روزنامه وطن امروز
1400/10/05
دیپلماسی به توان میدان
گروه سیاسی: رئیس‌جمهور با اشاره به برگزاری رزمایش پیامبراعظم ۱۷ اظهار داشت: هرگونه تحرک خصمانه از سوی دشمنان با پاسخ فراگیر و قاطع نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران مواجه خواهد شد و معادلات راهبردی را به صورت معناداری تغییر خواهد داد. به گزارش «وطن‌امروز»، برگزاری رزمایش پیامبر اعظم 17 توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مهم‌ترین خبر کشورمان در هفته گذشته بود؛ رزمایشی که به استناد سخنان روز جمعه رئیس ستاد کل نیروهای مسلح با توجه به تهدیدهای اخیر رژیم صهیونیستی مبنی بر حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای کشورمان زودتر از موعد برنامه‌ریزی شده برگزار شد. همزمانی این رزمایش و رونمایی از قابلیت‌های دفاعی ایران به طور اعم و توانمندی‌های موشکی به طور اخص با آغاز مجدد گفت‌وگوها میان ایران و 1+4 در وین نشان از همسویی منابع قدرت کشورمان برای صیانت از منافع ملی داشت به‌گونه‌ای که رجزهای رژیم اشغالگر قدس مبنی بر حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران به عنوان یک تهدید امنیتی می‌توانست به تضعیف موضع جمهوری اسلامی در مذاکره با غرب منتهی شود اما خط و نشان روشن سپاه پاسداران در مواجهه با این تهدید عملا به تقویت موضع ایران در میدان دیپلماسی ختم شد. شبیه‌سازی تأسیسات اتمی دیمونای رژیم صهیونیستی به عنوان مقصد موشک‌های شلیک شده ایرانی بخوبی حامل پیامی هجومی در مواجهه با تهدیدات توخالی مقامات اسرائیل بود تا بار دیگر همسویی منابع قدرت در کنار یکدیگر به چشم آید. با این حال قابل توجه‌ترین نکته‌ای که ارزش راهبردی این رزمایش را افزایش می‌داد همسویی دولت جدید با چنین اقدامی در میانه مذاکرات هسته‌ای با 1+4 بود. ماه‌های پایانی دولت سابق بود که انتشار فایل صوتی گفت‌وگوی محمدجواد ظریف و طرح دوگانه «دیپلماسی/ میدان» پرده از نگاه غیرملی دولتمردان وقت نسبت به اهرم‌های قدرت ایران برداشت، به‌گونه‌ای که وزیر سابق امور خارجه صراحتا قدرت و فعالیت نظامی ایران را به عنوان مانعی در پیشبرد دیپلماسی به حساب می‌آورد. با این حال مشهورترین و البته پرهزینه‌ترین حمله مقامات دولتی سابق، به مواضع ضدملی حسن روحانی در جریان مناظرات انتخاباتی سال96 برمی‌گشت که وی در جواب به چرایی بی‌ثمری برجام گفت: «برخی آمدند و تصویری از شهرهای زیرزمینی نشان دادند که برجام را برهم بزنند، روی موشک شعارهایی نوشتند تا برجام را برهم بزنند». این موضع البته پیش و پس از مناظره مذکور نیز بارها از سوی دولتمردان و چهره‌های همسو با دولت یازدهم و دوازدهم تکرار شده بود اما بیان صریح روحانی به عنوان رئیس دولت عملا اقرار به نگاه منفی دولت وقت نسبت به قدرت دفاعی کشور بود. توصیف قدرت دفاعی و مانور این قدرت به عنوان یک مانع در مسیر دیپلماسی و پیشرفت تا جایی پیش رفت که مرحوم هاشمی‌رفسنجانی به عنوان پدر معنوی دولت روحانی از پایان عصر موشک‌ها صحبت کرد و علت پیشرفت آلمان و ژاپن را به تعطیل شدن ارتش‌های‌شان نسبت داد. بازخوانی مواضع ضدملی دولتمردان سابق و قیاس آن با همراهی و استقبال مقامات دولت جدید از واکنش قاطع سپاه پاسداران به تهدیدات اخیر رژیم صهیونیستی نشان از یک تغییر رویه ملموس در تنظیم مناسبات سیاسی کشورمان و تغییر نگاه دولتمردان به چگونگی پیشبرد اهداف ایران در مناسبات بین‌المللی دارد. در همین زمینه روز گذشته حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی با تقدیر از تلاش‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پاسداری