بودجه ریاضتی

آفتاب یزد: بالاخره پس از کش و قوس های فراوان روز گذشته اعلام شد که لایحه بودجه سال آینده به عنوان اولین لایحه تدوین شده توسط دولت سیزدهم به مجلس شورای اسلامی ارائه شده است. پیش از این اقتصاددانان و حتی نمایندگان مجلس یازدهم بر این باور بودند که در سال 1401 با کسری بودجه شدیدی رو به رو خواهیم بود اما حالا برخی بر این اعتقادند که لایحه بودجه سال جدید تا حد زیادی به صورت منطقی بسته شده و کسری بودجه ای در آن به چشم نمی خورد. با این حال باید دید نظر کارشناسان در خصوص لایحه بودجه ارائه شده چیست؟
>جزئیات بودجه 1401
جزییات ارقام کلی بودجه نشان می‌دهد که بودجه سال آینده از نظر منابع و مصارف در رقم ۳۶۳۱ هزار میلیارد تومان تراز می‌شود. اما بودجه از دو بخش بودجه عمومی و بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت تشکیل می‌شود که بودجه عمومی شامل ۱۵۰۵ هزار میلیارد تومان است. اجزای بودجه عمومی نیز شامل منابع عمومی بالغ بر ۱۳۷۲ هزار میلیارد تومان و درآمدهای اختصاصی وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی شامل ۱۳۲ هزار میلیارد تومان است. همچنین بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت که حجم عمده کل بودجه سال ۱۴۰۱ را به خود اختصاص داده با رقم ۲۲۳۱ هزار میلیارد تومان بسته شده است.
این در حالی است که برای سال جاری سقف کلی بودجه ۲۸۸۲ هزار میلیارد تومان مصوب شده بود که بودجه عمومی ۱۳۷۳ هزار میلیارد تومان شامل ۱۲۷۷ هزار میلیارد تومان منابع عمومی و ۹۵.۸ هزار میلیارد تومان درآمد اختصاصی بود.


همچنین بودجه شرکت‌های دولتی، بانک ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت ۱۵۷۱ هزار میلیارد تومان مصوب شده بود.
>افزایش ۴۳ درصدی بودجه عمرانی
دولت بودجه عمرانی سال آینده را ۲۵۱ هزار ۸۱۵ میلیارد تومان اعلام کرد. بر این اساس، طبق لایحه بودجه ۱۴۰۱،‌ اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه (بودجه عمرانی) نسبت به سال ۱۴۰۰ با بیش از ۴۳ درصد رشد به ۲۵۱ هزار و ۸۱۵ میلیارد تومان رسیده است.
>پیش بینی درآمد ۳۸۱ هزار میلیارد تومانی نفتی
براساس تبصره یک لایحه بودجه ۱۴۰۱ سقف منابع حاصل از ارزش صادرات نفت، میعانات گازی و خالص صادرات گاز معادل ۳۸۱ هزار و ۸۲۵ میلیارد تومان پیش بینی شده است.
بر این اساس، طبق جزء یک بند «ب» تبصره یک لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ سقف منابع حاصل از ارزش صادرات نفت مندرج در ردیف ۲۱۰۱۰۱، میعانات گازی و خالص صادرات گاز مندرج در ردیف ۲۱۰۱۰۲ و منابع مربوط به ۳ درصد مندرج در ردیف ۳۱۰۱۰۹ جدول شماره (۵) این قانون برابر ۳۸۱ هزار و ۸۲۵ میلیارد تومان تعیین می‌شود. صادرات فرآورده های نفتی مشمول این حکم نیست.
دستگاه‌های اجرایی ملی مجاز به استفاده هزینه‌ای از منابع ۳ درصد مناطق نفت خیز، گازخیز و توسعه نیافته نیستند.
>افزایش ۲۹ درصدی حداقل حقوق
سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد حقوق کارمندان در سال ۱۴۰۱ به‌صورت پلکانی معکوس از ۲۹ تا ۵ درصد افزایش می‌یابد. براساس این گزارش، با احکام ذیل در لایحه بودجه ۱۴۰۱، حقوق افرادی که از متوسط حقوق کمتر می‌گیرند از حقوق افرادی که از متوسط بیشتر می‌گیرند، بیشتر رشد خواهد کرد و فاصله حقوق‌ها کاهش می‌یابد.
