روزنامه جوان
1400/09/21
تولید مهم‌ترین «بیوپلیمر» صنعتی در ایران
محققان یک شرکت دانش‌بنیان برای نخستین‌بار موفق به تولید بیوپلیمر «زانتان» شدند. این ماده مهم شیمیایی در صنایع نفتی، صنایع‌غذایی، صنایع داروسازی و هفت صنعت مهم دیگر کاربرد بسیار زیادی دارد. این محصول مهم تاکنون از چند کشور انگشت‌شمار و با مشکلات زیاد وارد کشور می‌شد. حالا دیگر نیازی به واردات با هزینه بالا نیست. بیوپلیمر زانتان یک ماده شیمیایی مهم صنعتی است که توسط نوعی باکتری به نام گزانتوموناس تولید میشود. در دهه ۱۹۶۰ تحقیقات گسترده‌ای توسط چندین آزمایشگاه صنعتی برای تولید این محصول انجام شد و در نهایت شرکت Kelco در کالیفرنیا، در سال ۱۹۶۱ این ماده شیمیایی را به صورت تجاری تولید و روانه بازار کرد. ایران چهارمین تولید‌کننده در جهانزانتان در صنایع مهمی کاربرد دارد که شامل صنایع بالادستی صنعت نفت، صنایع غذایی، بهداشتی و آرایشی، دارو سازی، رنگ‌های ساختمانی، لعاب و سرامیک، نساجی، سرامیک، کشاورزی و راه‌سازی و معدن می‌شوند.
در اهمیت کاری که محققان کشور با بومی‌سازی این محصول انجام داده‌اند، همین بس که در حال حاضر تولید‌کنندگان اصلی زانتان عبارتند از شرکت‌های Merck و Pfizer (همان تولید‌کننده معروف داروی کرونا و یکی از غول‌های صنعت داروسازی) در امریکا، شرکت‌های Rhone Poulenc و Sanofi- Elf در فرانسه و شرکت Jungbunzlauer در اتریش. پلیمر زنجیره‌ای از اتم‌های هیدروژن و کربن است که به دو نوع مصنوعی و طبیعی تقسیم میشود. بیوپلیمرها از نوع طبیعی هستند که کاربرد‌های مهمی دارند. مثلاً به مواد دیگری اضافه می‌شوند تا فاصله مولکولی را افزایش دهند و در نتیجه از همین کاربرد محصولات مهمی مثل سیمان، برخی دارو‌ها و رنگ‌های صنعتی تولید می‌شوند. در راستای تبدیل شدن به بزرگ‌ترین صادر‌کننده آسیا
تولید‌کننده این محصول با ارزش، مؤسسه دانش‌بنیان «گام تک پژوهش» است که برای تولید صنعتی بیوپلیمر‌های مختلف در سال ۱۳۷۸ تأسیس شد. این مؤسسه که در شهر تبریز واقع است، در سال ۱۳۸۴ با کمک محققان دانشگاه تبریز تولید موفقیت‌آمیز یکسری از بیوپلیمر‌های مهم را به صورت پایلوت و آزمایشی آغاز کرد.
طراحی و ساخت کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات فرآیند‌های تولید تا تخلیص بیوپلیمرها مبتنی بر دانش بومی در این دانش‌بنیان با همت پژوهشگران و صنعتگران در داخل کشور انجام گرفت. پس از فراز و فرود‌های تحقیق و توسعه در خصوص این تجهیزات، چندین فاز مربوط به تولید این ماشین‌آلات هم در این دانش‌بنیان با موفقیت راه‌اندازی شد.
اکنون این مؤسسه علمی یکی از واحد‌های مطرح صنعت بیوتکنولوژی میکروبی در سطح کشور است و در نظر دارد علاوه بر زانتان، تولیدات خود را به انواعی از محصولات ویژه بیوتکنولوژی متکی بر بیوپلیمرها گسترش دهد. چشم‌انداز این مؤسسه هم تبدیل شدن به بزرگ‌ترین تولید‌کننده و صادر‌کننده محصولات بیوتکنولوژی در آسیا مبتنی بر دانش و فناوری ایرانی است.
