روزنامه خراسان
1400/09/14
نگرانی از بلبشوی نان!
مسعود حمیدی/ مدتی است که با ورود نانوایی‌های «کاملاً آزاد پز» شاهد عرضه نان سنگک کنجدی تا 8 هزار تومان و نان بربری تا 5500 تومان در شهر مشهد هستیم. آیا فعالیت نانوایی های کاملا آزادپز باعث به وجود آمدن برخی تخلفات در استفاده از آرد دولتی و فروش نان با قیمت چند برابر نرخ دولتی میشود؟ در این گزارش امروز به پاسخ این سوال پرداختیم. به گزارش خراسان رضوی، نان قوت غالب سفره ایرانی‌هاست و نرخ‌گذاری آن همواره با حساسیت‌های زیادی همراه بوده است. بر اساس آخرین نرخ‌های تعیین شده از سوی ستاد تنظیم بازار کشور برای این کالای اساسی، هر قرص نان سنگک 420 گرمی یارانه‌ای یا دولتی 1400 تومان و برای نانوایی‌های نیمه یارانه‌ای که به‌عنوان آزادپز شناخته می‌شوند 2 هزار تومان تعیین‌شده است. در بیستم آبان امسال نیز رئیس اتحادیه نانوایی های مشهد تاکید کرد که قیمت نان در مشهد افزایش نخواهد یافت. اما به تازگی نانوایی‌های در شهر مشهد رخ‌نمایی می‌کنند که قیمت هر قرص نان سنگک را تا8 هزار تومان و بربری را تا 4500 تومان به مردم عرضه می‌کنند. این در حالی است که از سال 97 صدور پروانه جدید نانوایی در شهر مشهد ممنوع شده بود چرا که مدیران این حوزه معتقد بودند ظرفیت صدور پروانه برای نانوایی در این شهر اشباع شده است. حال سؤال این جاست که چرا به رغم اعلام نرخ‌های رسمی از سوی دولت و کمیسیون آرد و نان استان برای نان یارانه‌ای و نیمه یارانه‌ای شاهد نرخ‌های خارج از عرف نان در برخی نانوایی‌ها در مشهد هستیم. ماجرا از چه قرار است؟ رئیس اتحادیه نانوایی‌های مشهد در گفت وگو با خراسان رضوی با تایید وجود این نانوایی‌ها با نرخ‌های بالای نان اظهار می کند: این نانوایی‌ها تازه تاسیس و پخت نان آن‌ها به‌صورت کاملاً آزادپز است. کشتگر می‌افزاید: از سال 97 بنا بر صلاحدید مسئولان صدور پروانه جدید نانوایی در این شهر ممنوع شده بود اما ابتدای امسال دیوان عدالت اداری طی حکمی این ممنوعیت را ابطال و اعلام کرد نباید به بهانه اشباع جلوی کسب‌وکار گرفته شود. بنابراین در تاریخ 8 اردیبهشت این رأی دیوان عدالت اداری در کمیسیون آرد و نان مشهد بررسی و در نهایت در 21 اردیبهشت به اتحادیه نانوایی‌های مشهد ابلاغ شد که درخصوص صدور پروانه کسب نانوایی به متقاضیان در شهر مشهد اقدام شود. وی می‌گوید: نانوایی‌هایی که در سطح شهر مشهد نان را به قیمت کاملاً آزاد پخت می‌کنند انگشت‌شمار هستند و از زمانی که این حکم به اتحادیه ابلاغ شده تاکنون تنها هشت واحد اقدام به راه‌اندازی نانوایی جدید کرده‌اند که نان را با قیمت کاملاً آزاد و با آرد آزاد پخت می‌کنند. قیمت آرد برای این نانوایی‌ها حدود سه برابر قیمت آرد توزیع شده در شبکه برای نانوایی‌های نیمه آزاد تمام میشود و این نانوایی‌ها نمی‌توانند از طریق شبکه توزیع، آرد خود را دریافت کنند و مجبور هستند که مستقیم از کارخانه‌ها خرید کنند. نانوایی‌های تازه تاسیس هستند رئیس اتحادیه نانوایی‌های مشهد با تایید فروش نان سنگک با قیمت 6500 تومان در نانوایی‌های آزادپز تازه تاسیس می‌گوید: برخی از این نانوایی‌ها تقاضای پروانه داده‌اند اما بدون دریافت مجوز لازم اقدام به دایر کردن نانوایی و فروش نان کرده‌اند که اخطارهای لازم از طریق مراجع ذی صلاح به آن‌ها داده شده است که در