روزنامه ایران
1400/09/10
طعم بد کم آبی
زهرا کشوریخبرنگار
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور نسبت به کاهش کیفیت منابع آبی همزمان با کاهش کمیت آن هشدار داد. به گفته «علی سلاجقه» منابع آبی دیگر تحمل بی‌مبالاتی، مصارف نابجا و ورود آلاینده‌ها را ندارد. واضح‌ترین نمونه‌ای که می‌توان برای حرف‌های رئیس پردیسان نام برد وضعیت رودخانه کارون است. کارشناسان منتقد سال‌هاست که از کارون به عنوان بزرگترین فاضلاب کشور یاد می‌کنند. این رودخانه تنها رودخانه قابل کشتیرانی کشور بود.
فاجعه تنها به کارون ختم نمی شود
«عبدالله درزی» استاد دانشگاه مازندران دو روز پیش در گفت‌و‌گو با «ایران» از کاهش کیفیت آب رودخانههای استان از جمله رودخانه تجن به دنبال انتقال آب و بارگذاری بسیاری روی منابع آبی این جغرافیای سبز شمالی خبر داد. اوایل دهه 90 وزارت نیرو از تأثیر بسیار مخرب فاضلابهای شهری، صنعتی و زه آب کشاورزی بر منابع آب سخن گفت که باعث افت شدید کیفیت در پیکره اصلی منابع آب و رودخانههای کشور شده است. آن روز وزارت نیرو وعده حل این معضل را داد اما وعده به سرانجام نرسید. زاینده‌رود منبع تأمین چندین میلیون شهروند تنها با کاهش کمیت روبه‌رو نیست. توسعه فعالیت‌های صنعتی، کشاورزی، خدماتی و گردشگری بدون ارزیابی‌های زیست محیطی در حاشیه رودخانه زاینده‌رود باعث ورود مستقیم و غیر‌مستقیم انواع آلاینده‌ها به منابع آب سطحی و زیرزمینی این حوضه آبریز شده است. یعنی همزمان که کمبود آب در استان‌هایی چون چهارمحال و بختیاری، خوزستان، اصفهان و یزد به بحران‌های اجتماعی منجر شده، از سوی دیگر فاضلاب هم کیفیت همین منابع آبی محدود کشور را نشانه رفته است. موضوع هم تنها به جنوب یا مرکز کشور محدود نیست. تالاب انزلی دیگر قربانی فاضلاب است.
علی سلاجقه می‌گوید: «متأسفانه سیستم‌های فاضلاب شهری ما در بیشتر نقاط کشور تکمیل نشده‌اند که با توجه به اهمیت بازچرخانی آب و استفاده مجدد از آن باید این بخش هرچه زودتر تکمیل شود.»
سلاجقه عدم کارآیی تصفیه خانه‌های فاضلاب شهری و روستایی و عدم کارآیی آنها را در کشور تأیید می‌کند و می‌گوید: «بر اساس مطالعات سازمان حفاظت محیط زیست، تخلیه و رهاسازی فاضلابهای خام سهم اول آلودگی محیط زیست و منابع آبی را به خود اختصاص داده است، در واقع ۴۰ تا ۴۵ درصد جمعیت کشور فاقد شبکه فاضلاب هستند که اگر فاضلاب این درصد را تصفیه کنیم ۳.۸ تا ۴.۵ میلیارد متر مکعب آب تصفیه شده وارد چرخه مصرف دوباره میشود که معادل یک دوم آب شرب کشور است که با توجه به شرایط موجود منابع آبی کشور باید با جدیت مد نظر قرار گیرد.» ورود فاضلاب به منابع آبی تنها محیط زیست انسانی را تهدید نمی‌کند.
فاضلابهای خانگی، صنعتی و کشاورزی در حالی به یکی از معضلات محیط زیست ایران تبدیل شده است که تصفیه فاضلاب یکی از راهکارهای تأمین کمبود آب است. حتی یکی از منابع آبی تأمین نیاز دریاچه ارومیه از سوی ستاد ملی دریاچه ارومیه اعلام میشود. اما شواهد چیز دیگری را نشان می‌دهد.
