روزنامه آرمان ملی
1400/09/17
مساله ايران،«تحريم» - مساله غرب،«تهديد» است؛ تعادل، تنها راه
عکس: آرمان‌ملی / فاطمه فتاحی/ آرمان ملی- احسان انصاری: مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای غربی در حالی در روزهای آینده دنبال خواهد شد که در دور هفتم این مذاکرات ایران پیشنهادهایی را برای برداشته شدن تحریم‌ها ارائه کرد. پیشنهادهایی که هنوز ماهیت آن مشخص نیست. از سوی دیگر در ابتدا عنوان شد که ایران مفاد شش دور مذاکرات قبلی را پذیرفته و قرار است مذاکرات در همان مسیر حرکت کند. با این‌وجود پس از مدتی برخی از مقامات کشورهای غربی عنوان کردند پیشنهادهایی که ایران در مذاکرات مطرح کرده تا حدود زیادی مذاکرات شش دور گذشته را نفی می‌کند و به همین دلیل این احتمال وجود دارد که چشم‌انداز روشنی در مقابل مذاکرات وجود نداشته باشد. نکته دیگر در این زمینه نحوه برداشته شدن تحریم‌های ایران است. اینکه آیا آمریکا همه تحریم‌های ایران را لغو خواهد کرد و یا اینکه با حفظ بخشی از تحریم‌ها از آنها به‌عنوان اهرم فشار علیه ایران استفاده خواهد کرد. «آرمان ملی» برای بررسی روند مذاکرات هسته‌ای با فریدون مجلسی تحلیل‌گر روابط بین‌الملل گفت‌وگو کرده است. در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید. ایران در مذاکـــرات دور هفتم پیشنهادهایی به کشورهای غربی داده است که واکنش کشورهای غربی هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد اما برخی اظهارنظرهای مقامات کشورهای غربی نشان می‌دهد که دیدگاه مثبتی نسبت به پیشنهادات ایران وجود نداشته است. آغاز مذاکرات در دولت رئیسی با این پیشنهادات مسیر مذاکرات را به چه سمتی خواهد برد؟ ما هنوز نمی‌دانیم ایــران دقیقا چه پیشنهادهایی را بــه کشورهای غربی داده و مسئولان نیز در این زمینه شفاف‌سازی نکرده‌اند که پیشنهادات ایران در چه راستایی بوده است. واقعیت این است که نگاه کشورهای غربی به پرونده هسته‌ای ایران به شکل دیگری است و هنگامی‌که پرونده روی میز قرار می‌گیرد از آغاز به آن نگاه می‌کنند.آمریکا از خصومت ناشی از گروگان‌گیری ابتدای انقلاب و دشمنی پایداری که در طول این چهل سال برای آنها وجود داشته است.کشورهای اروپایی بیشتر به نقض قوانین ان پی تی که ایران عضو آن بوده توجه می‌کنند. از سوی دیگر آمریکا و کشورهای اروپایی به شعار استراتژیک جمهوری اسلامی در راستای نابودی اسرائیل توجه دارند. از دیدگاه آنها ایران در زمینه ان پی تی مرتکب تخلفات و پنهان‌کاری در دولت احمدی‌نژاد شده است. به همین دلیل باعــث ایجاد حساسیت نسبت به پرونده هسته‌ای ایران شده است. مذاکراتی که درنهایت به امضای توافق برجام منجر شد نیز تحمیل نوعی محدودیت برای روشی بود که ایران درزمینه هسته‌ای دنبال می‌کرد و ازنظر کشورهای غربی تخلف به شمار می‌رفت. در چنین شرایطی ایران برای طرف مقابل شرط می‌گذارد و متن آماده می‌کند و مدعی است که باید تحریم‌های ایران برداشته شود. به‌صورت طبیعی کشوری که در وضعیت تحریم قرار دارد در حال مجازات شدن است و کشورهای تحریم کننده آن را مجازات کرده‌اند. به‌هرحال قدرت سیاسی و اقتصادی کشورهای غربی تحمیل‌کننده است. چرا ایران چنین استراتژی را در مذاکرات دنبال می‌کند؟ شرط گذاشتن برای کشور تحریم کننده مبتنی بر چه قواعد و اصولی است؟ ایران فکر می‌کند با استفاده از چنین روشی به دنبال احقاق حق خود است. حق نیز همواره محل مناقشه است. در چنین شرایطی از نگاه کشورهای غربی رویکردی که ایران در مذاکرات در پیش‌گرفته و شروطی که برای طرف مقابل می‌گذارد نوعی سرکشی به شمار می‌رود. سؤال مهم این است که هنگامی‌که جمهوری اسلامی برای کشورهای غربی شرط می‌گذارد به چه معناست؟ معنای این شرط این است که اگر شروط ما را پذیرفتید باید تحریم‌های اعمال شده را نیز بردارد اما اگر شروط ما را نپذیرفتید تحریم‌ها همچنان پابرجا بماند. این در حالی است که خواسته مردم ایران چنین چیزی نیست و مردم ایران‌دوست ندارند در شرایط تحریم زندگی کنند. تحریم‌ها زندگی مردم را سخت کرده و امروز مردم برای گذران امور خود با مشکلات جدی مواجه هستند.تحریم‌ها باعث شده رقبای منطقه‌ای ما در دهه‌های اخیر پیشرفت کنند و ایران به‌جز در زمینه‌های دفاعی در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی توسعه‌ای عقب بماند. در نتیجه رفع تحریم‌ها برای ایران از همه‌چیز مهم‌تر است. ایران باید دلایل و رویکرد کشورهای غربی را مشاهده کند که آنها به دنبال چه چیزی هستند و آیا شرایط تحقق آنها را دارد یا خیر. امتیازاتی که آنها به دنبال آن هستند و جمهوری اسلامی نیز نسبت به آنها آگاهی دارد و در مقدمه برجام نیز به‌صورت تلویحی به آنها اشاره‌شده رعایت صلح و امنیت در منطقه است. یکی از گــره‌های کور مذاکــرات هسته‌ای ایران در سال‌های اخیر موضوع اسرائــیل بوده است. آیا در شرایط کنونی نیز موضوع اسرائیل نقش محـوری در ســرنوشت مذاکرات خواهد داشت؟ مسأله اسرائیل در مرحلــه نخست به ملت فلسطین، در مرحلــه دوم به کشورهای عربی و در مرحلـه سوم به جامعه جهانی اسلامی ارتباط پیدا می‌کند. در شرایط کنونی کشورهای عربی به دنبــال احقاق حقوق مردم فلسطین هستند و رویکردی که در مقابل اسرائیل در پیش‌گرفته‌اند مبتنی بر پرداخــت خســارت و غرامت از سوی اسرائیل به مردم فلسطین است. اگر ایران به سمت توسعه برنامه هسته‌ای خود پیش برود و طرف مقابل احساس خطر کند به‌خصوص با رابطه خصمانه‌ای که بین ایران و آمریکا وجود دارد و آمریکا به‌عنوان حامی اصلی اسرائیل شناخته میشود می‌تواند خطرآفرین باشد. یکی از موضوعات محل مناقشه در مذاکرات اخیر رویکرد ایران نسبت به شش دور مذاکره گذشته بود. در ابتدا عنوان شد که ایران مذاکرات گذشته را پذیرفته اما پس از مدتی عنوان شد پیشنهادهایی که ایران داده در نفی مذاکرات گذشته بوده است. دیدگاه شما در این زمینه چیست؟ از نوع رفتار مذاکره‌کنندگان چنین برمی‌آید که به دلیل رقابت با دولت قبلی و اینکه بتوانند مشکلات و چالش‌ها را به گردن دولت حسن روحانی بیاندازند پیشنهادات دیگری را مطرح کرده‌اند. این در حالی است که دولت حسن روحانی اعلام کرد ما به یک تفاهم کلی دست پیدا کرده‌ایم که مورد تأیید مذاکره‌کنندگان غربی بوده و تنها منتظر حاکمیت در ایران بوده‌اند.این وضعیت تا پایان دولت گذشته وجود داشت و به همین دلیل مذاکرات معلق ماند. تا آنجا که مورد تأیید هیأت نمایندگی بوده این مذاکرات ادامه داشت اما مورد تأیید حاکمیت در ایران قرار نگرفت. کشورهای غربی نیز عنوان می‌کنند آنچه در شش دور مذاکرات گذشته مورد توافق قرار گرفته سقف توافقات ماست. اگر این شرایط را می‌پذیرید می‌توانید نسبت به آینده مذاکرات خوشبین باشید و در غیر این صورت‌وضعیت در آینده مسالمت‌آمیز نخواهد بود و رویکردی‌های دیگری در دستور کار قرار خواهد گرفت. یکی از پیشنهادات محوری ایران در مذاکرات ایران رفع تحریم‌های بین‌المللی بود و در این زمینه نیز یک کارگروه تشکیل شد. آیا پیشنهادات ایران در این زمینه همراه با انعطاف بود که با واکنش مثبت طرف مقابل مواجه شود؟ مشکل ایران تحریم‌هاست و به همین دلیل ایران خواهان برداشته شدن تحریم‌هاست. این در حالــی است که مشکل کشــورهای غربی تهدید است. به‌همیــن دلیل در شرایــط کنونی چالش مهم ایــران تحریم است و چالش کشورهـــای غربی تهدید. درنتیجه اگر قــرار اســت انعطافی در زمینه مذاکرات صــورت بگیــرد بایــد درزمینه تحریم‌ها و تهدیدهای دو طرف صورت بگیرد. کاهـش تهدیدها نیز تنها در حد حرف نیست و بلکه باید در عمــل مورد ارزیابی قرار بگیرد.حمایت‌های ایران در کشورهایی مانند ســوریه، لبنان، یمن و... یکی از موضوعاتی است که کشورهای غربی آن را به‌مثابه تهدید قلمداد می‌کنند. انعطاف در مـــذاکـرات یک رویکرد معقــول و منطقی است و باید توسط هر دو طرف مورد استفاده قرار بگیرد. ایران خواستار برداشته شدن همه تحریم‌هاست.آیا در شرایطی که مذاکرات درنهایت به نتیجه برسد آمریکا حاضر است همه تحریم‌های ایران را لغو کند و یا بخشی از تحریم‌ها را به‌عنوان اهرم فشار علیه ایران نگه خواهد داشت؟ تحریم‌های آمریکا علیه ایران را باید به دو بخش تحریم‌های مرتبط با برجام و تحریم‌هایی که در داخل آمریکا به‌عنوان مقابله با ایران تصویب شده است. یک‌بار این موضوع در قرارداد الجزیره مطرح شد که در نهایت آمریکا از ایران غرامت دریافت کرد اما ادامه خصومت‌ها و برخی اقدامات که از دیدگاه آنها حاد به شمار می‌رود باعث شده که تحریم‌هایی علیه ایران در مجلس سنا تصویب‌شده که باید برداشته شود. آنچه برای ایران حائز اهمیت است برداشته شدن تحریم‌های بانکی است که تأثیرات بین‌المللی به همراه داشته است. نکته مهم اینکه این تحریم‌ها قابلیت این را دارد که در کوتاه‌مدت برداشته شود. آمریکا حاضر نیست با ایران معامله کند و از سوی دیگر به کشورهای دیگر نیز می‌گوید اگر با ایران معامله کردید شما را نیز تحریم می‌کنم. این موضوع باعث شده که کشورهای دیگر از ترس تحریم منافع خودشان