صورت دریافت نکردن پروانه کسب در مهلت مقرر درخصوص پلمب آن‌ها اقدام خواهد شد. البته ضوابط خاص و متفاوتی برای این نانوایی‌ها تعریف نشده است. کشتگر می‌افزاید: نان در این نانوایی‌ها نرخ مصوب ندارد و بر اساس مواد اولیه و قیمت آرد تعیین میشود البته به این به آن معنی نیست که این نانوایی‌ها اجازه دارند نان را با هر قیمتی نرخ‌گذاری کنند بلکه بررسی قیمت نان‌ها توسط اتحادیه و نهادهای نظارتی صورت می گیرد و اگر تخلفی انجام شود برخورد قانونی با آن‌ها خواهد شد. از سویی دیگر متأسفانه توزیع عادلانه‌ای در تعداد نانوایی‌ها در شهر مشهد وجود ندارد. در برخی مناطق برخوردار نانوایی‌های نیمه یارانه‌ای به دلیل نرخ بالای اجاره‌بها و هزینه‌ها شرایط سختی دارند و در برخی مناطق مانند بافت اطراف حرم مطهر به دلیل برخی توسعه‌ها در ساخت‌وسازها تعداد نانوایی‌ها کم شده است و شاهد صف‌های طولانی مردم برای خرید نان هستیم. پخت نان آزاد با آرد دولتی رئیس اتحادیه نانوایی‌های مشهد درباره این که آیا یک شخص حقیقی اجازه دارد همزمان نانوایی دولتی، نیمه‌دولتی وآزادپز داشته باشد؟ می‌گوید: به لحاظ قانونی یک فرد می‌تواند تقاضای صدور پروانه کسب با هر سه نوع نانوایی را داشته باشد. یعنی کسی که نانوایی دولتی دارد می‌تواند تقاضای اخذ پروانه کسب برای نانوایی آزاد پز هم داشته باشد و به لحاظ قانونی منعی وجود ندارد و ما نمی‌توانیم جلوی صدور آن را بگیریم. کشتگر درباره امکان تخلف و عرضه سهمیه آرد دولتی در نانوایی آزاد پز می‌گوید: یکی از نگرانی‌ها و دغدغه‌های ما که از همان ابتدا آن را مطرح کردیم همین مسئله عرضه خارج از شبکه است. ممکن است کسی که نانوایی دولتی داشته باشد آرد سهمیه‌ای خود را به‌جای این که در نانوایی دولتی پخت کند به نانوایی دیگر و نانوایی آزادپز خود منتقل کند و این تخلف است. وی ادامه می‌دهد: به همین دلیل اتحادیه نانوایی‌های مشهد پیشنهاد داده است که اگر بنا باشد پروانه‌های جدیدی صادر شود ابتدا باید ظرفیت و نیاز منطقه مد نظر برای اخذ پروانه بررسی شود، شاید محله مدنظر به نانوایی نیمه یارانه‌ای نیاز دارد و نانوایی کاملاً آزادپز در این محله به ضرر مردم و خود نانوایی باشد. مثلاً در مناطق تازه‌ساخت و دارای توسعه قاسم‌آباد لازم است این مسئله مدنظر باشد. کشتگر می‌افزاید: اگر سامانه توزیع آرد برای نانوایی‌های آزادپز تعریف شود نظارت بر عملکرد آن‌ها آسان خواهد شد. ما از طریق سامانه می‌توانیم رصد کنیم که این نانوایی از کدام محل و با چه قیمتی آرد تهیه کرده است و باید چه میزان آرد در انبار نانوایی خود داشته باشد اما وقتی این سامانه وجود نداشته باشد و نانوایی‌های آزادپز آرد را از راه های مختلف تهیه کنند نظارت بر آن‌ها و عرضه آرد خارج از شبکه سخت خواهد شد. آسیب‌های نانوایی آزادپز وی می‌گوید: رویه موجود برای صدور مجوز برای نانوایی‌های آزادپز آسیب‌های زیادی را در پی خواهد داشت. به طور مثال نرخ دستمزد کارگر نانوایی‌های دولتی و نیمه‌دولتی به‌صورت توافقی بین نماینده کارگران و کارفرماها تعیین میشود. با ورود نانوایی‌های آزاد پز با توجه به این که بضاعت پرداخت حق کارگر در این نانوایی‌ها بالاتر است نانوایی‌های دولتی و نیمه‌دولتی قدرت رقابت برای پرداخت حقوق کارگر در مقایسه با این نانوایی‌ها را نخواهند داشت. به همین دلیل نانوایی‌های