داستان واردات پشم گوسفند

رعیت نواز- یکی از موضوعاتی که طی روزهای اخیر در شبکه های اجتماعی بسیار مورد توجه بوده، بحث تهاتر کالای ایرانی با پشم طبیعی از مغولستان بود. دبیرخانه اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین اعلام کرده که مغولستان برای صادرات پشم طبیعی به ایران بر اساس سازوکار معامله تهاتری آمادگی دارد. در اطلاعیه ای که در این باره ایلنا منتشر کرده، آمده است: «بنا به رایزنی‌های انجام شده توسط مسئولان مرتبط امکان صادرات یک هزار تن پشم گوسفندی شسته شده به ایران توسط مغولستان بر اساس مکانیزم تهاتری وجود دارد.» شاید در نگاه اول به نظر برسد این تهاتر هیچ سودی ندارد اما دستانی هستند که با تبدیل همین پشم به محصولاتی مثل فرش، کلاه نمدی، گلیم و لباس‌های سنتی کاری می کنند که می توان به ارزش آن پی برد. البته در این میان نگاهی به واردات پشم طبیعی در سال های گذشته می تواند نیاز کشور به همین پشم را که به ظاهر بی ارزش می آمد ، بیش از پیش نمایان کند و نشان دهد که این تهاتر می تواند به اقتصاد کشور کمک کند. در این گزارش سعی داریم درباره دلایل مفید بودن این تهاتر، مقدار پشم طبیعی مورد نیاز کشور، واردات آن در سال های مختلف و محصولاتی که برای تولید آن ها نیازمند پشم طبیعی هستند بنویسیم.
 
نگاهی به آمار واردات شاید باورش سخت باشد وقتی بدانید که در پنج ماه ابتدای امسال هزار و 31 تن پشم طبیعی از پنج کشور فرانسه، استرالیا، نیوزیلند، آلمان و امارات به ارزش 5 میلیون و 700 هزار دلار وارد شده است یعنی به ازای هر تن بیش از 5 هزار و 500 دلار پرداخت شده است. این رقم در سال 99 به بیش از 8 میلیون دلار می رسد آن هم برای واردات حدود هزار و 500 تن پشم. این موضوع نشان می دهد که پشم طبیعی از مواد اولیه ای است که می تواند در تولید به کشور کمک کند. میزان تولید پشم طبیعی در کشور در حالی که در کشورهای پیشرفته هر گوسفند در سال به طور میانگین 2 کیلو و 500 گرم پشم تولید می کند، به گفته رئیس شورای عشایر استان کهگیلویه و بویراحمد در کشور ما از هر گوسفند، بیش از یک کیلو تا یک کیلو و ۵۰۰ گرم پشم به دست نمی آید. حالا با توجه به این که طبق آمار در تابستان امسال در کشور حدود 45 میلیون راس گوسفند و بره وجود داشته، می توان میزان پشم طبیعی تولید شده در کشور را محاسبه کرد. با توجه به آن چه گفته شد حدود 63 هزار تن پشم در کشور تولید می شود. البته متاسفانه به این دلیل که کیفیت بخش عمده ای از  پشم تولیدی در کشورمان پایین است، آن ها یا زیر خاک دفن و سوزانده می شود یا به صورت شسته نشده به قیمت بسیار ارزان به عراق و افغانستان صادر می شود. کاربردهای پشم گوسفندی پشم یکی از مهم ترین مواد اولیه در صنایع نساجی و فرش است و از دیرباز بشر توانسته از این الیاف در تهیه پوشاک و انواع زیراندازها استفاده کند. در دنیای رقابتی کنونی، توجه به خواست و سلایق روز بازار و همچنین توجه به سلامت مصرف کنندگان، در فرایندهای تولید و فروش  به موازات تلاش در حفظ و تقویت کیفیت و دوام محصولات و خدمات مرتبط با آن، بسیار حائز اهمیت است و به همین دلیل پشم طبیعی که خاصیت های ضد حساسیت، ضد باکتری، خنک کننده و ... دارد، اکنون مورد استقبال تولیدکنندگان پوشاک قرار گرفته است. افرادی که در شرایط بسیار گرم یا بسیار سرد کارخانه ها و دیگر محیط ها باید کار کنند از پشم گوسفند در لباس هایشان استفاده می شود. در لباس آتش نشان ها از پشم های ضخیم برای خنک شدن در شرایط دمایی بالا استفاده می شود.  پشم طبیعی نه تنها در پوشیدنی ها و فرش  که در عایق بندی هم بسیار استفاده می شود. بسیاری از سالن های عروسی و استودیوها برای عایق بندی صدایی از پشم طبیعی استفاده می کنند. یکی دیگر از ویژگی ها و کاربردهای پشم گوسفند چربی پشم یا لالولین است که یکی از باارزش ترین محصولات دامی است و به صورت یک موم زردرنگ ، در صنایع گوناگون مانند تولید لوازم آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده حاصل شستن پشم به وسیله مواد وبا روش های شیمیایی است که چربی خالصی را تولید می کند و در تولید کرم های آرایشی و طبی کاربرد دارد. ایران پنجمین تولیدکننده پشم جهان کاربردهای فراوان در صنایع پوشاک ،نساجی وقالی بافی سبب شده روز به روز تولید پشم در کشورهای جهان از اهمیت ویژه ای برخوردار شود. به طوری که اکنون بزرگ ترین کشورهای تولیدکننده پشم درجهان دارای مزارع بزرگ پرورش گوسفند هستند و انواع مختلف نژادهای گوسفند را با توجه به نوع پشمی که دارند، پرورش می دهند و دراین میان کیفیت پشم تولید شده به  نژاد گوسفند بستگی دارد، مثل گوسفند مارینو که بهترین پشم را دارد. هم اکنون 60درصد از پشم خام تولید شده در صنعت نساجی و پوشاک کاربرد دارد و استرالیا و نیوزیلند نیز بهترین تولیدکنندگان محصولات پشمی از نظر کیفیت به شمار می روند، ضمن این که استرالیا بزرگ ترین صادر کننده پشم گوسفند در جهان شناخته می شود. این مهم درحالی است که به طور کلی می توان چند کشور عمده را در جهان نام برد که بزرگ ترین تولیدکنندگان پشم در دنیا محسوب می شوند  و جایگاه مهمی را در اقتصاد این صنعت از آن خود کرده اند. آمارهای جهانی نشان می دهد اکنون کشور چین با 401 هزارتن، استرالیا با 363 هزارتن، نیوزیلند با 166 هزارتن، انگلستان با  69 هزار تن و ایران با 62 هزارتن بزرگ ترین تولید کننده های پشم طبیعی در جهان هستند. حرف آخر هرچند می توان با آموزش عشایر و دامداران بیشتر از ظرفیت پشم طبیعی تولید شده در کشورمان استفاده کرد اما از آن جایی که این کار زمان بر است و سال ها طول می کشد و ظرفیت تولیدی کشور هم به پشم طبیعی برای تولیداتش نیاز دارد، طبق گزارش ها ،مغولستان می خواهد هزار تن پشم گوسفند به ارزش تقریبی 4 میلیون دلار را با کالای ساخته شده ایرانی تهاتر کند یعنی مواد اولیه بدهد و در برابر آن کالای دیگری با خلق ارزش افزوده در کشورمان تحویل بگیرد. با کمی تامل می توان پی به این ماجرا برد که این تهاتر نه تنها بد نیست بلکه می تواند آثار مفیدی داشته باشد.