به این ترتیب، افزایش ناخالص حقوق به‌صورت پلکانی معکوس
از ۲۹ درصد تا ۵ درصد خواهد بود و حداقل مبلغ مندرج در احکام کارگزینی با ۲۹ درصد رشد از ۳.۵ میلیون تومان به ۴.۵ میلیون تومان افزایش می‌یابد.
همچنین ۱۷۰۰ امتیاز در احکام کارگزینی تمامی کارکنان اضافه می‌شود که معادل مبلغ ثابت ۵۳۳,۸۰۰ تومان است. ضریب ریالی نیز با ۳ درصد رشد از ۳۰۴۸ به ۳۱۴۰ تغییر می‌کند.
برای بازنشستگان نیز مبلغ ۵۳۳,۸۰۰ تومان ثابت و ۳ درصد رشد اعمال می‌شود.
>حقوق زیر ۵ میلیون تومان از مالیات معاف می‌شود
بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۱ افرادی که در این سال ۵ میلیون تومان یا کمتر از ۵ میلیون تومان در ماه حقوق می گیرند از مالیات معاف شدند.در بند ۵ تبصره ۱۲ لایحه بودجه سال آینده آمده است: سقف معافیت مالیاتی سالانه موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات های مستقیم در سال ۱۴۰۱ مبلغ ۶۰ میلیون تومان تعیین می شود.
همچنین نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی اعم از حقوق و مزایای مستمر و غیرمستمر و سایر پرداختی ها و کارانه به استثنای عیدی پایان سال به شرح زیر است:
۵-۱- نسبت به مازاد ۶۰ میلیون تومان تا ۱۲۰ میلیون تومان، ۱۰ درصد
۵-۲- نسبت به مازاد ۱۲۰ میلیون تومان تا ۲۴۰ میلیون تومان، ۱۵ درصد
۵-۳- نسبت به مازاد ۲۴۰ میلیون تومان، ۲۰ درصد
>سن بازنشستگی دو سال افزایش می‌یابد
از سال آینده حداقل و حداکثر سن بازنشستگی دو سال افزایش خواهد یافت؛ این پیش‌بینی دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۱ است.
بر اساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته در تبصره ۲۰ لایحه بودجه سال آینده به منظور پایدارسازی منابع صندوق‌های بازنشستگی چند تغییر مورد تاکید قرار گرفته است.
بر این اساس حداقل و حداکثر بازنشستگی تمامی مستخدمین مرد و زن به هر میزان سابقه خدمت در صندوق سازمان تامین اجتماعی دو سال افزایش می‌یابد، البته احکام قطعی هیات‌های رسیدگی به تخلفات اداری برای بازنشستگی از این حکم مستثنی هستند.
همچنین سنوات خدمت مورد قبول برای بازنشستگی تمامی مستخدمین مرد و زن دارای حداقل مدرک کارشناسی معتبر در تمامی صندوق‌های بازنشستگی اعم از کشوری و لشگری و سازمان تامین اجتماعی دو سال افزایش خواهد یافت.
محاسبه حقوق بازنشستگی در تمامی صندوق‌های بازنشستگی اعم از کشوری، لشگری، سازمان تامین اجتماعی بر اساس متوسط حقوق سه سال آخر زمان اشتغال خواهد بود.
آیین‌نامه اجرایی مورد نیاز این قانون که در مواردی که مدت خاصی پیش‌بینی نشده است حداکثر سه ماه پس از ابلاغ قانون بودجه به تصویب هیات وزیران رسیده و برای سال آینده اجرایی می‌شود.