دولتی و به خصوص نانوایی‌های مناطق کم برخوردار مشهد با کمبود نیرو و شاطر نانوایی مواجه خواهند شد. رئیس اتحادیه نانوایی‌های مشهد درباره نرخ مصوب قیمت نان می‌گوید: قیمت هر قرص نان سنگک یارانه‌ای در شهر مشهد 1400 و سنگک نیمه یارانه‌ای 2 هزار تومان است و قیمت نان بربری نیمه یارانه‌ای در مشهد 1150 تومان است و فروش نان با قیمت بالاتر از نرخ‌های مصوب در نانوایی‌های یارانه‌ای«دولتی» و نیمه یارانه‌ای ممنوع است و با متخلفان برابر قانون برخورد خواهد شد. ما به شدت مخالفیم رئیس اتاق اصناف مشهد اما در گفت وگو با خراسان رضوی به صراحت اعلام می‌کند ما به شدت با این رویه مخالف هستیم اما قوانین بالادستی وجود دارد که نمی‌توان آن‌ها را اجرا نکرد. بنا نژاد می‌گوید: این نانوایی‌ها آرد را به‌صورت آزاد خریداری می‌کنند و ما هم بر اساس حکم دیوان عدالت اداری ناچار هستیم برای متقاضیان پروانه کسب صادر کنیم. البته توجه داشته باشید این نانوایی‌ها آرد را گاهی با قیمت کیسه‌ای 300 هزار تومان خریداری می‌کنند درحالی‌که این آرد با قیمت کیسه‌ای 50 هزار تومان به نانوایی‌های یارانه‌ای(دولتی) داده میشود. نرخ مصوب ندارد وی تصریح می کند: تأمین آرد نانوایی‌ها تاکنون به دو صورت یارانه‌ای و نیمه یارانه‌ای از طریق شبکه انجام می‌شد. بعد از رأی دیوان عدالت ما متعهد به صدور پروانه کسب برای نانوایی‌های جدید شدیم اما تعهدی برای تأمین آرد آن‌ها نداریم. به همین دلیل این نانوایی‌ها آرد خود را به طرق مختلف و با قیمت آزاد تأمین می‌کنند به همین دلیل نان این نانوایی‌ها نرخ مصوبی ندارد. آشفته‌بازار شده است رئیس اتاق اصناف مشهد با اذعان بر این که این رویه موجب ایجاد آشفته بازار در قیمت نان مشهد شده است، می‌گوید: ما بارها به کارگروه آرد و نان استان اعلام کردیم که از طریق شبکه و با قیمت مشخصی به این نانوایی‌ها آرد تحویل و بر همان اساس قیمت نان برای آن‌ها تعیین شود تا بتوان نظارت دقیق‌تری بر فعالیت آن‌ها داشت اما متأسفانه تاکنون این کار محقق نشده است و برخی از این نانوایی‌ها آرد خود را مستقیم از کارخانه‌ها خریداری می‌کنند که این آرد در واقع حاصل گندم دولتی خریداری شده است که به کارخانه‌ها تحویل شده است. هم نانوایی دولتی دارد هم آزاد بنانژاد می‌افزاید: برخی از این نانوایی‌ها آرد خود را از بازار آزاد و گاهی از نانوایی‌های دولتی تهیه می‌کنند. به‌هرحال نرخ‌های متفاوت و فاصله اختلافی بین قیمت آرد دولتی و آزاد برای برخی وسوسه کننده است و تخلفاتی هم صورت می‌گیرد وقتی نانوایی دولتی با فروش آرد خود به نانوایی‌های آزادپز می‌تواند دو برابر فروش روزانه خود درآمد داشته باشد طبیعی است که وسوسه شود. البته تیم های نظارتی اتاق اصناف به شدت بر نانوایی‌ها نظارت دارند و فروش آرد دولتی به نانوایی‌های آزادپز ممنوع است و با متخلفان برخورد میشود ولی تا زمانی که آرد یارانه‌ای وجود داشته باشد و قیمت نان با نرخ‌های متفاوت تعیین شود این تخلفات هم وجود دارد. وی درباره برخورد با نانوایی‌های آزادپز متخلف می‌گوید: طی یک ماه گذشته حداقل چهار مورد از این نانوایی‌ها را پلمب کرده‌ایم و در تیم های بازرسی اتاق اصناف قیمت نان عرضه شده توسط این نانوایی‌ها را بررسی می‌کنند که با برگ خرید آرد و هزینه کرد و همچنین وزن نان فروخته شده مطابقت داشته باشد. اصناف