با تحریم‌های این کشور علیه ایران همراهی کنند و آن را اجرا کنند. بنابراین فکر می‌کنم اگر توافق و انعطاف در حدی باشد که کشورهای غربی احساس خطر نکنند و در مقابل رفع تحریم رفع تهدید نیز صورت بگیرد می‌توان نسبت به آینده مذاکرات خوشبین بود. آنچه واضح است این است که در جمهوری اسلامی علاقه‌ای به روابط تجاری به آمریکا مشاهده نمی‌شود. با این‌وجود در شرایط متعارف و هنگامی‌که طرفین نسبت به یکدیگر احساس خطر نکنند احتمال تجارت نیز وجود خواهد داشت. مسأله‌ای که برای ایران دارای اهمیت است این است که آمریکا به تحریم‌هایی که علیه ایران اعمال می‌کند جنبه بین‌المللی ندهد.امروز ایران با تحریم‌های بین‌الملل مواجه نیست و این نوع تحریم‌ها با برجام از بین رفت. تحریم‌های کنونی تحریم‌های یکجانبه از سوی آمریکا است که جنبه بین‌المللی نیـــز پیداکرده است. در چنین شرایطی است که ایران احساس خطـــر کرده است. اگر ایران در سیستم بانکی بین‌المللی حضور داشت و می‌توانست با کشورهای جهــان تجارت کنــد آمریکایی‌هــا نیز از بــازار روبه توسعه ایران به‌راحتی عبــور نمی‌کردند و با ایران وارد تجارت می‌شدند. در چنین شرایطی رابطـــه ایران و آمریکا یک رابطه دوطرفه خواهد بود و نه یک رویکرد بین‌المللی. با توجه به اتفــاقاتی که در مذاکرات اخیر رخ داد چه میزان شانس برای موفقیت در مذاکرات قائل هستید؟ تا حدودی شانس موفقیت برای مذاکرات قائل هستم. کسانی که امروز دولت را در اختیاردارند درگذشته ازجمله منتقدان و مخالفان برجام بودند. امروز که این افراد مدیریت کشور را به دست گرفته‌اند متوجه این نکته شده‌اند که مسائل مهم‌ترین از موضوع فلسطین در کشور وجود دارد و دفاع از حقوق و منافع مردم ایران دارای اهمیت بیشتری است.کشور بزرگی مانند ایران باید به‌راحتی بتواند حقوق کارمندان خود را بپردازد. از طرف دیگر باید زمینه‌های توسعه و پیشرفت کشور را در زمینه‌های مختلف تأمین کند. این موضوعات جز برنامه‌ها و اولویت‌های دولت است اما به دلایل نداشتن منابع مالی توانایی انجام آن را ندارند.کسانی که درگذشته مخالف برجام بودند امروز مجبور هستند در زمینه‌های مختلف مدیریت کشور پاسخگو باشند. امیدوارم این جریان درنهایت به یک جمع‌بندی برای همزیستی مسالمت‌آمیز در منطقه و جهان برسد تا مردم ایران به حقوق خود دست پیدا کنند و منافع آنها تأمین شود.
سایر اخبار این روزنامه
پايِ«تـابعيت پـولي» را باز نكنيد
مساله ايران،«تحريم» - مساله غرب،«تهديد» است؛ تعادل، تنها راه
سرعت قيمت خودرو با ترمز واردات
نفس همه دوباره تنگ شد...
توسعه روابط با امارات؛ عبور از اختلافات
نگاه‌هاي تازه قاضي القضات را حمايت كنيم
انكار عنابستاني پس از اثبات سيلي
دفاع نماينده از «مافياي طلاي سرخ»
پرونده كرسنــت بـا ٨ محكــوميت
افزایش عرضه و کاهش سن تقاضای مواد مخدر
ضعف اقتصادی اکو
برجام؛ مخالفان دیروز، موافقان امروز
ارتباط فصل سرما با وقوع زلزله‌های بزرگ
چرایی ترمیم روابط امارات با تهران