همزمان از امنیت ملت ایران و ملت‌های منطقه، رزمایش پیامبراعظم ۱۷ را نشانه‌ای آشکار از اراده و توانمندی جمهوری اسلامی ایران در دفاع از منافع و امنیت ملت ایران برشمرد و تصریح کرد: هرگونه تحرک خصمانه از سوی دشمنان با پاسخ فراگیر و قاطع نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران مواجه خواهد شد و معادلات راهبردی را به صورت معناداری تغییر خواهد داد. پیش از این روز جمعه همزمان با آخرین روز برگزاری رزمایش پیامبر اعظم 17 حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان نیز در موضعی حمایتی با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام خود با بیان اینکه امروز سازمان‌های نیروهای مسلح - ارتش، سپاه، نیروی انتظامی، بسیج- به معنای واقعی کلمه، سپر دفاعی در برابر تهدیدهای سخت دشمنان بیرونی و درونی هستند، نوشت: جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری مقتدر، همواره منادی صلح و ثبات منطقه‌ای بوده است و رزمایش پیامبر اعظم(ص) علاوه بر آنکه جلوه‌ای از عزم خدشه‌ناپذیر ما برای دفاع مستحکم از میهن اسلامی و پاسخ کوبنده به دشمنان این آب و خاک است، حاوی پیام برادری و امنیت به کشورهای دوست و همسایه است. با این اوصاف عبور از شکاف‌آفرینی میان دیپلماسی و قدرت نظامی در دولت گذشته و نیل به همسو دیدن این ۲ ابزار در دولت جدید را می‌توان یکی از عوامل امیدوارکننده در مسیر مذاکرات هسته‌ای دانست. تاکید ایران بر لغو واقعی تحریم‌ها و عبور از توافق تشریفاتی بدون آورده اقتصادی در شرایطی محقق میشود که ابزار مواجهه با تهدیدها بدرستی فهمیده شود و اهرم‌های قدرت ملی نه در مقابل هم که در کنار یکدیگر فهم شوند. واقعیت آن است که نگاه دولت سابق به مذاکرات و تبدیل کردن آن به محور اصلی رقابت‌های سیاسی دولت در مناسبات داخلی باعث شد در بسیاری از موارد دولت تضعیف اهرم‌های قدرت ملی را به عنوان پیش‌‌نیاز پیگیری اهداف خود در داخل به حساب آورد. نمونه اظهارات روحانی در این زمینه و توصیف قدرت دفاعی کشور به مانعی در برابر به ثمر رسیدن دیپلماسی مشتی از نمونه این خروار بود. عبور از مدل «مذاکره برای مذاکره» به سمت «مذاکره هدفمند» و تغییر جایگاه دیپلماسی از «هدف» به «وسیله» نیازمند فهم صحیح از عوامل اقتدارآفرین و نگرش ملی در مواجهه با تهدیدات خارجی است. از این رو تغییر و ارتقای جایگاه خارجی ایران نیازمند فاصله گرفتن از رویه ضدملی دولت سابق و حرکت به سمت دیپلماسی مقتدر و همسو با اهرم‌های قدرت ملی است. * واکنش ایران به گزافه‌گویی لندن جمعه‌شب پس از انتشار خبر و تصاویر مرحله نهایی رزمایش پیامبر اعظم 17 بود که وزارت خارجه انگلیس با انتشار بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن ایران بابت آزمایش موشک‌های بالستیک مدعی شد: « این پرتاب‌ها نقض آشکار قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد محسوب میشود که از ایران می‌خواهد هیچ‌گونه فعالیتی در رابطه با موشک‌های بالستیک قادر به حمل تسلیحات اتمی از جمله انجام پرتاب موشک با استفاده از فناوری موشک‌های بالستیک را انجام ندهد». در همین زمینه روز گذشته سخنگوی وزارت امور خارجه ضمن رد موضع‌گیری مداخله‌جویانه وزارت خارجه انگلیس درباره توانمندی دفاعی کشورمان اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران در چارچوب قوانین و مقررات بین‌المللی و مطابق نیازهای دفاعی خود عمل می‌کند و لذا نه‌تنها اینگونه موضع‌گیری‌ها و اظهارات، مداخله در امور داخلی ایران به حساب می‌آید، بلکه حاکی از ادامه