تشکیل دولت طالبان مردم افغانستان و مجاهدین روز شنبه!

پس از فرار ارتش تروریستی امریکا از فرودگاه کابل و سقوط دولت اشرف غنی، سؤالات زیادی درباره نحوه تشکیل حکومت توسط طالبان به وجود آمده است. از اولین روز برافراشته شدن پرچم امارت اسلامی در ارگ ریاست جمهوری تا به امروز چندین نشست منطقه‌ای و بین‌المللی برای بررسی سرنوشت افغانستان تشکیل شده است. در پایان هر نشست آخرین سؤال روی میز آن است که شرایط به رسمیت شناختن دولت طالبان چیست و چگونه می‌توان با کمترین هزینه، تحولات سیاسی در افغانستان را مدیریت کرد.
نشست یک روزه وزرای خارجه کشور‌های عضو سازمان کنفرانس اسلامی با همین موضوع در اسلام آباد برگزار شد. شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان هدف از برگزاری این اجلاس اضطراری را جلوگیری از وقوع یک فاجعه انسانی در افغانستان اعلام کرد. نکته قابل توجه آنکه علاوه بر کشور‌های عضو سازمان همکاری‌های اسلامی، دولت‌های روسیه، چین، امریکا و نیز برخی کشور‌های اروپایی در این نشست نمایندگانی را فرستاده‌اند تا این اجلاس بعد فرامنطقه‌ای پیدا کند.
پس از به قدرت رسیدن طالبان در کابل، میلیارد‌ها دلار کمک‌های مالی بین‌المللی به افغانستان به حالت تعلیق درآمده و بسیاری از دارایی‌های این کشور مسدود گردیده است. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی ارشد امارت اسلامی پیش از برگزاری این نشست دو هدف اساسی را برای آینده ترسیم کرده است. او تمایل دارد طالبان به رسمیت شناخته شده و دارایی‌های آن آزاد گردد، اما علاوه بر بازیگران میدانی، مردم افغانستان نیز از سازمان همکاری‌های اسلامی در این نشست انتظاراتی دارند که برآورده ساختن آن جای تأمل دارد. به گواه شاهدان خواسته‌های مردم افغانستان با خواسته‌های اسلام آباد و طالبان در این نشست بسیار متفاوت است. مردم افغانستان از جامعه بین‌المللی انتظار دارند زمینه تشکیل یک دولت فراگیر ملی با مشارکت واقعی تمام مردم و اقشار، تدوین قانون اساسی جدید مبتنی بر ویژگی‌های فرهنگ اسلامی و رعایت حقوق همه اقوام در دستور کار قرار بگیرد.
اما طالبان درباره آینده سیاسی افغانستان چگونه فکر می‌کند؟ از کابل خبر می‌رسد که فرماندهان طالبان علاقه‌ای به تشکیل دولت «فراگیر» ندارند. آن‌ها می‌گویند هر کس که در مبارزه با امریکایی‌ها شرکت نداشته، حق حضور در قدرت را نیز ندارد. در ایران اصطلاحی سیاسی با عنوان «مجاهدین روز شنبه» مصداق جالبی از این ماجراست؛ گروهی که فردای پیروزی مشروطه به صحنه آمدند، خواهان غنیمت شدند. طالبان این روز‌ها چنین نگاهی به رقبای سیاسی خود دارد! آن‌ها به خوبی می‌دانند که مشکلات منتج شده از افغانستان، مثل بحران پناهجویان، قاچاق غیرقانونی، اقتصاد موازی و حضور داعش و دیگر سازمان‌های تروریستی، پتانسیل آن را دارند تا سایر نقاط جهان را تحت تأثیر قرار دهند و با در نظر داشتن این معادلات مجهول، می‌دانند که جامعه جهانی ناگزیر به ارائه کمک به این کشور است و تاکتیک‌های قهری تا ابد نمی‌تواند ادامه داشته باشد. به عبارت دیگر هر قدر فشار روی مجاهدین در کابل تداوم داشته باشد، مردم افغانستان با مصائب بیشتری روبه‌رو خواهند شد.


امیر خان متقی، وزیر خارجه دولت طالبان دریافته است که در نشست اسلام آباد در‌ها به روی مجاهدین بسته است، اما قفل نیست. این امیدواری به آینده آن‌ها را از کابل، راهی اسلام‌آباد کرده است، اما تکیه طالبان به اهرم فشار در حالت شکننده قرار دارد و نمی‌تواند از نظر سیاسی و اقتصادی این وضعیت تا بی‌نهایت ادامه پیدا کند.
راه حل میانی برای عبور از این بحران به رسمیت شناختن شدن طالبان با ارائه پیش شرط‌ها و ضمانت‌های لازم از سوی رهبران سیاسی آن در کابل است. بیانیه صلاح الدین ربانی در طرح این مسئله قابل توجه است. رهبر یکی از شاخه‌های جمعیت اسلامی نوشته است: «جامعه جهانی باید طالبان را به سمتی هدایت کند که تن به گفتگو بدهد.» به نظر می‌رسد همه نیرو‌های سیاسی در افغانستان به تعدیل مواضع برای جلوگیری از فروپاشی ناگهانی متمایل شده‌اند. شکی نیست که طالبان در صورت عدم نتیجه سیاسی در حل بحران مشروعیت به سمت کریدور‌های غیرقانونی در دسترسی به منابع مالی ناسالم هدایت خواهد شد. در صورت وقوع چنین شرایطی مردم افغانستان بیش از دیگران آسیب خواهند دید. در حال حاضر مهم‌ترین نیاز مردم افغانستان استقرار صلح پایدار و تأمین امنیت دائمی است. پرونده افغانستان آزمون مهمی برای سازمان همکاری‌های اسلامی است. این تشکیلات مهم در چند سال اخیر با از دست دادن وجهه و آبروی سیاسی خود در پروژه «پیمان آبراهام» تا حد یک ابزار سیاسی برای دولت سعودی تقلیل یافته است. این گروه بین‌المللی با قدمت تاریخی می‌تواند با استفاده از ابتکار عمل‌های دیپلماتیک و اقتصادی از جمله حمایت از تأسیس «صندوق کشور‌های اسلامی برای بازسازی افغانستان» بار دیگر خود را احیا کند. مقاومت مردمی دم امریکایی‌ها را در منطقه قیچی کرده است، ادامه این بازی به هوشمندی همه طرف‌ها بستگی دارد. اخیراً ابوظبی اولین قدم‌ها را در این مسیر برداشته است!