>درآمد پروازهای عبوری میان صندوق حمل و نقل و نیروهای مسلح تقسیم شد
بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۱ نیمی از درآمد پروازهای عبوری به صندوق حمل و نقل و نیمی دیگر به نیروهای مسلح پرداخت می شود. متن این بند در لایحه بودجه ۱۴۰۱به این شرح است: «وزارت راه و شهرسازی با همکاری ستاد کل نیروهای مسلح مکلف شد به منظور افزایش درآمدهای ارزی از محل پروازهای عبوری و ترددهای
بین المللی هوایی، مسیرهای پروازی را اصلاح کرده و افزایش دهند. نیمی از درآمدهای حاصله به صندوق توسعه حمل و نقل و ۵۰ درصد دیگر در اختیار ستاد کل نیروهای مسلح قرار می‌گیرد.»
این در حالی است که پیش از این درآمد حاصله از پروازهای عبوری در اختیار شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران قرار می‌گرفت.
>دولت سال آینده ۸۸ هزار میلیارد تومان اوراق می‌فروشد
در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ دولت ۸۸ هزار میلیارد تومان اوراق می فروشد.در بخش تملک دارایی‌های مالی، بازپرداخت ۱۲۸ هزار ۲۹۶ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
>بودجه ریاضتی
با این همه باید دید نظر کارشناسان در رابطه با لایحه بودجه 1401 چیست؟
سید مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه در این خصوص
به آفتاب یزد گفت:« بودجه ای که برای سال 1401 بسته شده است یک بودجه ریاضتی است و قابل انتظار هم بود چرا که وقتی مشکل تحریم ها بر طرف نشود و بخش قابل توجهی از در آمد ها محقق نشود از این بهتر هم نخواهد شد.»وی تصریح کرد:« وقتی تحریم ها برداشته نشود در آمد های نفتی محقق نخواهند شد و از سوی دیگر طی چند سال اخیر هم ظرفیت های درآمدی دیگر تقریبا تمام شده اند. در بودجه 1401 تاکید بسیار بر مالیات شده است به طوری که مالیات حقوق بگیران به شدت افزایش خواهد یافت. یک رشد 8 درصدی رویایی و یا متوهمانه هم برای این برنامه در نظر گفته اند که می توان به قطعیت گفت محقق نخواهد شد. دلیل آن هم این است که در وهله اول گفته اند این امر متکی بر افزایش بهره وری است و این بهره وری چیزی نیست که ظرف یک سال با موانعی که وجود دارد بتوان آن را تغییر و یا افزایش داد.»این اقتصاددان گفت:« در حال حاضر رشد اقتصادی ما صفر درصد است و حتی زمان آقای احمدی نژاد هم که بهترین درآمد نفتی را داشتیم نتوانستیم رشد اقتصادی را به 8 درصد برسانیم و حالا بدون درآمد های نفتی و با کمترین تحول ساختاری در شرایطی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی چطور می توان ادعای رشد 8 درصدی داشت؟ این یک ادعای بزرگ است. از سوی دیگر ارز 4200 تومانی حذف شده است که تورم شدیدی را دامن خواهد زد و نرخ تسعیر را هم 23 هزار تومان در نظر گرفته اند که این موضوع هم به معنی افزایش تورم است. از سوی دیگر برای اینکه تورم را کنترل کنند تنها ده درصد دستمزد حقوق بگیران را افزایش خواهند داد که این به این معنی است که 30 تا 35 درصد از قدرت خرید این طبقه نیز کاسته
خواهد شد.»
استقراض از بانک مرکزی؛ خط قرمز دولت است
آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران در زمان تقدیم لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ به مجلس شورای اسلامی، اظهار داشت: ابتدا لازم می دانم تشکری از دولت مخصوصا تیم اقتصادی دولت که توانسته اند لایحه بودجه را در وقت مقرر به مجلس شورای اسلامی تحویل دهند و امیدوارم که نمایندگان در کمیسیون تلفیق و کمیسیون بودجه این لایحه را تکمیل کنند تا بودجه در شان کشور تصویب شود.
