وقتی همه پیچ‌ها خطرناک می‌شوند
با این حال نمایش 24 ساعته عملیات امدادی در کشور خبر از وقوع حوادث جاده‌ای متعدد در استان‌های غربی می‌دهد. تصادف یک خودرو امدادی در کولاک و یخبندان گردنه‌های آذربایجان شرقی و همچنین تصادف نیروهای راهداری در حین عملیات که منجر به فوت یکی از افراد راهداری شد، تنها نمونه‌هایی از تشدید فشار بر روی ارگان‌های امدادی است.
تنها در 3 روز پایانی هفته گذشته، 565 نفر در عملیات‌های جاده‌ای امدادرسانی یا رهاسازی شدند. در کنار نبود جاده‌های استاندارد به خصوص در مناطق کوهستانی کشور، بی‌توجهی به هشدارهای هواشناسی برای لغو سفرهای غیر ضروری، بار عملیات‌های متعدد و پیاپی را روی دوش امدادگران بیشتر کرده است.
«با وجود هشدارهای هواشناسی که از هفته گذشته اعلام شده بود، ترددهای جاده‌ای هیچ تغییری نسبت به روزهای عادی نداشته.»
«سید علی سیدی» معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر آذربایجان شرقی این را می‌گوید و به افزایش حوادث جاده‌ای با آغاز بارندگی‌ها اشاره می‌کند؛ حوادثی که اغلب تیم‌های عملیاتی این استان را درگیر خود کرده و بار زیادی روی دوش نیروهای امدادی گذاشته است.
او می‌گوید: «بارش برف جاده‌ها را دچار یخ‌زدگی کرده. مسیرهای کوهستانی و گردنه‌ها مه‌آلود است و محدودیت دید رانندگان، خطرآفرین. در هفته‌های عادی هر پایگاه ما معمولا با یک عملیات جاده‌ای در روز روبه‌رو بود. اما در سه روز گذشته که بارش برف آغاز شده، ماموریت‌های جاده‌ای 4 برابر شده است.»
چپ کردن اتوبوس در اتوبان پیامبر اعظم و همچنین واژگونی تانکر سوخت در این بزرگراه تنها در یک روز، 3 فوتی در این جاده برف‌گرفته بر جا گذاشت. فوت یکی از نیروهای راهداری که برای تثبیت صحنه حادثه خود را به آنجا رسانده بود، این آمار را به 4 نفر افزایش داد.
سیدی می‌گوید: «امدادگران که اغلب به صورت داوطلبانه در حال فعالیت در پایگاه‌ها هستند، در حوادث جان خود را کف دست‌شان می‌گذارند. به خصوص در یخبندان‌ها و کولاک، حاضر شدن سر صحنه حوادث جاده‌ای ریسک بالایی دارد. خودروها چندان در کنترل راننده نیستند و به راحتی حوادث زنجیره‌واری در جاده‌ها رخ می‌دهد و جان امدادگران را به خطر می‌اندازد.»
پیش‌بینی یک حادثه
همین دو روز پیش بود که یکی از خودروهای امدادی در حین عملیات، تصادف کرد؛ اتفاقی که هر ساله در جاده‌های کشور تکرار می‌شود.
معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر آذربایجان شرقی می‌گوید: «با وجود وضعیت بد جاده‌ای، مردم توجهی به این شرایط ندارند. میزان ترددها در جاده‌های استانی ما در روزهای بارندگی کمتر نشده است.
این یعنی سفرهای غیر ضروری حذف نشده. مردم برای حفظ جان خودشان و همچنین نیروهای امدادی، بهتر است به هشدارها توجه بیشتری کنند.»
پیش‌بینی هواشناسی را فرصت مغتنمی می‌داند که می‌تواند جلوی بسیاری از حوادث را در کشور بگیرد. با این حال مردم استفاده کمتری از آن می‌کنند: «هواشناسی این روزها می‌تواند حتی وضعیت هر ساعت جاده‌ها را پیش‌بینی کند.
کافی است از ابزارهای مدرنی که در اختیار داریم، استفاده کنیم. از تلویزیون گرفته تا فضای مجازی و برنامه‌های موبایلی و … . چک‌کردن وضعیت آب و هوا اولین قدم است برای شروع سفری ایمن. این پیش‌بینی همان قدر ارزشمند است که پیش‌بینی حادثه‌ای مثل زمین‌لرزه می‌تواند باشد.»
فرسودگی تیم‌های امدادیاز 24 آذر تا 27 این ماه، هر روز یک نفر در محورهای اصلی استان زنجان جان خود را بر اثر تصادف از دست داده است؛ آمار بی‌سابقه‌ای که حوادث جوی و جاده‌ای دست به دست داده تا به وقوع بپیوندد. با این حال ترددها هنوز در این محورها ادامه دارد.
«غفور آقاجانلو» معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان زنجان می‌گوید: «6 ماه از سال در استان زنجان درگیر بارش برف و کولاک هستیم. امدادگران در حالت آماده‌باش قرار گرفته‌اند و تعداد ماموریت‌های جاده‌ای بیش از دو برابر شده است.»
از عدم آمادگی مسافرانی می‌گوید که به شهرهای سردسیری می‌روند و بدون توجه به هشدارهای هواشناسی و امدادی، در این جاده‌ها گرفتار می‌شوند: «مردم اغلب با همان تجهیزات و امکاناتی که در تابستان سفر می‌کنند در زمستان هم به جاده می‌زنند.
در حالی که احتمال گیرکردن آنها در برف و کولاک بسیار زیاد است. موضوع دیگری که در جاده‌های برفی بسیار شایع است عدم مهارت استفاده از تجهیزات زمستانه است. مثلا خودروهای زیادی زنجیرچرخ دارند اما راننده‌ها بلد نیستند این زنجیرچرخ‌ها را چگونه استفاده کنند؛ که خب، فرق چندانی با نداشتن آن نمی‌بینیم.»
از خستگی فزاینده‌ای می‌گوید که نیروهای امدادی را گرفتار می‌کند و ظرفیت‌های امدادی کشور که به دلیل بی‌توجهی‌های مسافران، اشغال می‌شود: «در برخی از روزهای سال این را تجربه می‌کنیم که تمام نیروها و تجهیزات امدادی به صورت همزمان درگیر عملیات هستند. این یعنی فشار حداکثری به نیروی امدادی وارد می‌شود.
توان پاسخگویی سریع‌تر برای حوادث بعدی کم می‌شود و همچنین خود امدادگران فرصت ریکاوری پیدا نمی‌کنند. همه اینها در نهایت روی کیفیت امدادرسانی تاثیر می‌گذارد و باعث خسارت‌های بیشتر در حوادث می‌شود.»
به همراه داشتن مواد غذایی کافی، سوخت کافی، لباس گرم و تجهیزات زمستانی لازم را برای مسافران جاده‌های غرب کشور در این روزها ضروری می‌داند و مهم‌تر از آن، از حذف سفرهای غیر ضروری صحبت می‌کند: «توصیه می‌کنم مردم این روزها به دلیل بارش برف و باران در اغلب استان‌ها، پیش از سفر حواس‌شان به وضعیت جوی استان‌ها باشد و سفرهای غیر ضروری خود به استان‌های سرد و برفی را به روزهای دیگری موکول کنند.»
