موتور سواری زنان چه کمکی به رفع آلودگی هوا و ترافیک می‌کند؟

آفتاب یزد:سال هاست که موتور سواری زنان در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است و نهاد‌های متولی این امر هر بار مسئولیت رفع مشکلات مربوط به این موضوع را بر گردن دیگری می‌اندازند. حتی برخی از مسئولین معتقدند که در خصوص موتور سوار زنان با منع قانون مواجه هستیم و این در حالی است که هیچ جای قانون هیچ منع و ممنوعیتی برای موتور سواری زنان وجود ندارد. با این حال موضوعی که به نظر می‌رسد مغفول واقع شده این است که موتور سواری زنان می‌تواند بزرگترین معضلات شهر نشینی مثل ترافیک و آلودگی هوا را کاهش دهد چرا که اکثر خودرو‌های
تک سرنشین در حال حاضر به خانم‌ها اختصاص دارد. با این حال باز هم مسئولین سرسختانه در مقابل این حق طبیعی زنان ایستادگی می‌کنند.
>قانون چه می‌گوید؟
کل قوانین مربوط به رانندگان موتور‌سیکلت در ماده‌20 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی که در سال‌1375 تصویب و در روزنامه رسمی اعلام عمومی شده، خلاصه می‌شود.


در این ماده قانون آمده است: «کلیه قوانین و مقررات عمومی مربوط ‌به حمل‌ونقل و عبور و مرور در مورد موتورسیکلت‌ها نیز جاری است. حرکت در پیاده‌رو یا در جهت مخالف مسیر مجاز، ایجاد عمدی صدای ناهنجار، حمل بار غیرمتعارف، حرکت نمایشی مارپیچ، تک‌چرخ، حمل یدک، استفاده‌نکردن از کلاه ایمنی و تردد در خطوط ویژه اتوبوسرانی با موتورسیکلت تخلف محسوب شده و ماموران موضوع ماده‌‌(۲) این قانون موظفند ضمن صدور قبض جریمه نسبت به توقیف موتورسیکلت حداکثر به‌مدت یک هفته و درصورت تکرار یک‌ماه اقدام کنند. تبصره‌ـ صدور گواهینامه رانندگی موتورسیکلت برای مردان برعهده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است.»
این در حالی است که اغلب حقوقدانان تفسیرشان از قانون موجود این است که ممنوعیتی برای صدور گواهینامه زنان وجود ندارد و فقط مرجع صادر‌کننده آن نامعلوم است.
> آیا زنان نمی‌توانند گواهینامه موتور سیکلت دریافت کنند؟
با این همه اخذ گواهینامه همواره یکی از چالش‌های پیش‌ روی زنان موتورسوار محسوب می‌شود. چرا که برخی بر این اعتقادند که قانون در مورد گواهینامه موتورسواری زنان سکوت کرده، لذا این امر به چالشی بر سر راه زنان موتور سوار تبدیل شده بود اما همزمان با پر رنگ شدن مسئله گواهینامه زنان در سال ۹۸ شعبه‌ای از دیوان عدالت اداری در یکی از آرای خود، حکم به الزام پلیس راهور ناجا به صدور گواهینامه رانندگی موتورسیکلت برای زنان واجد صلاحیت صادر کرد. در این رای آمده بود:
«با توجه به اینکه اولا مرجع صالح برای صدور انواع گواهینامه رانندگی صرفا نیروی انتظامی (پلیس راهنمایی و رانندگی) می‌باشد و غیر از این مرجع ارگان یا نهاد و سازمان دیگری نمی‌تواند اقدام به صدور گواهینامه رانندگی نماید.
ثانیا رانندگی برای زنان جامعه ایران اعم از رانندگی خودروهای سبک و سنگین و یا موتورسیکلت و سایر وسایل نقلیه در هیچیک از مقررات موضوعه منع نشده است که با عنایت به اصل اباحه رانندگی موتورسیکلت نیز برای آنان مباح تلقی می‌شود.
ثالثا قید مقرر در ماده ۲۰ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی که بیان کرده «صدور گواهینامه برای مردان بر عهده نیروی انتظامی است» نافی صلاحیت آن مرجع مبنی بر اختیارات و وظایف صدور گواهینامه برای زنان نیست و به عبارت دیگر اثبات شی نفی ماعدا نمی‌کند.
رابعا رانندگی موتورسیکلت برای بانوان باید تحت نظر یک مرجع نظارتی جهت احراز صلاحیت تخصصی آنها باشد و اگر این مرجع را نیروی انتظامی تلقی نکنیم کدام مرجع را می‌توان ذی‌صلاح تلقی کرد؟
لذا با توجه به اینکه رانندگی موتورسیکلت قائم به جنسیت نبوده و طرف شکایت تنها ارگان نظارتی موجود در کشور جهت احراز صلاحیت متقاضیان صدور گواهینامه‌های رانندگی است و اصل بر صلاحیت آن مرجع جهت صدور گواهینامه بوده و قید مقرر در تبصره ماده ۲۰ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی نیز به معنای محرومیت زنان از رانندگی موتورسیکلت نیست.
