روزنامه ابتکار
1400/09/28
«ابتکار» تبعات ناامیدی و پشیمانی برنامه‌سازان سال‌های دور بر جامعه را بررسی کرد رویای سوخته «خانه سبز»
فاطمه امینالرعایابسیاری از ما هنوز مزه شیرین خاطرات «خانه سبز»، «همسران»، «دنیای شیرین دریا» و... را به خاطر داریم. کودکی ما پر است از خیالبافی برای ساختن خانه‌ای سبز که بیژن بیرنگ آن را ساخته بود. اما روز جمعه ویدیویی از او منتشر شد که در آن از ساخت سریال‌هایی چون خانه سبز پشیمان بود و معتقد بود که باید از مردم به خاطر ساخت آنها عذرخواهی کند. اما چه شده که کاربلدهایی چون بیرنگ از کارنامه درخشان‌شان پشیمان هستند؟
بیژن بیرنگ، کارگردان، تهیه‌کننده، مجری و فیلم‌نامه‌نویس شناخته‌شده با ابراز ناراحتی از ساخت سریال‌هایی چون «خانه سبز» چنین می‌گوید: «من خیلی ناراحتم از این که «خانه سبز» ساختم. خیلی ناراحتم بابت تمام سریال‌هایی که ساختم و دلم می‌خواهد روزی عذرخواهی کنم.«
او دلیل این ناراحتی را چنین توضیح می‌دهد: «چون به مردم امید واهی دادیم که یک خانه، یک سرزمین، یک ده می‌تواند سبز شود و آدم‌ها می‌توانند به شعور و فهم برسند. یقین دارم همان زمان که ما این حرف‌ها را می‌زدیم، یک عده به ریش ما می‌خندیدند و در حال پرکردن چمدان‌هایش بودند که از این مملکت بروند.»
کارگردان سریال خاطره‌انگیز «همسران» ادامه داد: «کاش این جنسی کار نمی‌کردیم. کاش خیلی واقعی‌تر کار می‌کردیم چون شرایطش بود. کاش می‌گفتیم مواظب جبیب‌تان باشید، مواظب مملکت باشید. شاید ما در دوره‌ای زندگی کردیم که بسیار هپروتی بودیم. خاطرم هست یکی از جرم‌ها این بود که شما پایتان روی زمین نیست. از کدام کره آمده‌اید. مثبت‌اندیشی یعنی چه؟! بعد همین تبدیل به یک سبک و سیاق شد و چه فایده داشت این مثبت‌اندیشی؟!»
این صحبت‌ها از سوی بیژن بیرنگ در حالی مطرح شده است که رامبد جوان، مجری و تهیه‌کننده «خندوانه» در این برنامه همچنان بر رواج مثبت‌اندیشی و ترغیب و تشویق تماشاچیانش به این امر تاکید داد و در این باره در «خندوانه» می‌گوید: «یادآوری این که با حال بهتر و با انرژی بالا می‌توانیم تصمیم‌های بهتر بگیریم و لحظات‌مان را بهتر بگذرانیم. این اصلا به این معنا نیست که «خندوانه» می‌گوید همه‌چیز عالی است، به‌هیچ‌وجه. از روز یکی که «خندوانه» می‌سازیم تا الان هیچ‌وقت نگفته‌ایم همه‌چیز عالی است. گفته‌ایم تمرین می‌کنیم که حالمان عالی باشد.
اما در شرایط امروز که جامعه گرفتار مشکلات عدیده است کدام رویکرد به کار می‌آید؟ مثبت‌اندیشی یا واقع‌نگری؟ امیرمحمود حریرچی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه، در این رابطه به «ابتکار» می‌گوید: به نظر می‌رسد صدا و سیمای ما نه به وظیفه خود چندان واقف است و نه مخاطبش را به درستی می‌شناسد. چراکه در بین مخاطبان این رسانه هستند کسانی که وضع اقتصادی خوبی ندارند یا دچار افسردگی‌‌های ناشی از فشارهای جامعه هستند. صدا و سیما از نظر من به یک کمپانی تبدیل شده است چون در سریال‌ها هزینه‌های هنگفتی به عوامل داده میشود، لوکیشن‌ها کاملا لاکچری است و آن را تبلیغ می‌کند. ساده‌ترین مثال تبلیغ یک روغن است. وقتی آشپزخانه این تبلیغ یک آشپزخانه لاکچری است، مخاطب با خودش می‌گوید اگر این آشپزخانه است، پس اینجایی که من زندگی می‌کنم کجا است؟ چون صدا و سیما مخاطبانش را نمی‌شناسد، از نظر من متاسفانه گاهی به جای آنکه به مردم آگاهی بدهد، آنها را تحقیر می‌کند.