>برای برداشتن مشکلات از پیش پای مردم نیازمند برنامه و کار جهادی هستیم
وی ادامه داد: در این سالهای انقلاب اسلامی کارهای زیادی در جهت توسعه یافتگی مسئله در حوزه برق، آب، گاز، کشاورزی، آموزش و پرورش انجام شده است و با تمام اقداماتی که برای توسعه یافتگی شهرها و روستاها انجام شده اما مواجهه با مشکلات جدی هم در حوزه مسائل اقتصادی و مسائل اجتماعی و فرهنگی نیازمند یک حرکت جهادی است و باید یک برنامه پیش‌روی همه دولتمردان قرار گیرد تا مشکلات را از پیش پای مردم بردارد.رئیس جمهور با اشاره به اصلاح ساختار بودجه گفت: اشکال جدی که در قبل همه را رنج می‌داد این بود که اقتصاد را به تصمیم بیگانگان گره زده بودند اما این دولت قصد دارد از ظرفیت های کشور به ویژه نیروی انسانی متخصص و ذخایر ارزشمندی که در کشور وجود دارد مشکلات را حل کند.رئیسی تصریح کرد: در لایحه بودجه ۱۴۰۱ یک رشد اقتصادی ۸ درصدی هدف‌گیری شده که باید به این رشد اقتصادی در سال آینده برسیم.
>بنا داریم توسعه را در بخش های مختلف متوازن کنیم
وی با اشاره به عدالت در توزیع ثروت در بودجه ۱۴۰۱، گفت: بنا داریم توسعه را در بخش های مختلف متوازن کنیم و عدالت را در آن مدنظر قرار دهیم.رئیس جمهور تاکید کرد: جذب سرمایه گذاری به میزان استهلاک نمی رسد و رشد اقتصادی در حد ۴ دهم درصد و افزایش هزینه های بیش از ۱۰ برابری مردم و ... را رنج می دهد. در تقدیم لایحه بودجه نکاتی مورد توجه ما است از جمله ثبات اقتصادی که به این وسیله تولید کننده، مصرف کننده و بازار اطمینان خاطر داشته باشند.
>خط قرمزهای بودجه ۱۴۰۱
رئیسی بیان کرد: لازمه ثبات اقتصادی بودجه بدون کسری است. کسری بودجه ریشه بسیاری از مشکلات در کشور خواهد شد. ثبات اقتصادی، انضباط بانکی در نظام پولی و مالی، استقراض از بانک مرکزی و افزایش پایه پولی خط قرمز در این بودجه خواهد بود.وی افزود: اهدافی که مد نظر دولت است باید به آن رسید. اولین هدف ثبات اقتصادی است که باید اقتصاد کشور به یک ثباتی برسد تا هم برای تولید کننده و هم برای مصرف کننده و همچنین برای بازار اطمینان بخش باشد.
>لازمه ثبات اقتصادی
داشتن بودجه ای بدون کسری است
رئیس جمهور با بیان اینکه لازمه ثبات اقتصادی داشتن بودجه ای بدون کسری است، گفت: اگر کسری بودجه وجود داشته باشد این ثبات اقتصادی صورت نمی گیرد پس سعی شده در لایحه بودجه سال آینده کسری وجود نداشته باشد. رئیسی تصریح کرد: مسئله دوم انضباط بانک‌هاست. بانک‌ها و بانک مرکزی باید یک مواظبت و انضباط مالی داشته باشند. وی ادامه داد: در این بودجه استقراض از بانک مرکزی و افزایش پایه پولی خط قرمز دولت بوده است کما اینکه در این چند ماه از دولت جدید تلاش شد برای تامین منابع هیچ استقراضی از بانک مرکزی صورت نگیرد. رئیس جمهور افزود: آثار اداره کردن کشور بدون استقراض از بانک مرکزی نزولی شدن شیب تورم در کشور است که باید این شاخص دو رقمی، تک رقمی شود تا خاطر مردم و فعالان اقتصادی آسوده شود.
>به بودجه باید نگاه ملی داشته باشیم
رئیسی بیان کرد: این لایحه بودجه نگاه ملی می‌طلبد و نباید به این بودجه نگاه بخشی، استانی شود و باید تمام نهادها از جمله نمایندگان مجلس نگاه ملی داشته باشند تا آن رشد اقتصادی ۸ درصدی تحقق یابد که این تلاش همگان را می طلبد.
