن بیان مشکلات، به ارائه پیشنهادهای راهبردی هم فکر کنند. *** فراستی: «قهرمان» از نمای اول تا آخر گدایی جایزه است مسعود فراستی، منتقد سینما گفت: روشن است که فیلم «قهرمان» جایزه می‌خواهد، اگرنه خود فیلم به عنوان یک پیکر واحد زنده که با ما تعامل کند، نیست. این فیلم از نمای اول تا آخر به نظر من گدایی جایزه است. به گزارش «وطن‌امروز»، مسعود فراستی که در برنامه «هفت» با موضوع بررسی و نقد فیلم قهرمان ساخته اصغر فرهادی حضور یافته بود، در نقد این فیلم اظهار داشت: فیلم قهرمان فیلمنامه‌ای کاملا شلخته دارد و از ۲ پلات فیلم ساخته شده که یک پلات آن کاملا فیلمفارسی است. وی افزود: فیلمفارسی داستان کیف و طلا است و هیچ چیزی از آن نگاه امروزی ندارد و کاملا می‌تواند 2 هزار سال پیش اتفاق بیفتد و امروز رخ دهد و اصلا معلوم نیست برای کجاست. اگر نقش رستم اول فیلم را بردارید، فیلم مطلقا در فیلمنامه محیط را نشان نمی‌دهد و اصلا چرا شیراز؟ چرا بندرعباس نه، چرا گیلان نه؟ یعنی هیچ چیزی به اسم مکان و فضا در فیلمنامه نیست. منتقد سینما گفت: فیلمساز بازی می‌دهد. شعار سیاسی می‌دهد، پس می‌گیرد. دوباره قهرمان ضدقهرمان میشود، بی‌قهرمان میشود. رسما قهرمان را پس می‌گیرد. این دیگر قهرمان نیست. فیلم علیه قهرمان است و این دیگر سیاسی است. وی در واکنش به این گزاره که اصغر فرهادی سیاسی نیست، گفت: حتما سیاسی نیست، چون ما با یک آدم طبقه متوسط طرفیم که[در گذشته] در حدی طبقه خودش را می‌شناخت و الان نشان می‌دهد دیگر نمی‌شناسد. فیلم اساسا به هیچ کدام از آدم‌هایی که در فیلم گذاشته که تماما طبقه متوسط رو به پایین هستند، سمپاتی ندارد. وقتی سمپاتی ندارد یعنی هیچ تعهدی هم ندارد. حتی توهین کند و دوربین از بالا می‌گیرد. روشن است که فیلم جایزه می‌خواهد، اگرنه خود فیلم به عنوان یک پیکر واحد زنده که با ما تعامل کند، نیست. این فیلم از نمای اول تا آخر به نظر من گدایی جایزه است و آن شکنجه بچه یک چیز جدید در آثار فیلمساز است. یک شکنجه و محاکمه است که خیلی غیرانسانی است و پس گرفتن آن هم هیچ چیزی از بار آن کم نمی‌کند.