ورود فاضلاب به رودخانه لاهیجان، سبد غذایی خانوار را در این شهر آلوده کرده است. حجم ورودی فاضلاب شهری و کشاورزی به رودخانههای گیلان بسیار زیاد است اما میزان سم وارده از سوی فاضلاب صنعتی معضل بزرگ‌تر و خطرناک‌تر است. آلودگی‌ها به گیلان هم محدود نمی‌شود. رهاسازی فاضلاب خام و بدون تصفیه به رودخانه «هروچای» سلامتی ساکنان روستاهای پایین دست این رودخانه در خلخال را تهدید می‌کند. دز در خوزستان هم با آلودگی فاضلاب دست و پنجه نرم می‌کند در حالی که چشم کشاورزان و صنایع از اصفهان تا خوزستان به آن است. مصرف‌کنندگان خود عامل آلودگی شده‌اند. سلامتی مردم کرج هم با فاضلاب ورودی به رودخانه این کلانشهر در خطر تهدید است.
سلاجقه می‌گوید: «باید به اقتصاد آب و فاضلاب نگاه جامع داشته باشیم، ظرفیت‌ها به سمت الگوی‌هایی برود که فاضلاب مانند یک چرخه دوباره وارد سیستم شود که نگاه ارزشمندی است که تعیین تکلیف دستگاه‌های مختلف مانند وزارت جهاد کشاورزی، نیرو، نفت و همه دستگاه‌های مرتبط در این زمینه بسیار مهم است و باید همه آنها در زمینه استحصال و مصرف آب خطوط روشنی را ارائه کنند و مبتنی بر دانش روز باشد.» براساس آمارهایی که او در همایش آنلاین نخستین همایش ملی مدیریت کیفیت آب ارائه می‌دهد کل حجم پساب تولیدی تصفیه خانه‌های شهری 1255 میلیون متر مکعب است که چیزی حدود ۳۶۴ میلیون متر مکعب در آبیاری مورد استفاده قرار می‌گیرد که باقی آن رها می‌شوند. این آمارها و شواهد نشان می‌دهد نه تنها تصفیه فاضلاب برای استفاده مجدد در کشور انجام نمی‌شود که خود عامل دیگری برای از بین رفتن منابع آبی کشور است. اقتصاد آب با نگاه به فاضلاب به رغم داشتن متولی مشخص، تاکنون جدی گرفته نشده است! حجم کار با میزان ایده آل فاصله بسیار زیاد دارد. در نتیجه کیفیت آب مدام کاهش می‌یابد. آنچه باعث کاهش روز افزون کیفیت آب در کشور شده همان اتفاقی است که حل معضل آلودگی هوا را بی‌نتیجه گذاشته است. دستگاه‌های درگیر کارشان را درست انجام نمی‌دهند. اما حداقل آلودگی هوا تیتر یک رسانه‌ها است که موضوع بهارستان در صحن علنی مجلس میشود. سهم کم‌کاری دستگاه‌های مربوط مشخص است. هرچند هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده است اما در مقوله آلودگی آب و کاهش کیفیت منابع محدود آبی، کمتر دستگاه‌های مقصر معرفی می‌شوند. برای همین است وقتی فاضلابهای شهری کارون به شکل جزایر متعدد از دل کارون سر برمی آورند به جای پاسخگو بودن مسئولان و حل معضل، شهرداری فاضلاب را به پارک ساحلی تبدیل می‌کند و میراث فرهنگی به دنبال ایجاد پروژه‌های گردشگری آبی در کارون است! تا هم کاهش کمیت آب مسأله باشد هم کاهش کیفیت آن.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
ضوابط مجوزهای اکران و نمایش را شفاف می‌کنیم
دخالت کمیته ملی المپیک غیرحرفه‌ای است
6 سال رشد اقتصادی 8 درصدی
آلودگی هوای پایتخت فراتر از هشدار
حمایت ویژه از کتابخوانی در مناطق محروم
چرا رفتند؟ چرا بازگشتند؟
آغاز به‌کار کارگروه لغو تحریم‌ها
یک تیر با چند نشان
طعم بد کم آبی
خرید حمایتی دام‌های مولد بالاتر از قیمت بازار
نسخه‌ها پشت ترافیک اینترنت!
فشار هوشمند، سیاست بایدن در برابر ایران
«اکو» چگونه می‌تواند موتور اقتصاد منطقه‌ای را روشن کند؟
