روزنامه وطن امروز
1400/09/28
سریال‌سازی کی صنعتی میشود؟
عباس اسماعیل‌گل: خبر نزدیک شدن به روزهای پایانی تصویربرداری سریال «جشن سربرون» شاید بهانه مناسبی برای طرح این گزاره باشد که صداوسیما باید در نحوه تولید سریال‌های تاریخی تجدید نظر جدی داشته باشد. اگرچه چهره‌ای مانند مجتبی راعی در ازای زمانی که صرف می‌کند، تولیدات درخوری ارائه می‌دهد و باید قدر چون اویی را دانست اما نمی‌توان نسبت به طولانی شدن پروژههایی که کارگردانان متخصصی مانند او را نیز چند سال درگیر می‌کند، منتقد نبود. در واقع نقد به طولانی شدن پروژه‌های تاریخی نقدی است که بیش از اینکه به فیلمساز بازگردد، به شیوه‌ای بازمی‌گردد که سال‌هاست در تلویزیون تکرار میشود و با توجه به امکانات و اقتضائات روز سریال‌سازی به‌روز نمی‌شود. سبک سنتی سریال‌سازی که در نتیجه آن پروژه‌های تاریخی به پروژههایی طولانی‌مدت بدل می‌شوند، در روزگار فعلی که تعداد آثار نمایشی در تولید بسیار بیشتر از ۲ دهه قبل است، به فرسایشی شدن کار، عدم رغبت بازیگران برای مشارکت در این پروژه‌ها و آسیب‌های دیگر منتهی میشود. طبیعی است بازیگران و عوامل تولید ترجیح می‌دهند در مدت زمانی که در یک پروژه تاریخی فعالیت می‌کنند، در چند سریال یا فیلم سینمایی حضور داشته باشند. حالا فعالیت در یک اثر نمایشی چه الزامات و اقتضائاتی دارد؟ گاهی بازیگر با گریمی خاص باید چند ماه یا چند سال زندگی کند، همین ماجرا اجازه فعالیت او در آثار دیگر را نمی‌دهد. عوامل نیز با پیشنهادهای جدی برای فعالیت در آثار دیگر مواجهند که ممکن است درآمد بیشتری در انتظارشان باشد ولی از آنها محروم می‌شوند، بویژه در شرایط فعلی که فضای رقابتی ایجاد‌شده به واسطه افزایش تولیدات شبکه نمایش خانگی، درآمد صنوف سینمایی را نیز بالا برده و این ماجرا مشکلات را بیشتر کرده است. رغبت برای حضور در کارهای تاریخی کمتر شده و همه اینها به خاطر طولانی شدن روند تولید پروژه‌هاست. این در شرایطی است که در برخی کشورهای همسایه در مدت زمان کمتری یک پروژه تاریخی به سرانجام می‌رسد. در کشور خودمان نیز پروژه‌های تاریخی‌ای هستند که در زمان کمتری تولید شده‌اند. فرآیند Low Budget شدن سریال‌ها (نه صرفا سریال‌های تاریخی) از این منظر صرفا متوجه بودجه و هزینه سریال نمی‌شود، بلکه با اعمال تغییراتی در فرآیند تولید این سریال‌ها میشود به شکل تازه‌ای رسید؛ از جمله پیش بردن پروژه‌ها با چند کارگردان و نگارش فیلمنامه مبتنی بر فضاهای موجود اعم از شهرک‌های سینمایی که این مساله نیازمند زیرساخت‌هایی است که تلویزیون نمی‌تواند نسبت به آنها بی‌توجه باشد. پیش‌تر در گزارشی در همین روزنامه تاکید شد یکی از چالش‌های همیشگی شهرک‌های سینمایی عدم تداوم پروژه‌ها و آسیب دیدن و تخریب آنها طی سالیان بوده است. بر خلاف روند اداره شهرک‌های سینمایی در برخی کشورها که تجربه موفقی از منظر ساخت و تولید آثار نمایشی است، در فضای مدیریت فرهنگی- هنری ایران مساله شهرک‌های سینمایی بخوبی درک نشده است. یکی دیگر از راه‌های کاهش مدت زمان تولید، طراحی تولید شبانه‌روزی است. همچنین می‌توان به صنعتی‌سازی در سریال‌های تاریخی نیز فکر کرد تا در نهایت به شرایطی رسید که برای تماشای یک سریال تاریخی دیگر لازم نباشد 6-5 سال صبر کنیم.