طرح‌های مصیبت‌زا

حسین راغفر اقتصاددان دو برابر شدن یارانه‌ها یک اقدام کاملا اشتباه است، چون یارانه‌ها قرار بوده که هدفمند شود. مادامی که یارانه هدفمند نشده، دو برابر شدن آن فقط موجب افزایش شدید تورم می‌شود که قربانیان اصلی آن طبقات محروم و ضعیف جامعه هستند. مسئله‌ای که از ابتدا برای همه کاملا روشن و مشخص بود منتها کسی به این نکات توجه نکرد. به دلیل تحولات اجتماعی آن زمان، یارانه سیاسی توزیع شد و شاید یکی از اهداف توزیع یارانه این بود که یک نوع دلجویی از جامعه شود. درحقیقت مسئله کاملا سیاسی بود و نه یک ارزیابی اقتصادی. نکته قابل توجه کنونی هم وجود یک فضای کاملا سیاسی است که در آن دارند تصمیم‌گیری می‌کنند. این تصمیم‌گیری سیاسی از این جهت است که برای حذف ارز 4200 تومانی زمینه‌سازی کنند و افزایش یارانه را جایگزین کنند که پیامدهایی برای طبقات محروم جامعه به همراه خواهد داشت. از این رو به نظر می‌رسد یک تصمیم سیاسی است تا یک تصمیم اقتصادی. بنابراین باید منتظر بود چون یک پیامد بزرگ تورمی برای کشور به دنبال دارد و به قطع و یقین روی زندگی طبقات محروم بیش از هر گروه دیگری اثر منفی خواهد گذاشت. یعنی به جای اینکه موجب بهبود وضع طبقات محروم شود، به یک معنا یک نوع باج دهی‌ست که البته پیامدهایش به زیان همان‌هایی است که تصور می‌کنند، می‌خواهند وضع آنها را بهبود ببخشند. از این رو این یک اقدام نادرست ارزیابی می‌شود. اگر دولت کسری بودجه دارد که دارد و اگر بدهی‌های بزرگ دارد که دارد، افزایش یارانه‌ها اصلا معلوم نیست چه معنایی دارد و قطعا یک نوع تناقض در موضع‌گیری‌های اقتصادی دولت است. به هر صورت این سوال مطرح است که این منابع از کجا قرار است، تامین شود؟ اگر از فروش دارایی‌هاست که الان دولت با مشکل جدی فروش دارایی‌هایش مواجه است و بحرانی که الان وجود دارد، گریبان دولت را با یک وجه سخت‌تری در آینده نزدیک و پیش‌رو خواهد گرفت. از طرفی افزایش قیمت بنزین هم از سخنان نا پخته‌ای است که نشان می‌دهد پیشنهاددهندگان این طرح‌ها کوچک‌ترین درکی از وضعیت اقتصادی کشور ندارند که چنین توصیه‌هایی را مطرح می‌کنند. در شرایط کنونی معنای دیگر این طرح این است که اگر قرار باشد 80 میلیون لیتر بنزین در روز توزیع شود، روزانه یک لیتر به هر نفر و ماهانه 30 لیتر اختصاص پیدا کند. در چنین شرایطی که فرصت‌های مناسب تولیدی و سرمایه‌گذاری درکشور به‌وجود نیامده، این اقدام جمعیت بزرگی از مردم را که با مشکلات معیشتی جدی روبه روهستند را بیشتر درگیر می‌کند و فقط موجب می‌شود در بازار انرژی، یک عده زیادی کارشان خرید و فروش بنزین شود. یعنی یک شغل کاذب دیگری به مشاغل کاذب کنونی افزودن است که واقعا یک سردرگمی جدی ایجاد خواهد کرد ضمن اینکه قیمت‌ها را هم قطعا و به شدت افزایش خواهد داد. اینکه بخواهند قیمت بنزین را به 27 هزار تومان برسانند، یعنی اگر با قیمت خرید دلاری مردم محاسبه کنند، ما هم اکنون هم بالاترین قیمت‌های جهانی را داریم. چنانچه بخواهیم به نسبت حقوق کارکنان و حقوق بگیران در کشور برحسب دلار محاسبه کنیم، آن‌وقت ملاحظه می‌کنید که قیمت بنزین نه‌تنها ارزان نیست بلکه حداقل از بالاترین و گران‌ترین قیمت‌های بنزین در دنیاست. از این‌رو به نظر می‌رسد واقعا طرح درستی نیست و به شدت به تورم دامن خواهد زد و یک وضع سردرگمی در اقتصاد کشور ایجاد خواهد کرد.