روزنامه خراسان
1400/09/09
40 دقیقه چالش با سرپرست اداره رقابت ساترا
روز شنبه 6 آذرماه سازمان تنظیم مقررات رسانههای صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا) میزبان جلسه هم‌اندیشی با حضور شماری از مدیران پلتفرم‌های وی‌اودی، درباره الزامات رقابت در بازار فیلم و سریال آنلاین بود؛ مدتی پس از انتشار پیش نویس «الزامات رقابت در بازارهای صوت و تصویر فراگیر»،ساترا با برگزاری این جلسه و انتشار پیش نویس سند یاد شده، تلاش می‌کند تا در عرصه فیلم و سریال آنلاین، از به وجود آمدن انحصار جلوگیری کند و بازاری رقابتی را به نفع مخاطبان رقم بزند. در عین حال که بسیاری معتقدند ساترا چون زیر مجموعه صدا و سیما و به عبارتی رقیب دیگر پلتفرم‌هاست، نباید در جایگاه رگولاتور باشد. این در حالی است که به تازگی بعضی اقدامات مانند ایجاد یک وی‌اودی رایگان توسط خود سازمان صداوسیما، به عنوان اقدامات ضد رقابتی سروصدای زیادی به پا کرده است. به همین بهانه با سلیم کریم زاده سرپرست اداره رقابت ساترا گفت وگویی کردیم که در ادامه می‌خوانید؛ گفت‌وگویی 40 دقیقه‌ای که پر از چالش و تیتر از آب درآمد. چرا در جلسه هم‌اندیشی اخیر، پلتفرم های اصلی بازار حضور نداشتند؟ ما دعوت کرده بودیم و علاوه بر عمومی، با بعضی خصوصی هم صحبت کرده بودیم. از آن جا که هدف اصلی این جلسات، همین پلتفرم‌های اصلی بازار هستند و خیلی رفتارهای آن‌ها، رفتار مخل رقابت است، احتمالا دلیل این که از این جلسات فاصله می‌گیرند، همین باشد. به هر حال آن‌ها قوانین را دست‌وپاگیر می‌دانند و موافق این قواعد نیستند. ما در مقررات مربوط به رقابت، قرار است از کل بازار حمایت کنیم و نگذاریم انحصار پیش بیاید، ابررسانه به وجود بیاید تا بازیگرهای جدید هم بتوانند وارد شوند. بحث شفاف کردن کمک های دولتی به نتیجه‌ای رسیده است؟ یکی از اهداف اداره رقابت، همین است. این که مربوط به خیلی وقت پیش است. به هر حال هنوز شفاف نشده. ما در حال شروع پیگیری و نامه‌نگاری برای این موضوع هستیم. هر زمان که مقررات الزامات رقابتی در بازار صوت و تصویر ثبت شود، از دو طرف فشار می‌آوریم؛ یعنی هم خودمان تلاش می‌کنیم و هم شرکت‌ها موظف می‌شوند که کمک‌ها را شفاف کنند. بنابراین اگر ساترا کشف کند رسانه‌ای کمک دولتی دریافت کرده، موجب اعمال جریمه برای آن رسانه میشود. بهار امسال اعلام شد که صندوق نوآوری و شکوفایی وابسته به معاونت علمی ریاست جمهوری، به بعضی استارت آپ‌ها از جمله برخی وی‌اودی‌ها وام داده اما با وجود درخواست ها برای شفافیت جزئیات تسهیلات، این اتفاق نیفتاد. چرا از معاونت علمی ریاست جمهوری نمی‌خواهید تسهیلات شفاف شود؟ ما با نهادهای مختلف هم رایزنی می‌کنیم. این بحث ممکن است کمی حاشیه‌ای شود اما قوانین رقابت در همه جا در یک ساختار نهادی تعریف میشود. باید تعریف جرم انجام شود تا موارد خلاف قوانین را کشف کنیم. این که ما از شرکت‌ها شفاف سازی می‌خواهیم، به این علت است که اگر از جانب دیگری تحقیق کردیم و فهمیدیم کمک دولتی دریافت شده، شرکت جریمه میشود و حتی باید کمک دولتی را که دریافت کرده، برگرداند. پس بهتر است که خود شرکت ها این موارد را اعلام کنند. اعلام به ساترا یا مردم؟ به ما به عنوان تنظیم‌گر و بعدها به صورت عمومی. هدف اصلی ما در بحث کمک‌های دولتی، طراحی فرایندی برای شفاف‌سازی است. اگر بتوانیم در یکی دو سال اول، شفافیت برای تنظیم‌گر را ایجاد کنیم، قدم بعدی اعلام عمومی است. پس فعلا قرار نیست این کار انجام شود؟ چرا، بررسی و سعی می‌کنیم جلوی آن را بگیریم، اما در قوانین رقابت یک طراحی و هدف‌‌گذاری وجود دارد. این طور نیست که الزاما در قدم اول، به همه اهداف برسیم. در اتحادیه اروپا هم قوانین رقابتی و خصوصا محدود کردن کمک‌های دولتی از سال ۱۹۵۶ و نشست رم نوشته شد ولی ۳۰ سال طول کشید تا ثمره آن دیده شود. منظور از کمک‌های دولتی، کمک‌های حاکمیتی به صورت عام است یا فقط قوه مجریه را در نظر می‌گیرد؟ کل نهادهای حاکمیتی. شرکت‌های دولتی چی؟ مثلا یکی از اپراتورهای تلفن همراه که شرکت دولتی حاکمیتی محسوب میشود. بله، آن‌ها را هم شامل میشود. درباره اقدامات به زعم برخی ضد رقابتی تلوبیون که به تازگی انجام شده، چه می‌کنید؟ ما اطلاعاتی داشتیم و طبق آن بررسی‌ها در جریان بود. اطلاعات جدیدی در جلسه اخیر هم‌اندیشی مطرح شد و آن‌ها را پیگیری می‌کنیم. بخشی هم این است که شکایتی از طرف بازار ثبت شود. البته تلوبیون در بازار، آن قدر که رقبا از خودشان تعریف می‌کنند، قدرت بزرگ بازار محسوب نمی‌شود. شما که روی تلوبیون نظارتی ندارید و زیرمجموعه یکی دیگر از معاونت‌های سازمان صداوسیماست. می‌توانید این مسئله را بررسی کنید؟ تلوبیون تا الان به گونه دیگری فعالیت می‌کرده و کارکرد دیگری داشته. الان اگر ورودش به این بازار باشد، قاعدتا باید توافقاتی با ساترا داشته باشد، چون بالاخره ساترا تنظیم‌گر این بازار است. صحبت‌‌هایی شده اما چون مسئله خیلی جدید است، هنوز نهایی نیست. می‌توانید این وعده را بدهید که در نهایت، تلوبیون را مجبور می‌کنید که الزامات رقابت را بپذیرد؟ ما قول می‌دهیم که تلاش مان را بکنیم. از شما به عنوان تنظیم‌گر حاکمیت، پذیرفته نیست که فقط بگویید تلاش می‌کنید! وقتی شما با ساختارهای موجود نهادی مواجه هستید، خیلی مهم است که تلاش می‌کنید به هدف برسید ولی می‌دانید که الزاما به همه اهداف‌تان نخواهید رسید. درباره اقدامات روبیکا چی؟ مثل قبلی است. مثال روبیکا مثل این است که شورای رقابت، کسی را دعوت کرده که برای اقداماتش جواب بدهد اما در نهایت شورا نتوانسته کاری کند. در واکنش به این اتفاق، نمی‌توان شورا را حذف کرد، ساختار باید کم‌کم اصلاح شود. اگر شما به عنوان رگولاتور، نتوانید تلوبیون و روبیکا را ملزم کنید که الزامات رقابت را اجرا کنند، عملا با چند پلتفرم ضعیف‌تر طرف هستید. این میشود همان صحبتی که فیلیمو دارد و می‌گوید ساترا چون روی روبیکا نفوذی ندارد، فقط به فیلیمو و آپارات گیر می‌دهد. روبیکا که در بازار وی‌اودی‌ها قدرتی نیست. بر اساس ادعایی که فیلیمو دارد، سهم قدرت بازار فیلیمو این قدر بالاست که اگر نماوا را هم کنارش بگذاریم، برای دیگران در مجموع 10 درصد بازار باقی می‌ماند. خود آن‌ها ادعا می‌کنند همه بازار دستشان است و حالا می‌گویند این‌ها رقیب ما هستند؟ این ها خودشان قدرت مسلط بازارند و خیلی اتهامات متوجه خودشان است. اتهاماتی که فیلیمو و نماوا به بقیه منتسب می‌کنند، وقتی جرم است که آن پلتفرم‌های دیگر، قدرت مسلط بازار باشند، در حالی که خود فیلیمو بارها گفته قدرت مسلط بازار خودش است! این که روبیکا چنین چیزی را اعلام نکرده، دلیل نمی‌شود که 5-6 برابر فیلیمو کاربر ندارد. روبیکا در حوزه وی‌اودی سهم خیلی کمی دارد و اصلا رقیب فیلیمو نیست. باید بازار یکسان را در نظر بگیریم. بالاخره روبیکا 30 میلیون کاربر دارد که وقتی برایشان نوتیف انتشار یک برنامه می‌رود، می‌توانند با یک لمس کوچک آن را ببینند ولی فیلیمو به هیچ وجه چنین قدرتی ندارد. نمی‌شود فقط به ادعای فیلیمو استناد کنید. تعداد نصب با کاربر فعال متفاوت است. روبیکا رایگان است، بنابراین عملا تعداد نصب، می تواند همان کاربر فعال آن باشد. در بازار وی‌اودی‌ها سنجه‌های مختلفی وجود دارد، مثل سنجه‌های مالی یا کاربر فعال که تعریف خاصی دارد. در چند وقت اخیر، این دو پلتفرم، دو محصول کاملا مشابه داشتند: «فریدا» در فیلیمو و «مهلا» در روبیکا. بنابراین گاهی محصولات‌شان هم مشابه است. کاری که روبیکا می‌کرد، این بود که نقش درگاه پخش را برای نماوا داشت. بخشی از آن بله، اما روبیکا برنامه تولیدی اختصاصی دارد. برنامه تولیدی خودش را داشت؟ بله، «مهلا» با اجرای محمد حسین پویانفر و «مهنا» با اجرای مژده لواسانی. یعنی شما به عنوان مدیر رگولاتور، از این برنامه‌ها خبر نداشتید؟ وقتی نه به عنوان مدیر، بلکه به عنوان مشتری پلتفرم‌ها هم آن‌ها را ندیدم و خبری ازشان نشنیدم، پس آن قدر بزرگ نیست که آن را مطرح می‌کنید. سهم روبیکا در وی‌اودی بسیار کم است. اصلا خود فیلیمو ادعا می‌کند سهم بالایی از بازار دارد. شاید ادعای فیلیمو، بخشی از استراتژی تبلیغاتی آن باشد. در جلسات خصوصی بیشتر از این‌ها را هم ادعا کرده‌اند. شما به رقابت میان رسانههای داخلی صوت و تصویر با خارجی هم معتقدید و برای آن هم سیاست گذاری می‌کنید؟ منظور شما این است که مثلا اینستاگرام رفتار ضدرقابتی انجام می‌دهد، پس فیلترش کنیم؟ این خارج از دایره اعمال قدرت ماست. نه به جایش از رسانه داخلی حمایت کنید که بتواند با خارجی رقابت کند. کارهایی که ما برای حمایت از سرویس‌های داخلی به منظور رقابت با خارجی انجام می‌دهیم، چند وجه است. مهم ترین وجه آن این است که همه قوانین رقابت ساترا، ناظر به سهم و قدرت بازاراست . یعنی اگر رسانه از حدی کوچک‌تر باشد، اصلا قوانین رقابت بر آن بار نمی‌شود. پس قوانین رقابت بر 60-70 درصد سرویس‌ها اصلا بار نمی‌شود. شاخص رسانه کوچک و بزرگ چیست؟ شاخص قدرت بازار. اگر قدرت بازار سرویس زیر 40 درصد باشد، از خیلی بندهای آیین‌نامه معاف می‌شوند. بسیاری از بندها برای جلوگیری از کاهش رقابت در بازار است و اصولا کسی می‌تواند رقابت را کاهش دهد که سهم قابل توجهی از بازار داشته باشد. کدام سرویس‌ها معاف می‌شوند؟ مثلا در وی‌اودی، چون سهم بازار فیلیمو بنا بر اظهارات خودشان بین 65 تا 70 درصد است، یک سرویس دامیننت (مسلط) محسوب میشود و یک‌سری از رفتارها مثل قیمت گذاری تهاجمی، قرارداد انحصاری و... برایش ممنوع است. پس عملا اغلب مقررات شما تنها ناظر به فیلیمو است. در بازار وی‌اودی الزامات ما دو دسته است. یک دسته الزامات عمومی است که ناظر به همه پلتفرم‌هاست و یک دسته الزامات خصوصی که هم اکنون فقط ممکن است شامل حال برخی پلتفرم‌ها باشد. اما وی‌اودی تنها بازار تحت تنظیم ساترا نیست، یوجی‌سی و آی‌پی‌تی‌وی هم هست. شما کمک دولتی را فقط به پلتفرم دامیننت ممنوع کردید یا به بعضی پلتفرم‌های قدرتمندتر؟ ما پرسش‌هایی را مطرح می‌کنیم که آیا این کمک، جزو کمک‌های مجاز است یا نه؟ اگر نبود، جلوی آن را می‌گیریم. یکی از کمک‌های دولتی تسهیلات چند برابری بوده که اتفاقا به قدرت‌های بزرگ تر بازار داده شده. ما تلاش می‌کنیم این‌ها شفاف شود. حتی معافیت مالیاتی برای قدرت بزرگ بازار، می‌تواند کاملا تبعیض‌آمیز باشد. در نهایت می توانید بگویید کدام پلتفرم‌ها امکان دریافت کمک‌های دولتی ندارند؟ بیشتر آن‌هایی که شما می‌شناسید. کدام‌ها را به صورت مطمئن می‌توانید بگویید نباید کمک دولتی بگیرند؟ آزمون باید صورت بگیرد و باید به پرسش هایی که گفته شد، پاسخ داده شود. الان نمی‌توانم اسم ببرم.
سایر اخبار این روزنامه
توزیع اینترنتی کالاهای اساسی در خراسان رضوی و ۵ استان
چرا شعر «آمدم ای شاه پناهم بده» جاودانه شد؟
مردمی کردن و طراوت بخشیدن به مراسم دینی و انقلابی
صوت‌‌های ملکوتی و خاطره‌‌انگیز
افزایش ورود زائران عراقی؛ فرصتی که باید درست مدیریت شود
3 گام تکمیلی برای توزیع اینترنتی کالاهای اساسی
سیگنال های مثبت در روز نخست
گمانه ها از ارقام کلیدی بودجه
طارمی نامزد پوشکاش و درس فداکاری در کلاس آقا معلم
40 دقیقه چالش با سرپرست اداره رقابت ساترا
بیمه 400 هزار کارگر ساختمانی در انتظار تصمیم مجلس
ماجرای خفاش های خون ریز !
6 توصیه به یک میلیون دختر دهه شصتی