او ادامه می‌دهد: زمانی ما می‌گفتیم که صدا و سیما دانشگاه است، ضمن اینکه آگاهی‌رسانی می‌کند، می‌تواند متنوع باشد و سرگرمی و نشاط ایجاد کند. اما امروز متاسفانه می‌بینیم دریافتی‌های کلانی که در برنامه‌ها انجام میشود و توسط کمپانی‌ها و اسپانسرها پرداخت میشود، باعث شود که مردم احساس کنند که تحقیر شده‌اند. متاسفانه برخی مسئولان با حرف‌هایشان، با دور زدن و ندیدن مشکلات به گونه‌ای مردم را نادیده می‌گیرند و صدا و سیما هم به این روش. این رسانه انگار با برخی برنامه‌ها مردم را دست می‌اندازد. مردمی که این برنامه‌ها را می‌بینند، به دشواری‌های اطراف‌شان آگاه هستند و با خودشان فکر می‌کنند به چه چیزی باید بخندند؟
حریرچی می‌افزاید: در مورد همین مجری‌ها و زندگی‌هایشان مطالبی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که واقع‌بینانه هم بود. مردم وقتی این‌ها را می‌بینند چطور باید حرف‌های این افراد را باور کنند؟ این افراد چقدر در سختی‌ها همراه مردم بوده‌اند؟
اما ناامیدی برنامه‌سازانی که سال‌ها با صدا و سیما به عنوان بزرگ‌ترین رسانه کشور همکاری می‌کردند و دوری آنها از تولید برنامه‌های فرهنگی تاثیرگذار چه تاثیری در جامعه و آینده آن خواهد داشت؟ حریرچی می‌گوید: صدا و سیما می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین و تاثیرگذار‌ترین رسانه‌ها باشد. این رسانه همان‌طور که گفتم در لابه‌لای آگاهی‌بخشی‌هایی که انجام می‌دهد، می‌تواند نشاط هم ایجاد کند، مثلا در قالب کمدی آگاهی بدهد و سرگرم‌کننده باشد. این یک هنر است. این هنر را امثال بیژن بیرنگ داشتند و متاسفانه کمتر در برنامه‌سازان امروز آن را مشاهده می‌کنیم. در برنامه‌سازی امروز، نیاز به سرمایه‌گذاری داریم. اما این سرمایه‌ها در اختیار برنامه‌سازان با سابقه و کسانی که کاربلد هستند و تجربه بالایی دارند قرار نمی‌گیرد. متاسفانه اجازه داده نمی‌شود این افراد آنچنان که باید کار کنند.
او می‌افزاید: به ویژه این تاییدی که روی لوکیشن‌های لاکچری است، آسیب‌زا است. ما کمتر شاهد اسن هستیم که از لوکیشن‌های بومی در سریال‌ها استفاده شود و فرهنگ بومی ما را نشان دهد. با این کار امیدی که مردم می‌توانستند داشته باشند هم از آنها گرفته شده است. آنچه که تجربه من است و در دنیای توسعه‌یافته دیده میشود این است که رسانه‌ها آگاهی‌بخشی می‌دهند و حتی مسئولان را مجبور به پاسخگویی می‌کنند. رسانه‌ها باید مثل آژیر خطر عمل کنند و اگر در گوشه‌ای از کشورها اتفاق ناخوشایندی رخ بدهد که حقوق مردم را تضییع کند، آن را اطلاع‌رسانی کنند. ضمن آنکه در کنار این‌ها سرگرمی‌ها را هم پوشش می‌دهند. ما چون این را نداریم، مخاطبان را از دست می‌دهیم. اگر هم کسی برنامه‌ها را ببیند از سر ناچاری و بی‌حوصلگی آنها را می‌بیند. ممکن است برنامه‌ساز فکر کند با این برنامه‌ها در مخاطب شادی ایجاد می‌کند، اما این اتفاق رخ نمی‌دهد. آن هم در کشوری که به دلیل شرایط اجتماعی از هر 4 نفر یکی از آنها دچار نوعی از اختلالات روانی شده است. موضوع یاس و ناامیدی است. رسانه‌ها تریبیون مردم هستند و فریادها باید از این طریق به گوش مسئولان برسد. ای کاش مسئولان صدا و سیما نظرسنجی واقعی انجام دهند تا بفهمند مردم از آنها چه می‌خواهند.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» تبعات ناامیدی و پشیمانی برنامه‌سازان سال‌های دور بر جامعه را بررسی کرد
رویای سوخته «خانه سبز»
سید حامد مرندی
تناقض‌های حاکمیتی در فضای مجازی
لزوم نگاه ویژه به افزایش سرمایه بانک مسکن
اراده دولت مردمی برای تحقق وعده مسکنی
یک پژوهشگر حوزه آب و محیط زیست مطرح کرد
بحران خاک خطرناک‌تر از بحران آب
ترکیه با کاهش بی‌سابقه ارزش لیر به کدام سو می‌رود؟
اردوغان در پیچ عبور از بحران
وزیر ارتباطات:
طرح صیانت باید اتفاق بیفتد
زمین لرزه با تهران چه خواهد کرد؟
تردیدها برای آمادگی پایتخت مقابل زلزله احتمالی
از اظهارنظر درمورد حوادث ۸۸ تا «عدم رعایت اصل ساده زیستی»
ادامه حاشیه های یک رد صلاحیت
قالیباف در مراسم گرامیداشت هفته پژوهش:
اگر اقتصاد ما به گِل نشسته به دلیل دولتی‌سازی است نه تحریم
وزیر ارتباطات:
طرح صیانت باید اتفاق بیفتد
اولیانوف اعلام کرد
دور بعدی مذاکرات؛ اواخر دسامبر یا اوایل ژانویه
هشدار ژنرال‌های آمریکایی نسبت به احتمال وقوع جنگ داخلی
از اظهارنظر درمورد حوادث ۸۸ تا «عدم رعایت اصل ساده زیستی»
ادامه حاشیه های یک رد صلاحیت