سیاست یک بام و دو هوای لندن است. سعید خطیب‌زاده افزود: این کشور در حالی که در یک رقابت بی‌پایان برای فروش مخرب‌ترین سلاح‌ها به منطقه غرب آسیا و دیگر مناطق بحران‌زده جهان است و بدون توجه به مقررات عدم اشاعه، پیمان‌های نظامی مانند اوکاس را منعقد می‌کند، در همان حال درباره تمرین‌های نظامی معمول ایران اظهار نگرانی می‌کند. محسن بهاروند، سفیر جمهوری اسلامی ایران در لندن نیز در صفحه اینستاگرامش در واکنش به مواضع مداخله‌جویانه برخی کشورها از جمله انگلیس در پی پرتاب موشک‌های بالستیک در رزمایش پیامبر اعظم نوشت: بعضی کشورها به مانور نظامی ایران که متعارف است و جنبه دفاعی دارد اعتراض کرده و بعضی آن را مغایر قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت دانسته‌اند. وی نوشت: باید به این کشورها برای چندمین بار گوشزد کرد که قطعنامه ۲۲۳۱ درباره موشک‌هایی صحبت می‌کند که برای حمل سلاح هسته‌ای طراحی شده‌اند. بهاروند خاطرنشان کرد: موشک‌های ایران برای این کار طراحی نشده‌اند، بلکه طراحی شده‌اند که از خاک ایران دفاع کنند و پاسخ کوبنده‌ای به متجاوزان بدهند. سفیر ایران اضافه کرد: قطعنامه ۲۲۳۱ مفاد زیادی دارد که شما اجرا نکردید و بی‌تفاوت از کنار آن گذشتید. توانایی و صداقت شما برای تشخیص موارد تهدید صلح و امنیت بین‌المللی زیر سوال است، کما اینکه ۲ جنگ بزرگ به منطقه با این بهانه تحمیل کردید که پس از کشتار هزاران غیرنظامی اعتراف کردید اشتباه بوده است. وی افزود: اگر صداقت دارید فقط یک بار رژیم صهیونیستی را که برخلاف نص صریح منشور ملل متحد به صورت روزمره ایران را تهدید به استفاده از زور می‌کند، محکوم کنید تا صداقت شما بر همگان روشن شود. * دست‌های خالی تل‌آویو گزافه‌گویی‌های تل‌آویو در تهدید به حمله نظامی به ایران کماکان با بازخوردهای منفی زیادی در رسانه‌های برون‌مرزی همراه است. در جدیدترین مورد روزنامه الاهرام مصر با اشاره به این تهدیدات و سخنان اخیر «دنیس راس» مبنی بر ناتوانی رژیم صهیونیستی در حمله به ایران نوشت: این موضوع را بسیاری از کارشناسان سیاسی و نظامی اسرائیل تاکید می‌کنند که اسرائیل قادر به تخریب تاسیسات هسته‌ای ایران نیست و دوستان اسرائیل دست‌اندرکار سیاست آمریکا نیز به این امر واقف هستند. اما برخی از این افراد معتقدند مسؤولیت بزرگی بر دوش آمریکاست و باید اسرائیل را قادر ساخت علیه تاسیسات هسته‌ای ایران دست به اقدام بزند و باید آمریکا را به سمت به شکست کشاندن مذاکرات وین و ضرورت بازگرداندن «گزینه نظامی» یا دست‌کم نشان دادن این گزینه برای وادار کردن ایران به دادن امتیازات، حرکت داد. در ادامه این یادداشت آمده است: بسیاری در اسرائیل به غیرواقعی بودن تهدیدات اسرائیل پی برده‌اند و برخی از آنها معتقدند اسرائیل تنها ۲ گزینه برای رهایی از «خطر ایران» در اختیار دارد؛ گزینه اول به شکست کشاندن گفت‌وگوهای هسته‌ای وین و سپس حرکت دادن آمریکا به سمت تشکیل یک ائتلاف بین‌المللی نظامی علیه ایران و گزینه دوم پذیرش واقعیت موجود. در این یادداشت تاکید شده است: معضل اسرائیل این است که از تحقق هر ۲ گزینه ناتوان است؛ اولا، قادر به اقناع آمریکا درباره تکیه بر گزینه نظامی نیست و ثانیا نمی‌تواند ایران هسته‌ای را بپذیرد، چرا که مایل است قدرت برتر منطقه باشد. این ناتوانی دوگانه از یک سو نشان‌دهنده پوچ بودن ادعاهای اسرائیلی‌ها درباره قدرت برتر منطقه‌ای بودن است و از سوی دیگر ناکامی آنها در انجام هر اقدامی بدون تکیه بر حمایت آمریکاست. چه بسا همه این موارد رسیدن به عصر افول اسرائیل را به تعجیل بیندازد.