به نانوایی آزاد پز چسبیده است ساعدی، معاون نظارت و بازرسی سازمان صمت استان نیز در این باره به خراسان رضوی می‌گوید: رأی دیوان عدالت اداری به سه موضوع اصلی به صورت کلی و نه مختص نانوایی‌های اشاره کرده است؛ این که انحصار نباشد، رقابت‌پذیری باشد و فضای کسب‌وکار گشایش داشته باشد. اصناف به نانوایی آزاد پز چسبیده است. درصورتی‌که بحث نانوایی به دلیل این که مواد اولیه این محصول آرد است و آرد کاملاً یارانه‌ای است و آرد غیر یارانه‌ای وجود ندارد. هم اکنون گران‌ترین آردی که دولت به صنف و صنعت می‌دهد از محل گندم 2700 تومان است. نانوایی‌های آزادپز چه کسانی اند؟ وی می‌افزاید: در این شرایط افرادی که با سوءاستفاده وارد این گود شده‌اند چه کسانی هستند؟ دستگاه‌های امنیتی و نظارتی کاملاً در جریان هستند. ابزار کار ما به‌عنوان بازرسی قیمت کالا ست اما دستگاه متولی نرخی را برای این نانوایی‌ها اعلام نکرده است. ما به معاون دادگستری اعلام کردیم آرد این نانوایی‌ها آرد یارانه‌ای است که باید هزینه تأمین نان طبقات دهک‌های پایین جامعه شود. ایراد در خود سازمان صنفی است و اکنون گره کور به وجود آمده است و این نانوایی‌ها در حال فعالیت هستند و همه دستگاه‌ها اطلاع دارند.برخی از همین نانوایی‌های آزادپز چون آدم دارند، پول دارند و لابی دارند علیه برخی مسئولان نظارتی اعلام شکایت کرده‌اند. وی تصریح می‌کند: این که کسی که نانوایی دولتی دارد می‌تواند نانوایی آزادپز دایر کند فساد در فساد است و همین افرادی که مجوز داده‌اند مقصر هستند. در این باره حتی با معاونت دادگستری استان هم جلسه‌ای داشتم و مفسده و تخلفات این رویه را اعلام کردیم و ایرادی که در برداشت از رأی دیوان عدالت اداری شده است. کالای چند نرخی فسادزاست اشرفی، معاون اقتصادی استاندار و رئیس کارگروه آرد و نان استان در این باره به خراسان رضوی می‌گوید: به نظر بنده وقتی کالایی چند نرخی باشد فسادزا ست. الان برای نان ما چهار نرخ داریم و هر نظارتی هم داشته باشیم باز هم مشکل است. وی می‌افزاید: بر اساس رأی دیوان عدالت اداری ما نمی‌توانیم جلوی صدور پروانه کسب برای نانوایی‌های آزاد پز را بگیریم اما در استان هم نظارت‌ها را تشدید کردیم و دستورالعمل‌های خاصی برای صدور پروانه کسب برای این نوع نانوایی‌ها در نظر گرفتیم. فعلاً ترمز کشیده شد معاون استاندار می‌گوید: آخرین تصمیمی که در استان گرفتیم این بود که با توجه به این که این نانوایی‌ها در سامانه تعریف نشده‌اند تا به آن‌ها آرد تعلق بگیرد تا زمان تعیین تکلیف آرد این نانوایی‌ها فعلاً مجوزی صادر نشود. در صورتی‌که بتوانیم در سامانه برای این نانوایی‌ها نرخ آرد تعریف کنیم و به آن‌ها تحویل شود نظارت‌ها هم راحت‌تر خواهد بود.
سایر اخبار این روزنامه
آمبولانس هست اما فرسوده!
رشادت حاج‌قاسم برای پایان «360 درجه محاصره»
سرکشی دلار روی 30 هزار تومان
شنبه سیاه ارزهای دیجیتال
گزارش‌ها درباره صدای انفجار در نزدیکی تاسیسات نطنز
سیاه و سپید دگردیسی بودجه ریزی
کسل‌کننده و بی‌کیفیت مثل شهرآورد!
چراغ سبز به مزد منطقه‌ای
توهین شهاب مرادی به مشهدی‌ها در برنامه زنده تلویزیونی، ابتکارهای استاد یوسفی و آتش خشم «شی»
واکسیناسیون 70 درصدی وکاهش 30 درصدی بستری‌ها
هیئت های مذاکره کننده آخر هفته در وین
آن روی سکه کره‌جنوبی
نگرانی از بلبشوی نان!