کمک به افزایش تولید نفت
مدیر عامل شرکت گام تک پژوهش تبریز در گفتگو با تارنمای معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با بیان اینکه زانتان در صنایع مختلفی کاربرد دارد، گفت: زانتان گام یک پلی ساکارید طبیعی (یک ماده سلولز) و یک بیوپلیمر مهم صنعتی به شمار می‌آید که به شکل پودری سفید متمایل به کرم است.
از این محصول به‌عنوان غلیظ‌کننده، قوام‌دهنده، پایدارکننده، استابلایزر و امولسیفایر و مواردی از این دست در صنایع مختلف مانند نفت، غذایی، بهداشتی و آرایشی، کشاورزی و حتی دفاعی استفاده میشود.
مجتبی بدری افزود: این ماده در برابر نیرو‌های الکترواستاتیکی (بار‌های الکتریکی ساکن که در همه محیط‌های صنعتی وجود دارند) عکس‌العملی نشان می‌دهد که پلی‌ساکاریت‌های دیگر (نمونه‌های دیگری از بیوپلیمرها) آن را ندارند، همین امر باعث‌شده تا ارزش این محصول در صنایع نفتی بسیار بالا باشد. این محصول به واسطه داشتن ویژگی‌هایی ذاتی‌اش قادر است ویسکوزیته مواد را بالا ببرد و طعم، قوام، ماندگاری و بافت آن‌ها را بهبود بخشد. این ماده به فرآورده‌های غذایی کمک می‌کند تا در دما و سطوح اسیدی یا بازی مختلف مقاومت کنند و پایداری بهتری داشته باشند.
مدیر عامل شرکت گام تک پژوهش تبریز با اشاره به اینکه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری حمایت‌های خوبی از شرکت‌های دانش‌بنیان داشته است، عنوان کرد: با توجه به شرایط کنونی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری توانسته اقدامات بزرگی انجام دهد. به طور نمونه در صنعت نفت، از زانتان به مقدار زیاد برای غلیظ شدن گل حفاری استفاده میشود. این ماده مهم و لازم در حفاری را به سطح زمین منتقل می‌کنند تا تولید نفت بیشتر شود. در حال حاضر بیش از ۱۵۰ نفر در این شرکت مشغول به فعالیت هستند و همچنین این محصول مانع از خروج ارز در کشور شده‌است. این ماده دارای کیفیت مناسبی نسبت به رقبای خارجی خود است و توانسته‌ایم آن را کاملاً بومی‌سازی کنیم.
گفتنی است در صنایع آرایشی و بهداشتی این ماده باعث شده تا محصولات بهداشتی قوام و غلظت مناسبی پیدا کنند و در عین حال به راحتی از ظرف خود خارج گردند. بیوپلیمر زانتان در تولید فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی مثل خمیردندان، انواع کرم، لوسیون بدن، شامپو، ژل مو و موارد دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سایر اخبار این روزنامه
توافق با رفع تحریم‌ها در دسترس است
چشم امید تروئیکای اروپایی به جریان تحریف
نظر عجیب باهنر در مورد شفافیت
نظر عجیب باهنر در مورد شفافیت
تولید مهم‌ترین «بیوپلیمر» صنعتی در ایران
امریکا نگران از ردپای امنیتی چین در خاورمیانه
نرمش اروپا در تغییر پیش‌نویس قبلی
فساد خلق‌الساعه در تبلیغات محیطی فوتبال!
شفافیت را بی‌توجه به مدعیان ضدشفافیت دنبال کنید
دریایی که از مستندساز‌ها دریغ میشود!
مطالبات قهرمانان را به گوش مسئولان می‌رسانیم
اژه‌ای علیه دستکاری در بورس
حقوق نجومی مدیران مازاد با گران‌فروشی خودرو!
دیگر نمی‌توانیم پروژه هسته‌ای ایران را نابود کنیم
دیگر نمی‌توانیم پروژه هسته‌ای ایران را نابود کنیم