وی با بیان اینکه هدف دوم دولت توزیع عادلانه است، گفت: عادلانه تر کردن نظام پرداخت برای پرسنل ها موضوعی مهم برای دولت است زیرا طبقات مختلف جامعه از این ناعدالتی ها رنج
می برند و در بودجه ‌پیش بینی شده که چگونه به این نقطه برسیم.
رئیس جمهور تاکید کرد: در بودجه سال آینده اصلاح ساختار در نظر گرفته شده است و همچنین کاهش استقراض دولت از بازار سرمایه را در نظر داریم، افزایش نسبت مالیات از ۵/۴ درصد تا ۶/۹ درصد را نیز در نظر داریم.
رئیسی بیان داشت: با توجه به نامگذاری امسال به نام تولید و اشتغال این مورد در بودجه سال آینده به اهم دیده شده است همچنین تبدیل صندوق کارآفرینی به صندوق عدالت و پیشرفت از برنامه های دولت است، فروش اموال مازاد دولتی و بهره مالکان از معادن می تواند در جهت رشد اشتغال در کشور نقش آفرینی کند.
رئیس جمهور با بیان اینکه همواره تولید باید مورد حمایت قرار بگیرد و کاهش مالیات ها از دستورات کار است، گفت: اگر صندوق تثبیت فعال شود به بازار بورس کمک خواهد شد، همچنین تلاش برای مدیریت نقدینگی از مسائل و مشکلاتی است که همواره باید مورد توجه قرار بگیرد و دست در جیب مردم کردن باید به پایان برسد و پول های مردم دست دلالان نباشد.
>تمامی بخش های کشور باید
در رشد اقتصادی نقش داشته باشند
وی ادامه داد: باید سازو کار خودمان را محکم بگیریم تا دیگران را مقصر نکنیم و زمینه سوءاستفاده سوداگران فراهم نباشد. تمامی بخش های کشور باید در رشد اقتصادی نقش داشته باشند و برنامه آنها خواسته شده تا درصد نقش آنها مشخص شود به عنوان مثال کشاورزی ۹ درصد، انرژی ۵ درصد و... در رشد اقتصادی نقش دارند. رئیسی تصریح کرد: منابع عمومی دولت در لایحه بودجه امسال نسبت به قانون بودجه سال جاری ۷ درصد رشد داشته است، درآمد های عمومی در این بودجه ۴۶ درصد افزایش داشته است. رئیس جمهور تاکید می کند: بعد از تقدیم لایحه بودجه باید موضوع صندوق های
بازنشستگی مورد توجه قرار گیرد و اگر به آن
بی توجهی شود و منابع آن مشخص نشود دچار مشکل می شویم و باید فکر جدی برای آن داشته باشیم، در مورد یارانه های پنهان و آشکار هم باید توجه شود تا یارانه ها عادلانه پرداخت شود. نظام جذب، نگهداری و پرداخت کارکنان دولت هم باید اصلاح شود.
>موضوع رتبه بندی معلمان هم در بودجه ۱۴۰۱ برنامه ریزی شده است
وی ادامه داد: موضوع رتبه بندی معلمان هم در بودجه ۱۴۰۱ برنامه ریزی شده است و به آن رسیدگی می شود در چندماه پایانی دولت گذشته برای دولت جدید هزینه تراشیدند و تعهداتی را به دولت ما تحمیل کردند که کارشناسانه نبود و مجلس را هم به زحمت انداخت.
رئیسی بیان داشت: در اجرای عدالت برکاتی وجود دارد که به آرامش مردم و افزایش سرمایه اجتماعی منتهی می شود، امیدواریم شاهد این باشیم که بنیاد و پایه درستی با بودجه ۱۴۰۱ در کشور تشکیل شود تا سالهای آینده هم شاهد رشد اقتصادی باشیم. رئیس دولت سیزدهم گفت: اگر بودجه سال ۱۴۰۱ به درستی پیش برود می تواند این لایحه یک پایه محکمی برای
سال های آینده باشد تا کشور هرسال شاهد رشد اقتصادی بیشتر باشد./خبرآنلاین