از این گذشته وضعیت حاکم بر وضعیت شهر نشینی علی الخصوص کلانشهرها و عدم امکان مالی جهت تهیه خودرو برای همه اقشار و سهولت رفت و آمد با موتورسیکلت جهت رتق و فتق امور زندگی (که بعضا زنان جامعه با توجه به وضعیت شخصی و خانوادگی خود شخصا مجبور به حل آنها می‌باشند) ضرورت صدور گواهینامه را برای آنها بیشتر نمایان می‌سازد.
لهذا با استناد به اصاله الاباحه و مستند به مواد ۱۱ و ۵۸ و ۶۰ قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت و الزام طرف شکایت (پلیس راهنمایی و رانندگی محل اقامت شاکیه) به تشکیل پرونده و رسیدگی به تقاضای صدور گواهینامه و در صورت احراز صلاحیت، صدور گواهینامه، موتورسیکلت در حق شاکی صادر می‌شود. این رای ظرف مهلت ۲۰ روز پس از ابلاغ قابل تجدید نظر خواهی در شعب تجدید نظر دیوان عدالت اداری است.»
در واقع در این حکم دیوان عدالت اداری حجت تمام شد و فکر می‌کردیم که پس از آن موتور سواری برای زنان دیگر پنهانی و دور از چشم قانون نخواهد بود اما به یکباره ورق برگشت و ارگان‌های ذیصلاح موضوع تصویب قانون را به میان آوردند در حالی که طبق آن چه که گفته شد اساسا منع قانونی برای موتور سواری زنان وجود ندارد که نیاز به تغییریا تصویب قانون جدید وجود داشته باشد!
> کاهش ترافیک با موتور سواری زنان
ساکنان کلانشهرهای ایران به ویژه تهران سالهاست از ۲ معضل آلودگی هوا و ترافیک رنج می‌برند ولی تاکنون نه تنها اقدام موثری در این باره انجام نشده، بلکه برخی ترک فعل‌ها از سوی دستگاه‌های مسئول، این معضلات را دوچندان کرده است.
هر سال با فرا رسیدن فصل سرما، بحث آلودگی هوا و ترافیک هم داغ می‌شود و مسئولان ذیربط چند صباحی در اندیشه رفع این ۲ معضل فرو می‌روند و به طور دائم و شبانه روز جلسه تشکیل می‌دهند! اما در شرایطی که نه خبری از اسقاط خودروهای فرسوده و دودزا هست، نه تامین سوخت مناسب نیروگاه‌ها و نه توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی، می‌توان انتظار رفع این ۲ بلای قدیمی را داشت؟
چالش کهنه ترافیک در شهرها به ویژه در کلانشهرها همچنان کلافی سردرگم است که چالش‌ها و نگرانی‌های زیادی برای مردم و مسئولان در بر داشته تا جایی که حتی با صرف هزینه‌های میلیاردی نسخه درمانی برای آن پیچیده نشده است.سال‌ها است کشور با مشکلات ترافیکی در شهرها و به ویژه کلانشهرها دست و پنجه نرم می‌کند. البته تاکنون دولت و شوراهای شهر هزینه کرده‌اند تا این معضل را حل کنند، اما نتوانستند مشکلات را آن طور که باید حل کنند.
این در حالی است که یکی از ساده‌ترین راهکار‌ها برای این دو معضل بزرگ آزاد‌سازی موتور سواری برای زنان است. واقعیت این است که بخش عمده‌ای از خودرو‌های تک سرنشین که هم موجب افزایش آلودگی هوا می‌شوند و بار ترافیکی را در کلانشهر‌ها افزایش می‌دهند مربوط به زنان است. این در حالی است که با آزاد‌سازی موتور سواری برای زنان و اهدای گواهینامه به آن ها، بخش بزرگی از خودروهای تک سرنشین تبدیل به موتور یا حتی موتور‌های برقی شده و به این طریق می‌توان تا حد زیادی ترافیک در کلانشهر‌ها و آلودگی هوا را کنترل کرد.
این در حالی است که همین حالا نیز با وجود ممنوعیت‌ها یی که وجود دارد زنان زیادی در کوچه و خیابان از موتور سیکلت و یا موتور برقی استفاده می‌کنند و اگر چرخی در شهر بزنید با تعداد زیادی از این موتور سواران زن مواجه خواهید شد که با حفظ موازین شرعی و پوشش کامل مشغول به موتور سواری هستند. حال سوال اینجاست که چرا مسئولان با در نظر گرفتن یک سری قوانین مقررات، موتور سواری را برای زنان آزاد نمی‌کنند تا هم زنان به حق طبیعی خودشان بر اساس قانون برسند و هم مشکلاتی مثل آلودگی هوا و ترافیک شهری تا حد زیادی کنترل شود؟